Ecofin – O πληθωρισμός, η πανδημία και στο βάθος… ο διχασμός για το Σύμφωνο Σταθερότητας

Εποικοδομητική ήταν η σημερινή συνάντηση του Ecofin, η οποία στάθηκε στις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας και δη, στο πεδίο της οικονομικής διακυβέρνησης, στην κατάσταση που διαμορφώνεται όσον αφορά τις χρηματοδοτήσεις του πακέτου NextGeneration EU, που αποτελεί την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια για την τόνωση των οικονομιών της περιοχής από τις συνέπειες της πανδημίας, όπως βέβαια και στο λίαν ακανδώδες ζήτημα της αναθέωρησης (ή όχι) του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Στο πλαίσιο αυτό, οι υπουργοί ενέκριναν τα συμπεράσματα σχετικά με το μέλλον του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου σε σχέση με το Σύμφωνο Σταθερότητας, κάτι που σημαίνει πως τα κράτη μέλη της Ε.Ε. θα συνεχίσουν να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο προσπαθώντας να αμβλύνουν τον αντίκτυπο της κρίσης της πανδημίας. Αν και επισημάνθηκε πως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα πρέπει να συνεχίσει να διασφαλίζει «μια ολοκληρωμένη εποπτεία των δημοσιονομικών, χρηματοπιστωτικών, οικονομικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης και θα πρέπει να παρακολουθεί στενά τους πιθανούς κινδύνους και τις πιθανές προκλήσεις και να εντοπίζει τα κενά πολιτικής».

Η ενεργειακή κρίση

Η συζήτηση, όπως και στο χθεσινό Εurogroup επεκτάθηκε αναπόφευκτα και στο «καυτό» ζήτημα της ενεργειακής κρίσης και της εκτίναξης των τιμών που τροφοδοτούν τις πληθωριστικές πιέσεις.

Φαίνεται, άλλωστε, πως οι δικαιολογημένες διαμαρτυρίες της Ευρώπης έπιασαν επιτέλους τόπο, καθώς ο ρωσικός κολοσσός της Gazprom άρχισε αργά χθες το βράδυ να διοχετεύει επιπλέον φυσικό αέριο προς τη Γερμανία και τη δυτική Ευρώπη μέσω του αγωγού Yamal. Έτσι μετά το χθεσινό νέο υψηλό, οι τιμές χονδρικής υποχώρησαν σήμερα. Όμως, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν εφησυχάζουν και δικαιολογημένα εν όψει της δύσκολης χειμερινής περιόδου.

Πέρα, εξάλλου, από τις πρακτικές συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, αγορά και καταναλωτές ανησυχούν για τη συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών, με τον πληθωρισμό να έχει φτάσει στο 4,1% στην Ευρωζώνη, κυρίως λόγω του ράλι στις ενεργειακές τιμές.

Στο θέμα του υψηλού πληθωρισμού είχε αναφερθεί χθες η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία μέσω Twitter, είχε επαναλάβει την εκτίμηση που έχει ήδη εκφράσει η ΕΚΤ πως οι πληθωριστικές πιέσεις αποτελούν παροδικό φαινόμενο και πως σταδιακά από την ερχόμενη χρονιά ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει.

«Είμαστε πεπεισμένοι πως ο σημερινός υψηλός πληθωρισμός είναι παροδικός» έγραψε χαρακτηριστικά η κυρία Λαγκάρντ, επισημαίνοντας παράλληλα πως οι υπουργοί συζήτησαν τις θετικές οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης, με νομισματικές και δημοσιονομικές πρακτικές που συνεχίζουν να στηρίζουν τη δυναμική ανάκαμψη της περιοχής.

Ο… καυγάς για το Σύμφωνο Σταθερότητας

Στα συμπεράσματα του Ecofin επισημαίνεται επίσης η έμφαση σε επενδύσεις για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και την ενίσχυση των προσπαθειών για τη σταδιακή απομείωση του δημοσίου χρέους και των ελλειμμάτων που προκάλεσε η πανδημία και η απλοποίηση των κανόνων, όπως αυτοί ορίζονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Οι υπουργοί υπογράμμισαν ότι θα πρέπει να επανέλθουν σε ισχύ οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας από το 2023 (ήτοι δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ και έλλειμμα στο 3%), ωστόσο με τρόπο «ευέλικτο» που θα πρέπει να εγγυάται την οικονομική ανάπτυξη λαμβάνοντας υπόψη τις ασύμμετρες συνέπειες της κρίσης.

Ουσιαστικά, ήταν μια πρώτη, διερευνητική συζήτηση αναφορικά με το «καυτό» ζήτημα της αναθεώρησης του Συμφώνου που προμηνύεται από τώρα πως θα φέρει σε σοβαρή αντιπαράθεση τα κράτη μέλη, αναζωπυρώνοντας την κόντρα μεταξύ Βορρά και Νότου.

Βέβαια, για την ώρα είναι πολύ νωρίς για να διαμορφωθεί εικόνα, δεδομένου πως οι πρώτες αποφάσεις αναμένονται μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2022, ήτοι δηλαδή μετά και το κρίσιμο πολιτικό ραντεβού των γαλλικών προεδρικών εκλογών, όμως το πακέτο των προτάσεων της Κομισιόν αποτελεί μια βάση συζήτησης.

Υπενθυμίζεται ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας, λόγω της πανδημίας έχει ανασταλεί από το 2020 έως και το 2022, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να λαμβάνουν μέτρα για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Έκτοτε αρκετές κυβερνήσεις, κυρίως του ευρωπαϊκού Νότου έχουν ζητήσει την απλοποίηση και επικαιροποίηση των κανόνων με βάση τα νέα δεδομένα. Το ίδιο ζήτησε σε προ ημερών δηλώσεις του και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ο νυν πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και τότε «αρχιτέκτονας» του κειμένου των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., ο οποίος παραδέχτηκε πως οι κανόνες πρέπει να προσαρμοστούν στις σημερινές οικονομικές συνθήκες.

Όμως, οι πιο «σκληροπυρηνικές» χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Φινλανδία επιμένουν πως δεν χρειάζονται αλλαγές προτάσσοντας κυρίως το γεγονός πως απεδείχθη ότι, αν χρειάζεται, αφήνει περιθώρια ευελιξίας.