Oι νέες δημοσιονομικές ρυθμίσεις

Eχει ξεκινήσει στην Ευρώπη η συζήτηση για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων που αφορούν το δημοσιονομικό έλλειμμα και το χρέος.

Πρόσφατα την πυροδότησε η δημοσιοποίηση ενός, καταρχήν, επιστημονικού άρθρου που δημοσιεύτηκε από τον ESM, χωρίς πάντως να τον δεσμεύει, σύμφωνα με το οποίο το όριο του δημοσιονομικού ελλείμματος προτείνεται να τοποθετηθεί στο 3% και το όριο του χρέους στο 100% του ΑΕΠ.

Αυτό σημαίνει ότι ένας μέσος ρυθμός μεγέθυνσης που θα κινηθεί στην επόμενη δεκαετία γύρω στο 1,5% και ένας επιθυμητός πληθωρισμός γύρω στο 2% θα οδηγούσε, με τις υπόλοιπες συνθήκες σταθερές (κυρίως ελεγχόμενα επιτόκια γύρω στο 1%), σε μια συστηματική μείωση της σχέσης χρέους προς ΑΕΠ που επιδιώκουμε.

Δύο σημεία αξίζει να προσέξουμε: Το πρώτο αφορά το όριο του 100% του ΑΕΠ. Εχει χυθεί πολύ επιστημονικό μελάνι ήδη από το 2010 πάνω σε αυτό το «επιστημονικό – ιδεολογικό» όριο (Reinhard and Rogoff) στο οποίο στηρίχθηκε όλο το οικοδόμημα των δημοσιονομικών περιορισμών της κρίσης του 2008. Τελικά συμφώνησαν ότι δεν υπάρχει επιστημονική θεμελίωση για αυτό. Η βιωσιμότητα του χρέους (χρόνος, κόστος) έχει μεγαλύτερη σημασία.

Το δεύτερο αφορά το 3%. Δεν αναφέρεται στα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα αλλά στο συνολικό έλλειμμα σε σχέση με το ΑΕΠ.

Στην Ελλάδα το πρωτογενές έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν θετικό, από 3,5% ως 4,2%, στην περίοδο 2016 έως 2019, όμως με ένα τεράστιο κοινωνικό κόστος. Την ίδια περίοδο το συνολικό έλλειμμα κινήθηκε από 0,3% έως 1%.

Τα πρωτογενή ελλείμματα εκτοξεύονται στο -6,9% το 2020 και -6,6% το 2021 με αντίστοιχα ελλείμματα (Government Balance Maastricht Definition) -9,8% και -9,6%.

Εκτιμάται (Oxford Economics, ΕΚΠΑ) ότι το 2022 (τελευταίο έτος χωρίς όριο) το πρωτογενές έλλειμμα θα κινηθεί γύρω στο -3% και το συνολικό στο -3,3%.

Στη συνέχεια όμως και μέχρι το 2030 τα πρωτογενή πλεονάσματα θα κινηθούν θετικά γύρω στο 1,6% ενώ το συνολικό έλλειμμα θα διατηρηθεί αρνητικό αλλά κοντά στο -1,2%. Συμπερασματικά ένα όριο του -3% στο δημοσιονομικό έλλειμμα δε φαίνεται ότι θα ασκήσει ενεργή περιοριστική επίδραση στον ρυθμό μεγέθυνσης.

Αντιθέτως αφήνει ορισμένα περιθώρια επιτάχυνσής του εφόσον υπάρξουν ανάλογες ρυθμίσεις, όπως π.χ. να αφαιρέσουμε τις πράσινες και πρωτογενείς επενδύσεις από το πρωτογενές έλλειμμα. Αυτή πρέπει να είναι η προτεραιότητά μας! Η ουσία είναι ότι η συζήτηση έχει έναν τόνο φιλικό προς τις ανάγκες μας και αυτό κρατάμε προς το παρόν.

Ο Παναγιώτης Πετράκης είναι καθηγητής στο ΕΚΠΑ