COP26 – Από τις βαρύγδουπες εξαγγελίες… στο μέγα φιάσκο για τον άνθρακα

Σε φιάσκο οδηγήθηκε η περίφημη συμφωνία για τον περιορισμό της χρήσης του άνθρακα, που είναι και το πλέον ρυπογόνο από τα ορυκτά καύσιμα, φέρνοντας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την οικοδέσποινα Βρετανία και αμαυρώνοντας την εικόνα της κλιματικής συνόδου του COP26, στη Γλασκόβη.

Η συμφωνία για τη δραστική όσο και ταχεία μείωση της χρήσης άνθρακα και τη δρομολόγηση της απολιγνιτοποίησης στην ηλεκτρική ενέργεια με απώτερο στόχο την περικοπή των ρύπων και την πάταξη της κλιματικής αλλαγής κινήθηκε τελικά πολύ κάτω από τις προσδοκίες, απογοητεύοντας δικαιολογημένα τους ακτιβιστές.

Το αμερικανικό «όχι»

Καταρχάς στις πάνω από 40 χώρες που έβαλαν την υπογραφή τους, λείπουν οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή και χρήση άνθρακα όπως η Κίνα, η Ινδία και η Αυστραλία, ενώ δυσάρεστη έκπληξη της… τελευταίας στιγμής ήταν η αρνητική στάση των ΗΠΑ.

Το «όχι» στη συμφωνία από την τρίτη κυριότερη χώρα σε κατανάλωση άνθρακα παγκοσμίως προκάλεσε τεράστια έκπληξη, δεδομένου πως η αμερικανική κυβέρνηση υπό τον Τζο Μπάιντεν έχει θέσει ως στόχο την απολιγνιτοποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μέχρι το 2035.

Αναλυτές αποδίδουν την αιφνίδια απροθυμία των Αμερικανών να πάρουν σαφή θέση στη Σύνοδο στην προσπάθεια του Λευκού Οίκου να αποφύγει να βρεθεί στο στόχαστρο του κόμματος του, από βουλευτές και γερουσιαστές πολιτειών με πολύ μεγάλη παραγωγή άνθρακα. Ειδικά δε, στον απόηχο των τριγμών που προκάλεσε στην Ουάσιγκτον και στο Δημοκρατικό κόμμα η απρόοπτη ήττα του στις τοπικές εκλογές για την ανάδειξη νέου κυβερνήτη στη Βιρτζίνια.

Διαβάστε επίσης: Θα απαγορευθεί η πώληση νέων ΙΧ με κινητήρες εσωτερικής καύσης

Πέραν αυτού, το σκληρό παζάρι που έλαβε χώρα κατά τις σημερινές συνομιλίες που είχαν επικεντρωθεί από νωρίς στο συγκεκριμένο θέμα κατέληξε σε μια… χαλάρωση του χρονοδιαγράμματος αναφορικά με την απολιγνιτοποίηση.

Ευέλικτο χρονοδιάγραμμα 

Συγκεκριμένα, ο αρχικός «κλειστός» στόχος για εγκατάλειψη της χρήσης άνθρακα από το 2030 στις ανεπτυγμένες χώρες, μετατράπηκε σε μια γενικόλογη δέσμευση για «το 2030 ή όσο το δυνατόν πιο σύντομα πέρα από το όριο αυτό», κάτι που προφανώς αφήνει άφθονο περιθώριο για, κατά το δοκούν, ερμηνείες.

Αντιστοίχως για τις αναπτυσσόμενες χώρες η δέσμευση κάνει λόγο για το «2040 ή όσο το δυνατόν πιο σύντομα πέρα από το όριο αυτό». Ο αρχικός στόχος για τις αναπτυσσόμενες χώρες έκανε λόγο αυστηρά για διακοπή της χρήσης από το 2040.

Η βρετανική κυβέρνηση από την πλευρά της προσπάθησε να σταθεί στο γεγονός πως η συνθήκη του «Global Coal to Clean Power Transition Statement» είναι η πρώτη στο είδος της που μιλά ξεκάθαρα για το τέλος της εποχής του άνθρακα. Όμως, εξυπηρετεί εν μέρει μόνο το όραμα του Λονδίνου να σφραγίσει την υστεροφημία της Συνόδου της Γλασκόβης ως εκείνη που… έβαλε τον άνθρακα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, όπως έχει τονιστεί χαρακτηριστικά από τον αρμόδιο βρετανό υπουργό Ενέργειας, Κβάσι Κβαρτέντγκ.

Είναι πολλά τα λεφτά… 

Η πρωτοβουλία έρχεται εξάλλου σε ένα διάστημα αυξημένης ενεργειακής ζήτησης παγκοσμίως και εκτίναξης των τιμών των commodities που έχουν φέρει νέα δεδομένα στην παγκόσμια αγορά τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές. O άνθρακας παραμένει μια από τις ευκολότερες και φτηνότερες λύσεις για τις ενεργοβόρες χώρες, όπως η Κίνα, ενώ τα κέρδη που έχουν καταγράψει οι χώρες και οι εταιρείες παραγωγής έχουν εκτοξευτεί στα ύψη. Στην Ευρώπη η τιμή του άνθρακα, που ξεκίνησε τη χρονιά στα 70 δολάρια, έφτασε μέχρι και τα 300 δολάρια τον τόνο τον περασμένο μήνα, πριν υποχωρήσει έκτοτε πιο χαμηλά.

Είναι χαρακτηριστικό πως την ώρα που στη Γλασκόβη συζητείται ο… θάνατος του άνθρακα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΙΕΑ, σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή αρκετά νέα θερμικά εργοστάσια, δυνατότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ύψους 140GW, ενώ συζητείται η κατασκευή κι επιπλέον μονάδων δυνατότητας άνω των 400GW.