KPMG – Η Νορβηγία στην κορυφή του πρώτου Δείκτη Ετοιμότητας για το Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα (NZRI)

Η Νορβηγία, η πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου σκανδιναβική χώρα, κατατάσσεται στην κορυφή του πρώτου Δείκτη Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα (Net Zero Readiness Index – NZRI), σύμφωνα με σχετική έκθεση της KPMG.

Η έκθεση συγκρίνει την πρόοδο επιλεγμένων χώρων ως προς τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν κλιματική αλλαγή και αξιολογεί το επίπεδο ετοιμότητάς τους και την ικανότητά τους να επιτύχουν Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα έως το 2050. Με τη χρήση 103 επιμέρους δεικτών, που αναγνωρίζονται ως βασικοί παράγοντες για την επίτευξη Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα, εντοπίστηκαν οι κορυφαίες 25 χώρες όσον αφορά στην απόδοση καθώς και εφτά «χώρες  υπό επιτήρηση».

Ο εν λόγω Δείκτης επισημαίνει ότι κάποιες χώρες έχουν μείνει πίσω στην υιοθέτηση του στόχου Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα, με μόνο 9 από αυτές που συμμετείχαν στην έρευνα, και αναλογούν σε περίπου 8% των παγκόσμιων εκπομπών, να έχουν θεσπίσει νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις. Προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι δυνατότητες επίτευξης σε επίπεδο τομέα, οι στόχοι αυτοί χρειάζεται να υποστηρίζονται από ισχυρές στρατηγικές, πολιτικές και μηχανισμούς στήριξης. Στις περισσότερες χώρες, ο βαθμός ετοιμότητας του δείκτη NZRI σε εθνικό επίπεδο αντανακλά και το βαθμό ετοιμότητας σε επίπεδο τομέα.

Η έλλειψη δυνατοτήτων για την επίτευξη των στόχων αποτελεί το τρωτό σημείο για την επίτευξη της φιλοδοξίας προς ένα παγκόσμιο Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα. Ο Δείκτης φανερώνει ότι οι χώρες με στόχο Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα, είτε αυτό αποτελεί νομική είτε πολιτική δέσμευση, επιδεικνύουν ισχυρότερες δυνατότητες και σε όλους τους τομείς. Η έκθεση δείχνει επίσης την συσχέτιση μεταξύ ευημερίας και ετοιμότητας των χωρών προς την επίτευξη Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη κλιμάκωσης της κινητοποίησης υποστήριξης προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Συμπεράσματα

Τα συμπεράσματα από όλες τις χώρες που ερευνήθηκαν δείχνουν ότι, ενώ ο παγκόσμιος χρηματοπιστωτικός τομέας συνυπολογίζει όλο και περισσότερο τον κλιματικό κίνδυνο στις επενδυτικές και δανειακές του αποφάσεις, οι κυβερνήσεις μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση της πρόσβασης σε τέτοιου είδους χρηματοδοτήσεις, δημιουργώντας ευνοϊκά περιβάλλοντα, όπως βιώσιμες στρατηγικές χρηματοδότησης, ρυθμιστικά πλαίσια και πολιτικές.

Τα συμπεράσματα από αυτές τις χώρες ανέδειξαν επίσης τη σημασία της πολιτικής εναρμόνισης και της δημόσιας στήριξης, ώστε να στεφτούν με επιτυχία οι κρίσιμες πρωτοβουλίες  απεξάρτησης από την χρήση άνθρακα.

Παρά το γεγονός ότι η Νορβηγία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, βρέθηκε φέτος στην πρώτη θέση του δείκτη NZRI, εν μέρει, λόγω των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ηλεκτροκινούμενων μεταφορών, σε όλη τη χώρα. Το 2016, το κοινοβούλιο της Νορβηγίας ψήφισε την επίσπευση της ημερομηνίας – στόχου για το Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα, επισπεύδοντάς την από το 2050 στο 2030. Ωστόσο, παρά την κατάταξή της στην κορυφή, η χώρα εξακολουθεί να χρειάζεται να πάρει σημαντικές αποφάσεις σε σχέση με το πώς συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις κατά την μετάβασή της στο Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα.

Oil Refinery factory at the cloudy sky, petrochemical plant, Petroleum

Το Ηνωμένο Βασίλειο, που υποδέχτηκε τη Σύνοδο COP26 για την κλιματική αλλαγή, κατέλαβε τη δεύτερη θέση, εν μέρει χάρη στην διακομματική πολιτική στήριξη και τους σαφείς, νομικά θεσπισμένους στόχους, που έχουν δώσει τη δυνατότητα για μια συγκριτικά ταχεία απεξάρτηση από τον άνθρακα, βασικό κλάδο παραγωγής ενέργειας της χώρας – παραμένουν όμως αρκετά εμπόδια, ειδικά σε θέματα θέρμανσης και κτιρίων.

Ο Σκανδιναβός γείτονας της Νορβηγίας, η Σουηδία, κατέκτησε τη τρίτη θέση  έχοντας «εξαιρετικά φιλόδοξους» στόχους, και όντας διεθνής υπέρμαχος των πολιτικών για το κλίμα, την πράσινη ενέργεια και την τεχνολογία. Το επόμενο βήμα της χώρας προς ένα Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα είναι η μείωση της συνεχιζόμενης εξάρτησής της στις αγροτικές εξαγωγές και εισαγωγές.

Οι κορυφαίες 25 χώρες

Οι κορυφαίες 25 χώρες στον Δείκτη NZRI είναι:

1)     Νορβηγία

2)     Ηνωμένο Βασίλειο

3)     Σουηδία

4)     Δανία

5)     Γερμανία

6)     Γαλλία

7)     Ιαπωνία

8)     Καναδάς

9)     Νέα Ζηλανδία

10)  Ιταλία

11)  Νότια Κορέα

12)  Ισπανία

13)  Ουγγαρία

14)  Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

15)  Σιγκαπούρη

16)  Χιλή

17)  Αυστραλία

18)  Βραζιλία

19)  Πολωνία

20)  Κίνα

21)  Μαλαισία

22)  Αργεντινή

23)  Μεξικό

24)  Τουρκία

25)  Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Οι εφτά χώρες «υπό επιτήρηση» είναι:

Ινδία

Ινδονησία

Νιγηρία

Ρωσία

Σαουδική Αραβία

Νότια Αφρική

Ταϊλάνδη

Αύξηση θερμοκρασίας

Η δημοσίευση του Δείκτη Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα έρχεται ακριβώς πριν την σύνοδο COP26 για το Κλίμα που πραγματοποιήθηκε στην Γλασκώβη, υπογραμμίζοντας ότι τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα είναι στο υψηλότερο επίπεδό των τελευταίων τριών εκατομμυρίων ετών, με αποτέλεσμα την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,85 βαθμούς Κελσίου μεταξύ του 1880 και του 2012 και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 19 εκ. Οι πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο με την άποψη ότι απαιτείται άμεση δράση για να σταματήσουν οι καταστροφικές κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη.

Ο Richard Threlfall, Global Head του KPMG IMPACT, σχολίασε «Η κλιματική αλλαγή είναι η  υπαρξιακή πρόκληση που αντιμετωπίζει η  ανθρωπότητα. Χρειάζεται όμως να αντιμετωπίσουμε αυτήν την, φαινομενικά, ανυπέρβλητη πρόκληση με θετικό πνεύμα και αίσθηση συλλογικής ευθύνης. Είναι πλέον ζωτικής σημασίας, σε πρωτόγνωρο βαθμό, η συνεργασία, κάθε ατόμου, οργανισμού και χώρας, με διαφάνεια και ειλικρίνεια. Ελπίζω ο NZRI να ενθαρρύνει τις χώρες που έχουν ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουν, να διδαχθούν από τις πρωτοπόρες και να ενθαρρύνει όσους διαβάσουν τον δείκτη να βάλουν το λιθαράκι τους για την επίτευξη του Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα, για όλους μας».

Ο Mike Hayes, Global Head of Climate Change & Decarbonization της KPMG, αναφέρει «Τους τελευταίους 18 μήνες, είδαμε μια εκπληκτική και ευπρόσδεκτη αύξηση των δεσμεύσεων για Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα, με στόχους βασισμένους στην επιστήμη, τόσο από τον  δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα και τις εθνικές κυβερνήσεις. Επομένως, αρχίζουμε να βλέπουμε τις επιχειρήσεις να υιοθετούν μια πιο προνοητική προσέγγιση όσον αφορά τους στόχους απεξάρτησης από την χρήση του άνθρακα. Ωστόσο, η θεμελιώδης πρόκληση για τις επιχειρήσεις είναι η μετάβαση από την διατύπωση των δεσμεύσεων στην υλοποίησή τους, καθώς τα  ενδιαφερόμενα μέρη τους θα θελήσουν να δουν σύντομα πρόοδο. Είναι σαφές ότι η επιχειρηματική κοινότητα και οι πολιτικοί ηγέτες ανταποκρίνονται στην κρίση, αλλά σίγουρα υπάρχουν πολλά περισσότερα που θα μπορούσαν, αλλά και πρέπει να γίνουν. Ο Δείκτης Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα της KPMG αναδεικνύει τις διαφορετικές αντιδράσεις που αρχίζουμε να βλέπουμε παγκοσμίως. Μεταξύ διαφορετικών περιοχών, οι διαφορετικές προτεραιότητες έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Αυτή είναι η στιγμή να πάρουμε μαθήματα ο ένας από τον άλλο και να διασφαλίσουμε ότι οι παγκόσμιοι και επιχειρηματικοί ηγέτες θα υιοθετήσουν μια συνεργατική προσέγγιση στην κλιματική πρόκληση εστιάζοντας στην πεποίθηση ότι το μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα να γίνει πραγματικότητα πριν να είναι πολύ αργά».

Ο Δείκτης Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα 2021 καταρτίστηκε από την KPMG IMPACT, ενώ θεσπίστηκε πέρυσι για να ενδυναμώσει την εταιρεία σε παγκόσμιο επίπεδο και να στηρίξει τους πελάτες της ώστε να επιτύχουν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών – για θέματα ESG & Βιωσιμότητας, Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάπτυξης, Βιώσιμης Οικονομίας, Κλιματικής Αλλαγής & Απεξάρτησης από τον Άνθρακα και Μετρήσεων, Διασφάλισης & Αναφοράς.

Ο Δείκτης Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου (NZRI)

Ο Δείκτης Ετοιμότητας Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα (NZRI) είναι ένα εργαλείο που συγκρίνει την πρόοδο 32 χωρών στη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή και αξιολογεί το επίπεδο ετοιμότητάς τους και την ικανότητα να επιτύχουν Μηδενικό Ισοζύγιο εκπομπών άνθρακα έως το 2050. Οι 32 χώρες που συμμετέχουν έχουν ομαδοποιηθεί σε δύο κατηγορίες: τις 25 χώρες με την καλύτερη απόδοση στην κούρσα για το Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα, με βάση την πρόοδό τους έως σήμερα και τις πρωτοβουλίες που έχουν υιοθετήσει – καθώς και εφτά χώρες που θα πρέπει «να παρακολουθούμε», όπου υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για την προώθηση των προσπαθειών απεξάρτησης από τον άνθρακα, μέσω έργων μεγάλης κλίμακας και αναδυόμενων πρωτοβουλιών. Για κάθε μία από τις 32 χώρες, ο Δείκτης NZRI συνυπολογίζει 103 επιμέρους δείκτες που η KPMG θεωρεί βασικούς παράγοντες για την επίτευξη Μηδενικού Ισοζυγίου Άνθρακα.

Οι δείκτες έχουν χωριστεί μεταξύ αυτών που αφορούν την ετοιμότητα σε εθνικό επίπεδο και αυτών για την ετοιμότητα σε επίπεδο τομέων. Η εθνική ετοιμότητα εξετάζει την εθνική δέσμευση μιας χώρας για απεξάρτηση από τον άνθρακα, την προηγούμενη απόδοσή της στο θέμα αυτό, παράγοντες πρόκλησης εκπομπών για τη συγκεκριμένη χώρα, όπως η αύξηση του πληθυσμού, και το εθνικό περιβάλλον στήριξης της απεξάρτησης από τον άνθρακα. Η ετοιμότητα σε επίπεδο τομέα καλύπτει τον ηλεκτρισμό και τη θέρμανση, τις μεταφορές, τα κτίρια, τη βιομηχανία και τη γεωργία, τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσεων γης και τα δάση (στην έκθεση αναφέρονται ως γεωργία, χρήση γης και δάση). Ο Δείκτης εξετάζει τους επιμέρους δείκτες για την ετοιμότητα των τομέων μέσα από τρεις συνιστώσες: στάδιο απεξάρτησης από τον άνθρακα, κυβερνητική δράση και δυνατότητα επίτευξης.

Οι επιμέρους δείκτες ευθυγραμμίζονται με την πέμπτη έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που δημοσιεύθηκε το 2014 και με τα συμπεράσματα των ειδικών της KPMG σε κάθε χώρα σχετικά με το τοπικό πλαίσιο, τις προκλήσεις, τις επιτυχίες και επικείμενες πρωτοβουλίες. Το κοινό στο οποίο απευθύνεται ο δείκτης NZRI είναι οι κυβερνήσεις και ο δημόσιος τομέας, οι πολυμερείς οργανισμοί, οι επενδυτές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ο ιδιωτικός τομέας και το γενικό κοινό. Είναι πιθανόν να αφορά ιδιαίτερα οποιαδήποτε οντότητα, τομέα, επιχείρηση ή άτομο με ενδιαφέρον ή ευθύνη για την προώθηση της ατζέντας Μηδενικού Ισοζυγίου του Άνθρακα.

Η μελέτη χρησιμοποιεί τον ορισμό του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Πόρων για το «Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα». Αφορά κυρίως στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τον άνθρωπο, ώστε να φτάσουν όσο το δυνατόν πιο κοντά στο μηδέν. Οι υπολειπόμενες εκπομπές εξισορροπούνται από την απομάκρυνση ίσης ποσότητας άνθρακα από την ατμόσφαιρα, ουσιαστικά καθιστώντας ουδέτερο το μελλοντικό αντίκτυπο της ανθρωπότητας στο κλίμα του πλανήτη μας. Το βασικό αέριο του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα, και οι εργασίες για το Μηδενικό Ισοζύγιο Άνθρακα συχνά αναφέρονται ως απεξάρτηση από τον άνθρακα, εστιάζοντας στο συγκεκριμένο αέριο που εκλύεται όταν καίγονται ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, οι εκπομπές του μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου συμβάλλουν κι αυτές σημαντικά στην κλιματική αλλαγή και περιλαμβάνονται στον Δείκτη.