Αποψίλωση δασών – Ποιες χώρες κόβουν ακόμα τα δέντρα τους;

Οι παγκόσμιοι ηγέτες στη σύνοδο κορυφής COP26 για το κλίμα στη Γλασκόβη δεσμεύτηκαν όχι μόνο να τερματίσουν, αλλά και να αντιστρέψουν την αποψίλωση των δασών έως το 2030.

Έχουν γίνει και άλλες προσπάθειες για την προστασία των δασών, αλλά έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος;

Πόσο άσχημη είναι η κατάσταση με την αποψίλωση των δασών;

Τα δάση απορροφούν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2) – που συμβάλλει σημαντικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη – επομένως η κοπή δέντρων μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στην κλιματική αλλαγή.

Ο ΟΗΕ λέει ότι 420 εκατομμύρια εκτάρια (ένα δισεκατομμύριο στρέμματα) δάσους έχουν χαθεί από το 1990. Η γεωργία είναι ο κύριος λόγος για αυτό.

Έχουν γίνει προσπάθειες για την προστασία των δασών στο παρελθόν.

Το 2014 ο ΟΗΕ ανακοίνωσε μια συμφωνία για τη μείωση στο μισό της αποψίλωσης των δασών έως το 2020 και τον τερματισμό της έως το 2030.

Στη συνέχεια, το 2017, έθεσε έναν άλλο στόχο για αύξηση της δασικής γης κατά 3% παγκοσμίως έως το 2030.

Ωστόσο, η αποψίλωση των δασών συνεχίστηκε με «ανησυχητικό ρυθμό», σύμφωνα με έκθεση του 2019, με σοβαρές συνέπειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Κάποιας έκτασης αναδάσωση έχει επιτευχθεί, μέσω φυσικής ανάπτυξης ή φύτευσης, αλλά τα δέντρα χρειάζονται χρόνια για να μεγαλώσουν και να μπορέσουν να απορροφήσουν πλήρως το CO2.

Την τελευταία δεκαετία εξακολουθούσαν να χάνονται 4,7 εκατομμύρια εκτάρια δάσους ετησίως – με τη Βραζιλία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και την Ινδονησία να συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που επλήγησαν περισσότερο.

Βραζιλία: Συνεχίζεται η παράνομη υλοτομία

Περίπου το 60% του τροπικού δάσους του Αμαζονίου βρίσκεται στη Βραζιλία και παίζει ζωτικό ρόλο στην απορρόφηση του επιβλαβούς CO2 που διαφορετικά θα διέφευγε στην ατμόσφαιρα.

Μετά από σταθερή πτώση από το 2004, η αποψίλωση των δασών στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας έχει αυξηθεί ξανά, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικών Ερευνών (INPE) της χώρας. Μάλιστα εκτιμάται ότι το 2020, το ποσοστό αποψίλωσης των δασών ήταν το υψηλότερο εδώ και πάνω από μια δεκαετία.

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐρ Μπολσονάρο, δήλωσε στον ΟΗΕ ότι, από τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους, η αποψίλωση των δασών στη Βραζιλία μειώθηκε σε σύγκριση με το 2020. Ωστόσο, το ποσοστό αποψίλωσης των δασών εξακολουθεί να είναι υψηλότερο από ό,τι πριν αναλάβει τα καθήκοντά του το 2019.

Και το Imazon – ένα ερευνητικό ινστιτούτο που επικεντρώνεται στον Αμαζόνιο – επισημαίνει ότι τα δεδομένα του δεν δείχνουν ότι ο ρυθμός αποψίλωσης των δασών επιβραδύνεται φέτος.

Ο πρόεδρος Μπολσονάρο έχει επικριθεί για «αντιπεριβαλλοντικές» πολιτικές, όπως η ενθάρρυνση της γεωργίας και της εξόρυξης στον Αμαζόνιο.

Έκοψε τη χρηματοδότηση για τις κυβερνητικές υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τη δίωξη αγροτών και υλοτόμων που παραβιάζουν την περιβαλλοντική νομοθεσία. Τα πρόστιμα για την παράνομη υλοτομία μειώθηκαν κατά 20% το 2020.

Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το 94% της αποψίλωσης των δασών και της καταστροφής των οικοτόπων στη Βραζιλία θα μπορούσε να είναι παράνομη.

Η Βραζιλία δεν είναι η μόνη χώρα που ευθύνεται για την αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου – συνεισφέρουν και οι γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βολιβίας.

Πέρυσι, η Βολιβία έχασε σχεδόν 300.000 εκτάρια τροπικού δάσους – το τέταρτο υψηλότερο στον κόσμο.

Λεκάνη του Κονγκό: Γεωργία και εξόρυξη

Η δασική λεκάνη του Κονγκό είναι το δεύτερο μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο. Περισσότερο από το ήμισυ βρίσκεται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Η ομάδα περιβαλλοντικής εκστρατείας Greenpeace λέει ότι η παράνομη υλοτομία – τόσο από μεγάλες όσο και από μικρές εταιρείες – οδηγεί στην αποψίλωση των δασών. Αν και οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν απαγορεύσει την εισαγωγή παράνομης ξυλείας, εξακολουθεί να διακινείται λαθραία εκτός της χώρας.

Άλλες απειλές περιλαμβάνουν τη μικρής κλίμακας γεωργία επιβίωσης, την κοπή δέντρων για παραγωγή κάρβουνου και καυσίμων, την αστική επέκταση και την εξόρυξη.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η ετήσια απώλεια πρωτογενούς δάσους ήταν σχεδόν μισό εκατομμύριο εκτάρια, σύμφωνα με το Global Forest Watch.

Ο Πρόεδρος Φέλιξ Τσχισεκέντι διέταξε τον περασμένο μήνα έλεγχο ορισμένων από τις μισθώσεις που διατέθηκαν για τη συγκομιδή των δημόσιων δασών – συμπεριλαμβανομένου ενός για περισσότερα από 1,4 εκατομμύρια εκτάρια – εν μέσω καταγγελιών για διαφθορά. Η κίνηση χαιρετίστηκε θετικά από τους ακτιβιστές.

Ωστόσο, νωρίτερα φέτος, η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης ένα σχέδιο για άρση της απαγόρευσης που χρονολογείται από το 2002 για νέες εργασίες υλοτομίας – αν και δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί.

Η Greenpeace τονίζει ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις που ανελήφθησαν νωρίτερα φέτος για την προστασία του δάσους και την αύξηση της δασικής κάλυψης κατά 8%.

Ινδονησία: Φυτείες φοινικέλαιου

Η Ινδονησία συγκαταλέγεται στις πέντε κορυφαίες χώρες του κόσμου για απώλεια δασών τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Σύμφωνα με στοιχεία του Global Forest Watch, η χώρα έχασε 9,75 εκατομμύρια εκτάρια πρωτογενούς δάσους μεταξύ 2002 και 2020.

Ο Πρόεδρος Τζόκο Βιντόντο δεσμεύτηκε το 2014 να καταπολεμήσει την αποψίλωση των δασών αντιμετωπίζοντας τον κύριο παράγοντα που ευθύνεται για την κατάσταση, δηλαδή τη δημιουργία γης για φυτείες ελαιοφοίνικα.

Έως και το 80% των πυρκαγιών θεωρείται ότι είχαν αυτόν τον σκοπό, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Το 2016, σημειώθηκε ρεκόρ καταστροφής 929.000 εκταρίων δασών, αλλά έκτοτε παρατηρείται μια σταθερή μείωση του ρυθμού αποψίλωσης των δασών.

Μέχρι το 2020, η ετήσια απώλεια σε δάση μειώθηκε στα 270.000 εκτάρια.

Το 2019, ο Πρόεδρος Βιντόντο ανακοίνωσε ένα τριετές μορατόριουμ για νέα αποψίλωση δασών, καλύπτοντας περίπου 66 εκατομμύρια εκτάρια πρωτογενών δασών και τυρφώνων. Αυτό παρατάθηκε επ’ αόριστον φέτος.