Τι συμβαίνει με την τουρκική λίρα; Ερωτήσεις και απαντήσεις

Σε νέα χαμηλά επίπεδα – ρεκόρ βούλιαξε η λίρα Τουρκίας έναντι του δολαρίου, μετά τη νέα κόντρα της κυβέρνησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες. Σε τι κατάσταση όμως βρίσκεται η οικονομία της Τουρκίας και πόσο την επηρεάζει η νομισματική πολιτική χαμηλότερων επιτοκίων που θέλει να ακολουθήσει ο τούρκος πρόεδρος, την ώρα που ο πληθωρισμός καλπάζει;

«ΤΑ ΝΕΑ» επιχειρούν μια πλήρη αποτύπωση για την κατάσταση αλλά και την πορεία της τουρκικής οικονομίας μέσα από έναν οδηγό 6 ερωτήσεων – απαντήσεων.

Πόσο έχει υποχωρήσει φέτος η λίρα Τουρκίας;

Η λίρα χάνει 25% φέτος έναντι του αμερικανικού νομίσματος και ήδη βρισκόταν υπό πίεση από την προηγούμενη εβδομάδα όταν η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε μεγαλύτερη από το αναμενόμενο μείωση των επιτοκίων, από το 18% στο 16%. Αυτό είχε οδηγήσει άμεσα τη λίρα σε ιστορικό χαμηλό την Παρασκευή, στο 9,66 έναντι του δολαρίου. Η ισοτιμία της λίρας βούλιαξε μέσα στην εβδομάδα ενδοσυνεδριακά στο 9,85 και στη συνέχεια διαμορφώθηκε στο 9,75 έναντι του δολαρίου.

Τι προκάλεσε τη νέα πιο πρόσφατη βουτιά στο εθνικό νόμισμα;

Η απόφαση του Ερντογάν να κηρύξει ως «ανεπιθύμητα πρόσωπα» τους πρεσβευτές δέκα δυτικών χωρών, μεταξύ αυτών της Γαλλίας, της Γερμανίας και των ΗΠΑ, επειδή απηύθυναν έκκληση για την αποφυλάκιση του αντιπολιτευόμενου Οσμάν Καβαλά, ήλθε να προστεθεί στις ανησυχίες των αγορών για το εθνικό νόμισμα λόγω των μειώσεων επιτοκίων από την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός καλπάζει.

Τι συμβαίνει με τον πληθωρισμό και την ακρίβεια;

Ο πληθωρισμός στην Τουρκία έχει φτάσει σχεδόν το 20%, με την ακρίβεια να πλήττει νοικοκυριά κι επιχειρήσεις. Πρόκειται για εξέλιξη που αυξάνει σημαντικά το κόστος των εισαγόμενων προϊόντων όπως είναι τα καύσιμα και τρόφιμα. Επίσης έχει επιφέρει άνοδο και στις τιμές της αγοράς κι ενοικίασης ακινήτων, με αποτέλεσμα να διαμαρτύρονται από οικογένειες και φοιτητές μέχρι επιχειρήσεις.

Πόσο ανεξάρτητη είναι στις αποφάσεις της η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας;

Ο Ερντογάν φέρεται να πιέζει εδώ και μήνες τον διορισμένο από τον ίδιο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Σαχάπ Καβτσιόγλου για μεγαλύτερη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει κοινωνικές αντιδράσεις από την ακρίβεια. Στο πλαίσιο αυτό έχει προχωρήσει πολλές φορές και στην αντικατάσταση στελεχών της κεντρικής τράπεζας, περιλαμβανομένων και των διοικητών και μελών της επιτροπής χάραξης νομισματικής πολιτικής, πλήττοντας όμως στην πορεία την αξιοπιστία της.

Πόσες αλλαγές έχουν γίνει στην κεντρική τράπεζα;

Στα μέσα του μήνα ο Ερντογάν είχε λάβει την αιφνιδιαστική απόφαση να απολύσει τρία μέλη της επιτροπής χάραξης νομισματικής πολιτικής (MPC) της κεντρικής τράπεζας, τοποθετώντας στη θέση τους δύο άτομα της επιλογής του. Ακόμη μέσα στα τελευταία δυόμισι χρόνια έχει αλλάξει τρεις κεντρικούς τραπεζίτες. Επίσης πρόσφατα διεθνή μέσα ενημέρωσης είχαν μεταδώσει ότι ο Ερντογάν χάνει την εμπιστοσύνη του απέναντι στον Καβτσιόγλου, λιγότερο από επτά μήνες αφότου τοποθετήθηκε στη θέση αυτή. Η κυβέρνηση της Τουρκίας και ο ίδιος ο εκπρόσωπος του Ερντογάν είχαν σπεύσει να διαψεύσουν τα δημοσιεύματα αυτά.

Γιατί ο Ερντογάν επιθυμεί μείωση επιτοκίων παρά το ράλι του πληθωρισμού;

Ο Ερντογάν ασπάζεται την αντισυμβατική, σύμφωνα με οικονομολόγους, θεωρία ότι η άνοδος του πληθωρισμού αντιμετωπίζεται με πιο χαμηλά επιτόκια. Αυτός ήταν ο λόγος που τοποθέτησε στη θέση αυτή τον Καβτσιόγλου, ο οποίος είχε δείξει σημάδια ότι ασπάζεται την ίδια θεωρία. Ομως ο τελευταίος καθυστέρησε περισσότερο από όσο θα ήθελε ο πρόεδρος της Τουρκίας για να μειωθούν τα επιτόκια, πιθανότατα βλέποντας ότι οι συνθήκες της αγοράς για μια τέτοια κίνηση δεν ήταν ευνοϊκές. Τελικά ο κύβος ερρίφθη και ξεκίνησαν μειώσεις των επιτοκίων της λίρας Τουρκίας από τον προηγούμενο μήνα, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται σήμερα σε 16% από 19% τότε. Τις επόμενες εβδομάδες μάλιστα τίποτε δεν αποκλείει ότι μπορεί να γίνει και νέα χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στην Τουρκία.