Αφού πέρασαν μεγάλο μέρος των τελευταίων δύο ετών κολλημένοι σε ομαδικές βιντεοσυνεδριάσεις, είναι οι υπάλληλοι γραφείου παγκοσμίως έτοιμοι να κάνουν ένα μεγάλο βήμα παραπέρα στην ψηφιακή σφαίρα;

Η Microsoft παρουσίασε αυτή την εβδομάδα τα σχέδιά της να εισαγάγει τους 250 εκατομμύρια χρήστες του λογισμικού της Teams στον πιο καθηλωτικό εικονικό κόσμο, γνωστό ως metaverse. Η κίνησή της ακολούθησε το όραμα του Facebook για συναντήσεις γραφείου που πραγματοποιούνται μέσω εικονικής πραγματικότητας και ήρθε λίγες μέρες αφότου η εταιρεία κοινωνικών μέσων άλλαξε το όνομά της σε Meta για να αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη εταιρική εστίαση στους εικονικούς αυτούς κόσμους.

Και οι δύο εταιρείες δήλωσαν ότι οι χρήστες θα μπορούν να δημιουργούν είδωλα (avatars), ή κινούμενα καρτούν του εαυτού τους, που θα κινούνται ελεύθερα μεταξύ διαφορετικών εικονικών κόσμων. Για τους εργαζόμενους, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να παρακολουθούν συσκέψεις, να κάνουν παρέα εικονικά με συναδέλφους ή να επισκέπτονται «ψηφιακά αντίγραφα» γραφείων και εργοστασίων του πραγματικού κόσμου.

Όμως σημαντικά μέρη αυτού του οράματος δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών θεμελίων που θα το καταστήσουν δυνατό ένα τέτοιο εγχείρημα και των όρων με τους οποίους τα νέα metaverses θα επιτρέπουν την πρόσβαση σε avatar που δημιουργήθηκαν αλλού.

Ως πρώτο βήμα, η Microsoft είπε ότι το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, οι χρήστες του (λογισμικού συναντήσεων από απόσταση) Teams θα μπορούν να αρχίσουν να εμφανίζονται ως avatar στις διαδικτυακές συναντήσεις που ήδη παρακολουθούν. Το να υπάρχει σε μια ομαδική συνομιλία μέσω βίντεο «με χαρακτήρα κινουμένων σχεδίων που σας μιλάει, δεν θα μοιάζει παράταιρο», προέβλεψε ο Jared Spataro, επικεφαλής της Teams.

«Το metaverse είναι εδώ και δεν μεταμορφώνει μόνο τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο αλλά και τον τρόπο με τον οποίο συμμετέχουμε σε αυτόν – από το εργοστάσιο μέχρι την αίθουσα συσκέψεων. Ρίξε μια ματιά» έγραψε στο Twitter o Satya Nadella (@satyanadella) στις 2 Νοεμβρίου 2021.

Το Facebook, αντίθετα, έχει μεταβεί κατευθείαν στην εικονική πραγματικότητα, με μια ανοιχτή δοκιμαστική έκδοση (beta) του Horizon Workrooms, μια δωρεάν εφαρμογή που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέπει στους υπαλλήλους να εργάζονται μαζί σε ένα εικονικό γραφείο μέσω της μάσκας Oculus. Οι χρήστες αντιπροσωπεύονται από καρτουνίστικα avatar χωρίς πόδια και η τεχνολογία χωρικού ήχου δίνει μια αυξημένη αίσθηση παρουσίας — οι χρήστες ακούνε από άλλους γύρω από το δωμάτιο με βάση το πού φαίνεται να κάθονται στον φανταστικό, κοινόχρηστο χώρο.

Η πιο σταδιακή προσέγγιση της Microsoft – και το γεγονός ότι 250 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν το Teams τουλάχιστον μία φορά το μήνα, σε σύγκριση με τους 7 εκατομμύρια χρήστες που πληρώνουν το Facebook για το υπάρχον λογισμικό επικοινωνίας στο χώρο εργασίας του – το καθιστούν το πιο πιθανό μέρος για τους εργαζόμενους να βιώσουν τη νέα τεχνολογία metaverse, σύμφωνα με ειδικούς. Η ανάμειξη avatars και πραγματικών προσώπων σε ομαδικές συναντήσεις ήταν ένας έξυπνος τρόπος για να κάνουν τους ανθρώπους να αρχίσουν να αισθάνονται άνετα όταν αλληλεπιδρούν με κινούμενα σχέδια των συναδέλφων τους, είπε ο Peter Barrett, επιχειρηματίας venture capital που έχει επενδύσει στην επαυξημένη πραγματικότητα.

Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο πως οι άνθρωποι θα καλωσορίσουν τις νέες μορφές εικονικής εργασίας ή εάν θα τις βρουν ικανοποιητικές, προειδοποιεί ο ίδιος και άλλοι. Η συσσώρευση περισσότερων τύπων ψηφιακής αλληλεπίδρασης στους εργαζόμενους μετά τα προβλήματα της πανδημίας δεν θα αναπλήρωνε ό,τι είχε χαθεί στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση, είπε ο Μπάρετ. «Όλοι έχουν βιώσει την εξάντληση της αλληλεπίδρασης με κάποιον μέσω του Zoom. Θέλουμε να είμαστε με άλλους ανθρώπους».

Οι περισσότεροι χρήστες ήταν επίσης πιθανό να θεωρούν την μάσκα εικονικής πραγματικότητας άβολη και ενοχλητική για περισσότερο από μικρό χρονικό διάστημα, είπε, πράγμα που σημαίνει ότι οι νέες εικονικές εμπειρίες εργασίας «θα πρέπει να είναι εξαιρετικές για να ξεπεραστεί η ενόχληση από τον εξοπλισμό».

Η Σάρα Ρόμπερτς, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, πρόσθεσε ότι αν οι σημερινοί «απομακρυσμένοι» εργαζόμενοι αναλωθούν για μεγάλο μέρος της ημέρας τους σε εικονικές εκδόσεις των γραφείων που άφησαν πίσω τους, αυτό θα ανέτρεπε την αίσθηση ελέγχου που είχαν αποκτήσει πολλοί πάνω τον εργασιακό τους βίο από την έναρξη της κρίσης του κορωνοϊού.

«Φαίνεται ότι θα γίνουμε αποδέκτες της αναπαραγωγής των αιθουσών συνεδριάσεων και συνεχών συναντήσεων» σε μια νέα, εικονική μορφή, είπε. Η επανεπιβολή αυτών των βασικών στοιχείων της ζωής του γραφείου δείχνει «μια ζήτηση από τους μάνατζερ να διατηρήσουν τον έλεγχο της εργατικής τάξης και των δραστηριοτήτων της».

Παρά τους πιθανούς κινδύνους και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν για να κάνουν τους ανθρώπους να υιοθετήσουν νέους τρόπους εργασίας, οι εταιρείες τεχνολογίας υποστηρίζουν ότι οι εργοδότες θα στραφούν στα metaverses ως τρόπο να προωθήσουν τη συνεργασία σε μια χρονική περίοδο που μόνο μέρος από το προσωπικό τους έχει επιστρέψει στο γραφείο.

Εν τω μεταξύ, για τις εταιρείες τεχνολογίας που κατασκευάζουν τα νέα metaverses, το να είναι οι πρώτες που φέρνουν την τεχνολογία στο γραφείο έχει κι ένα άλλο πλεονέκτημα: την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα ψηφιακά alter-ego που οι άνθρωποι είναι πιθανό να κουβαλούν μαζί τους στην ευρύτερη επαγγελματική τους ζωή.

Η μετακίνηση μεταξύ διαφορετικών metaverses θα ήταν σαν εναλλαγή μεταξύ ιστοσελίδων στο σημερινό διαδίκτυο, είπε ο Alex Kipman, τεχνικός υπεύθυνος για την τεχνητή νοημοσύνη και τη μικτή πραγματικότητα στη Microsoft — αν και σε αντίθεση με τον σημερινό κόσμο, οι χρήστες θα θέλουν να αποκτήσουν μια διαρκή ψηφιακή ταυτότητα και άλλα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία, για να έχουν μαζί τους καθώς κυκλοφορούν στον κόσμο αυτό.

Ως το μέρος όπου πολλοί άνθρωποι είναι πιθανό να δημιουργήσουν τα προσωπικά τους είδωλα (avatar), το Facebook θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτές τις νέες ψηφιακές ταυτότητες για να παρακολουθεί τα προσωπικά τους δεδομένα καθώς οι χρήστες μετακινούνταν σε άλλα metaverses, δήλωσε ο Tom Wheeler, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών των ΗΠΑ και συνεργάτης στο Ίδρυμα Brookings.

«Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι το avatar μου θα δημιουργεί συνεχώς το περιουσιακό στοιχείο του 21ου αιώνα – τις ψηφιακές πληροφορίες», είπε ο Wheeler. «Και θα είναι αυτά τα δεδομένα διαλειτουργικά; Δεν λειτουργεί έτσι το διαδίκτυο σήμερα».

Τα τεχνικά θεμέλια για το πώς θα συνδεθούν τα metaverses δεν έχουν ακόμη τεθεί, και παρόλο που οι περισσότερες από τις εταιρείες που συμμετέχουν μιλούν για τη δημιουργία διαλειτουργικών κόσμων, δεν είναι σαφές πόσο ανοιχτοί θα είναι αυτοί.

Για να πλοηγηθεί κανείς μεταξύ των metaverses θα απαιτούσε το ισοδύναμο των σημερινών προγραμμάτων περιήγησης (browsers) στο Διαδίκτυο, είπε ο Kipman. Η Microsoft δημιούργησε τον πρώτο browser από αυτούς, γνωστό ως Mesh – μια κίνηση που ο Kipman προέβλεψε ότι θα ακολουθήσουν εταιρείες όπως το Facebook, καθώς στοχεύουν να συνδυάσουν ένα ευρύτερο σύνολο εικονικών εμπειριών. Αλλά τα κοινά τεχνολογικά πρότυπα για να λειτουργήσουν αυτά δεν έχουν ακόμη επινοηθεί.

Εάν τελικά συμφωνηθούν τα πρότυπα, παραμένει επίσης ένα ανοιχτό ερώτημα για το πόσο μακριά θα φτάσουν οι εταιρείες για να τα υιοθετήσουν ή να κάνουν την ψηφιακή τους σφαίρα πραγματικά ανοιχτή σε άλλους.

Ειδικά το Facebook, έχει ιστορικό επιβολής σοβαρών περιορισμών του τι μπορούσαν να κάνουν οι τρίτοι όσον αφορά τις υπηρεσίες του, δήλωσε ο Ethan Zuckerman, διευθυντής του Ινστιτούτου Ψηφιακής Δημόσιας Υποδομής στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst. Η παραχώρηση πρόσβασης σε avatars από αλλού μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ελάχιστο επίπεδο διαφάνειας, αλλά μπορεί να αντιπροσωπεύει και «μια πολύ περιορισμένη μορφή διαλειτουργικότητας», πρόσθεσε.

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ Χέρμαν Ναρούλα – Γιατί το metaverse έχει σημασία Ποιες τεχνολογικές εταιρίες αναμένεται να επηρεαστούν άμεσα από το συνεχώς αναπτυσσόμενο Metaverse; Microsoft – Κοντράρει το Facebook και μπαίνει στην «κούρσα» του metaverse μέσω του Teams Η Meta σχεδιάζει φυσικά καταστήματα για τα προϊόντα του Metaverse