FLASHBACK – Ακρίβεια: 40 χρόνια… «φαγούρα»!

Η «θριαμβευτική» υποδοχή της νέας ακρίβειας που γίνεται αυτές τις ημέρες από τα κόμματα της μείζονος και ελάσσονος  αντιπολίτευσης και από ολόκληρο σχεδόν τον έντυπο και ηλεκτρονικό ελληνικό Τύπο μού θύμισε ανάλογο  αντιπολιτευτικό, κομματικό και μακροοοικονομικό λαϊκισμό της περιόδου από το 1974, όταν σημειώθηκε ρεκόρ πληθωρισμού όλων των εποχών στη χώρα μας (16,9%) έως και 2008 (όταν ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα ήδη από το 1999), 1980 (όταν βρισκόταν σε επίπεδα πάνω από το 20%), την πρώτη πενταετία του 1990 (όταν συνεχιζόταν στα ίδια περίπου επίπεδα), το υπόλοιπο μισό της δεκαετίας του 1990 (όταν ύστερα από 22 χρόνια ο πληθωρισμός έγινε μονοψήφιος, δηλαδή 8,9% το 1995!)  έως την έναρξη των επάρατων Μνημονίων το 2010.

Κατά την περίοδο αυτή, η ακρίβεια αποτελούσε  την ίδια μόνιμη επωδό πρόκλησης κομματικού κόστους στην εκάστοτε κυβέρνηση από την εκάστοτε αντιπολίτευση και εξασφάλισης κομματικού οφέλους από την εκάστοτε αξιωματική κυρίως αντιπολίτευση. Επίσης, οι ίδιες κραυγές που έδιναν την εντύπωση ότι κηρύχτηκε τρίτος παγκόσμιος πόλεμος  αποτυπώνονταν στα πρωτοσέλιδα όλων σχεδόν των προσκείμενων προς την εκάστοτε αντιπολίτευση εφημερίδων και στα «Δελτία Ειδήσεων κυρίως της ιδιωτικής τηλεόρασης!

Για να καταδειχθεί η παραπάνω διαπίστωση για την έντονη προσπάθεια των κομμάτων να κερδίσουν τις εκλογές με φλάμπουρο την ακρίβεια, υπενθυμίζω ότι σε όλη αυτή τη μακρά περίοδο κυβέρνησαν η Νέα Δημοκρατία από το 1974 έως το 1981 με πληθωρισμό που έφθασε έως το 24,9%, το ΠΑΣΟΚ από το 1981 έως το 1989 με πληθωρισμό που έφτασε έως το 23% (1986), η «αθώα» Οικουμενική Κυβέρνηση υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα το 1990 με πληθωρισμό 20,4%, πάλι η Νέα Δημοκρατία  (1991-1993)με πληθωρισμό  έως και 19,5%, στη συνέχεια πάλι το ΠΑΣΟΚ (1994- 2004) που συρρίκνωσε τον πληθωρισμό από  14,4% το 1993 στο 2,6% το 1999 για τις ανάγκες της ΟΝΕ, και πάλι η Νέα Δημοκρατία (2004-2009) με πληθωρισμό που βρισκόταν γύρω στο 4%. Κι όμως, μολονότι και στις τελευταίες κυβερνητικές περιόδους ο πληθωρισμός βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, τόσο η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη όσο και η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη είχαν υποστεί την πιο σκληρή (ως οιονεί … εκδίκηση και αντεκδίκηση!) αντιπολίτευση με θέμα την ακρίβεια.

Πρωτοσέλιδος τίτλος εφημερίδας για την ακρίβεια το 1991

Είναι αλήθεια ότι ο πληθωρισμός κατά τη μακρά εκείνη περίοδο ήταν το μόνιμο σαράκι, το οποίο,  μαζί με τη λεηλασία από τα γνωστά προγράμματα λιτότητας  συνεχώς, κατέτρωγε το εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών. Αλλά, όπως προκύπτει από τα  επίσημα διαχρονικά στατιστικά στοιχεία, ο πληθωρισμός και η λιτότητα, οι φοροεπιδρομές (κυρίως με τον ΦΠΑ), οι αυξήσεις των τιμολογίων  κρατικομοπωλιακών τότε δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών  ήταν αιτιατά  της άφρονος οικονομικής πολιτικής  που εφαρμοζόταν σε όλη αυτήν την περίοδο (και συνεχίζεται), η οποία κατέλειπε υψηλά δημόσια ελλείμματα, αποδυνάμωνε τους παράγοντες για την ανάπτυξη και  ενίσχυε συνεχώς τη δυναμική του δημόσιου χρέους. Και στο σημείο αυτό εντοπίζεται το  μόνιμο πολιτικό δράμα της Ελλάδος, όπως  τόνισε ο αείμνηστος Γεράσιμος Αρσένης κατά την παρουσίαση του βιβλίου μου «Η  μεγάλη φούσκα της οικονομίας, 1981-2001» (Εκδόσεις Παπαζήτηση) το 2002.

Δηλαδή, τότε, παρατηρούνταν  το ακόλουθο  προκλητικό πολιτικά, ηθικά, κοινωνικά  και οικονομικά φαινόμενο: Με «πολιορκητικό κριό» την ακρίβεια, η εκάστοτε αξιωματική κυρίως αντιπολίτευση  κέρδιζε τις εκλογές και σχημάτιζε κυβέρνηση, αλλά αντί  περιορισμού των πληθωριστικών πιέσεων, όπως υποσχόταν  προεκλογικά,  εφάρμοζε  τα ίδια  μέτρα που  πυράκτωναν ακόμα περισσότερο το πληθωριστικό υπόβαθρο. Και έτσι, με τη σειρά  της  η εκάστοτε αντιπολίτευση, η οποία, ως κυβέρνηση  είχε δεινοπαθήσει από  τις καταγγελίες  της εκάστοτε αντιπολίτευσης, έκανε τα ίδια, επιβεβαιώνοντας τη γνωστή θυμόσοφη λαϊκή ρήση «ό, τι κάνει η γίδα στο πουρνάρι το τραβάει το … τομάρι»!  Όμως στην πραγματικότητα διαιωνιζόταν και διαιωνίζεται  μια σκληρή πραγματικότητα που την «τραβούσαν» και  «τραβάνε»  η ελληνική οικονομία, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις.

Υπενθυμίζω, με την ευκαιρία, ότι πέντε ήταν και είναι  κυρίως οι  «πολιορκητικοί κριοί» της εκάστοτε αντιπολίτευσης για την «άλωση» της εκάστοτε κυβέρνησης: Η ακρίβεια, η υπερχρέωση των νοικοκυριών, η «εκποίηση της δημόσιας περιουσίας» και οι αυξήσεις των τιμών της βενζίνης, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε ,,, «εθνικό ιδεώδες»  για τον Έλληνα και «αντιπολιτευτικό σπορ» για την εκάστοτε αντιπολίτευση.

Άρχισαν ξανά τα ίδια…  «όργανα»

Όμως, όλα αυτά τα παθήματα που δεν έγιναν ποτέ μαθήματα σημαίνουν ότι  ο ολέθριος λαϊκισμός, έτσι όπως εκδηλωνόταν,  απέστρεφε το πρόσωπό του από την πραγματικότητα, δηλαδή από τα αίτια που προκαλούσαν και προκαλούν τον πληθωρισμό (διεθνείς ενεργειακές κρίσεις, φοροεπιδρομές, λιτότητα, υψηλά δημόσια ελλείμματα, σπατάλες κλπ)  και την   υπερχρέωση των νοικοκυριών. Ήδη,  μόλις έκανε τώρα την επανεμφάνισή του ο πληθωρισμός στη χώρα μας άρχισαν τα αντιπολιτευτικά «όργανα»  να παίζουν το ίδιο βιολί του λαϊκισμού, αντί των αναγκαίων προτάσεων για την αντιμετώπιση  του νέου  εφιάλτη. Υπενθυμίζω  ότι πριν από μερικές ημέρες  ο  τομεάρχης  Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Χαρίτσης σε δηλώσεις αναφέρθηκε σε  «αυξήσεις φωτιά» των τιμών σε τρόφιμα και καύσιμα και άλλα, τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής:

 «Η Ελληνική Στατιστική Αρχή έρχεται σήμερα να καταγράψει επισήμως την οδυνηρή πραγματικότητα που βιώνουν το τελευταίο διάστημα επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η μεγάλη αύξηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή αποτυπώνει τις εκρηκτικές ανατιμήσεις σε βασικά είδη διατροφής, σε καύσιμα και στο κόστος ενέργειας. Ανατιμήσεις που ροκανίζουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών και ναρκοθετούν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων…»

Επίσης, την ίδια σχεδόν ημέρα έσπευσε να σχολιάσει  το ίδιο πρόβλημα και  ο εκπρόσωπος Τύπου του ΚΙΝΑΛ Παύλος Χρηστίδης , ο οποίος τόνισε τα εξής:

«Την ώρα που οι τιμές εκτοξεύονται στην αγορά και πλήττουν τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση παρακολουθεί ανήμπορη να αντιδράσει. Την ώρα που οι πολίτες βιώνουν μεγάλες ανατιμήσεις βασικών αγαθών, την αύξηση της βενζίνης και του ηλεκτρικού, οι αρμόδιοι σφυρίζουν αδιάφοροι. Τώρα χρειάζονται μέτρα για να σπάσουμε τη συνωμοσία της ακριβείας».

Τη σκυτάλη πήρε αμέσως ολόκληρος σχεδόν ο έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος, ο οποίος με  τίτλους που θυμίζουν τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού στη χώρα μας ζωντάνευαν ξανά τον  παλιό εφιάλτη, όπως «Ακρίβεια «φωτιά» στον οικογενειακό προϋπολογισμό», «στα ύψη οι τιμές σε τρόφιμα  και  τα καύσιμα», «οι αυξήσεις σε σουπερμάρκετ και βενζινάδικα βάζουν «φωτιά» στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και προκαλούν αντιδράσεις και άλλοι.

Το σχόλιο του Κώστα Μητρόπουλου (δημοσιεύθηκε στα «Νέα» στις 26 Νοεμβρίου 1989!)

Ημέρες δεκαετιών  1970, 1980, 1990 και 2000

Προς επιβεβαίωση της διαπίστωσης  ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία, αφού τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα, παραθέτω από το αρχείο μου μερικούς από τους τεράστιους πρωτοσέλιδους τίτλων εφημερίδων πριν από 40, από 30 και από 25 χρόνια για την ακρίβεια:

-«Έξαρση κρουσμάτων κερδοσκοπίας  στα καύσιμα…»

-«Ανατιμήσεις  13%-74,7% σε τρόφιμα!»

-«Αναρχία στις τιμές των τροφίμων, εξέγερση των καταναλωτών…»

-«Έντονο πρόβλημα καπέλου στα καύσιμα…»

-Ασφυκτιά η αγορά…»

-«Έρχονται νέες αυξήσεις σε ρεύμα, νερό, Ολυμπιακή, ΟΣΕ, ΕΛΤΑ»

-«Ο κόσμος βλέπει, αλλά δεν ψωνίζει»

-«Καίει  νοικοκυριά και τιμάριθμο το πετρέλαιο»

-«Σε ύψη ρεκόρ τα καύσιμα»

-«Ζεματάνε  τα καύσιμα»

-«Καίει κι άλλο η βενζίνη»

-«Κερδοσκοπία  σε καύσιμα…»

-«Ανατιμήσεις φέρνουν οι αυξημένες τιμές πετρελαίου»

Πάντως, τονίζω ότι την πιο σκληρή αντιπολίτευση με «πολιορκητικό κριό» της ακρίβεια είχε δεχτεί η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1991-1993), όταν πράγματι η ακρίβεια ήταν κληρονομικά εφιαλτική, αλλά και η κυβέρνηση  του Κώστα Σημίτη, μολονότι πέτυχε να φέρει τον πληθωρισμό σε μονοψήφια επίπεδα. Αυτή η αντιπολιτευτική πολιτική με θέμα την ακρίβεια έγινε σκληρότερη, εκδικητικά, από το ΠΑΣΟΚ επί κυβερνήσεως του Κώστα Καραμανλή, μολονότι ο πληθωρισμός διατηρούνταν στα ίδια περίπου επίπεδα με εκείνα της κυβέρνησης Σημίτη!!!

Τίτλοι άρθρων και ρεπορτάζ εφημερίδων κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990

Ο ορθός λόγος του Νίκου Χριστοδουλάκη

Αλλά, δυστυχώς, σε όλον αυτόν  τον ορυμαγδό αντιπολιτευτικού λόγου  και «ενημέρωσης» για την ακρίβεια ακόμα και σε μια περίοδο κατά την οποία η ακρίβεια περιοριζόταν σημαντικά,   τότε ακούστηκε μόνο ένας ορθός λόγος για το μόνιμο σχεδόν αυτό πρόβλημα στη χώρα μας, εκείνος του τότε υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών καθηγητή  Νίκου Χριστοδουλάκη  στη συνέντευξή του  στους συναδέλφους Δημήτρη Ευαγγελοδήμο και Παύλο Κλαυδιανό, η οποία δημοσιεύθηκε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ( 8 Μαρτίου 2003). Συγκεκριμένα, ο κ. Χριστοδουλάκης  παρέδωσε τότε για το θέμα αυτό, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα « μαθήματα», τονίζοντας, μεταξύ πολλών άλλων, τα εξής:

-«Ο πληθωρισμός είναι αντανάκλαση  προβλημάτων της πραγματικής οικονομίας. Γι΄ αυτό η Ελλάδα πλήττεται πολύ περισσότερο από τις άλλες χώρες οποτεδήποτε  υπάρχουν αδυναμίες  στην προσφορά…»

-«Στα καύσιμα ισχύει το συγκυριακό στοιχείο, λόγω της διεθνούς κατάστασης και αφορά όλες τις χώρες της ΕΕ…»

-«Ο ελληνικός πληθωρισμός είναι ανθεκτικός διότι  πάρα πολλοί τομείς της ελληνικής οικονομίας δουλεύουν με φαινομενικό, όχι πραγματικό, ανταγωνισμό…. Το πρόβλημα του πληθωρισμού σχετίζεται με  τη μη επαρκώς ανταγωνιστική λειτουργία σε πολλούς τομείς και αφορά και τις μικρές και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτό είναι το μήνυμα το οποίο θέλω να καταστήσω σαφές…».

Καταιγιστικό σε ανακοινώσεις  για ακρίβεια  το ΠΑΣΟΚ ως αντιπολίτευση μετά το 2004

Κι όμως, αυτό το σωστό μήνυμα όχι μόνο δεν έγινε σαφές, αλλά ούτε καν προσέχθηκε στη συνέχεια από το ΠΑΣΟΚ όταν μετά τις εκλογές του Μαρτίου ρου 2004 από κυβέρνηση έγινε αξιωματική αντιπολίτευση. Αμέσως, σχεδόν, μετά τις εκλογές αυτές, ως «αντεκδίκηση», άρχισε μία εκστρατεία ενημέρωσης του ελληνικού λαού με συνεντεύξεις Τύπου, με επερωτήσεις στη Βουλή και με την έκδοση  «Βίβλων Αναξιοπιστίας» για τα δύο  και, στη συνέχεια», για τα τρία χρόνια  κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Από το αρχείο μου παραθέτω εν συντομία μερικά στοιχεία:

-Σε άρθρο του με τίτλο «Μείωση τιμών, τώρα (γιατί δεν είναι ανίκητη η ακρίβεια)»  στο «Βήμα της Κυριακής» ( 26-27 Ιουνίου του 2004) τρεις περίπου μήνες μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Μαρτίου του  2004, ο τότε γραμματέας του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Χρυσοχοΐδης «εγκαινίασε» την αντιπολιτευτική τακτική για το θέμα αυτό , προτείνοντας μεταξύ άλλων  τέσσερα βήματα (διόρθωση τιμών τώρα,  ανταγωνισμός και οικονομική δημοκρατία, Επιτροπή Ανταγωνισμού και καταναλωτική αντίδραση) και μία  συνθήκη (μακροοικονομική σταθερότητα).  Προηγουμένως, αναφερόμενος στις συνέπειες της ακρίβειας  απαρίθμησε τη μείωση της αγοραστικής δύναμης του εισοδήματος των νοικοκυριών, την έμμεση αναδιανομή υπέρ των  υψηλότερων  εισοδηματικών στρωμάτων και τη μείωση της ανταγωνιστικότητας .

-Τον Μάρτιο του 2006, με τη συμπλήρωση δύο ετών κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας κυκλοφόρησε μία πολυσέλιδη έκδοση με τίτλο «Βίβλος Αναξιοπιστίας-οι υποσχέσεις, τα ψέματα, οι λάθος πολιτικές», παρουσιάζοντας, όπως αναφέρει, την πραγματικότητα. Συγκεκριμένα, στην πρώτη σελίδα, αρχίζει την «ενημέρωση» για την ακρίβεια ως εξής: «Προσπαθούν, έχοντας χάσει τον έλεγχο, να αντιμετωπίσουν  την ακρίβεια με τον τρόπο ακριβώς  που «ξόρκιζαν». Όμως, οι αυξήσεις στο ΦΠΑ, οι ανατιμητικές τάσεις λόγω διαρροών περί «νέων φόρων», το αρνητικό οικονομικό κλίμα, η αδυναμία αντιμετώπισης των ολιγοπωλιακών τακτικών εντείνουν τα προβλήματα». Στη συνέχεια αναφέρονται τα προβλήματα και οι συνέπειες, σαν να μην ήταν ποτέ το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση!

-Στις 4 Μαϊου του 2006  σε ομιλία του στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου αναφέρθηκε και στην ακρίβεια, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής΅: «Αγωνιζόμαστε κατά της ακρίβειας που πλήττει κάθε ελληνικό νοικοκυριό…»

-Στις 4 Αυγουστου 2006 ο τότε υπεύθυνος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών του ΠΑΣΟΚ  Θεόδωρος Πάγκαλος και ο συντονιστής  Ανάπτυξης του κινήματος Χρήστος Πρωτόπαππας, μετά την ανακοίνωση της ΕΣΥΕ για την αύξηση στον γενικό δείκτη τιμών καταναλωτή δήλωσαν, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Ακόμη και η κυβερνητική ΕΣΥΕ έρχεται με τη σημερινή ανακοίνωσή της να αναιρέσει αυτό που επί μέρες διαρρέει η κυβέρνηση, ότι δηλαδή «για την έξαρση της ακρίβειας φταίνε μόνο τα καύσιμα και τα καρπούζια!!»

-Στις  19 Ιουλίου του 2006  ο Τομέας Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ διοργάνωσε συνέντευξη Τύπου  για την ακρίβεια, την  κερδοσκοπία και τα προβλήματα της θερινής  περιόδου»

-Στις 5 Σεπτεμβρίου του 2006 ο τότε υπεύθυνος του Τομέα Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Πολιτικής Καταναλωτών του ΠΑΣΟΚ  Θεόδωρος Πάγκαλος και ο συντονιστής  Ανάπτυξης του κινήματος Χρήστος Πρωτόπαππας δήλωσαν τα εξής:. «Και η σημερινή ανακοίνωση της κυβερνητικής ΕΣΥΕ για τον τιμάριθμο του Αυγούστου όχι μόνο αναδεικνύει το μείζον θέμα της ακρίβειας, αλλά και ανατρέπει τον κυβερνητικό ισχυρισμό ότι «για όλα φταίει η διεθνής τιμή του πετρελαίου»

-Ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου  σε δηλώσεις  στη συνεδρίαση  των συντονιστών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας  στις 14 Νοεμβρίου 2006 τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «εμείς παίρνουμε πρωτοβουλίες για να βοηθήσουμε την ελληνική οικογένεια που  σήμερα δυσκολεύεται να σχεδιάσει το μέλλον της λόγω της ακρίβειας…»

Εννοείται ότι αυτές οι παρεμβάσεις συνεχίστηκαν έως τις εκλογές του 2009 με επερωτήσεις στη Βουλή, με δηλώσεις και συνεντεύξεις.