Τηλεργασία – Το μεγάλο βήμα της Πορτογαλίας

Με το καθεστώς της τηλεργασίας που… ήρθε για να μείνει, τόσο στην Πορτογαλία και την Ευρώπη ευρύτερα όσο και διεθνώς, η Λισσαβόνα πήγε ένα (μεγάλο) βήμα μπροστά αποφασίζοντας να δημιουργήσει ένα σαφές όσο και αυστηρό πλαίσιο που θα προστατεύει τα δικαιώματα των εργαζομένων που δουλεύουν από το σπίτι. Δεν είναι τυχαίο πως η νομοθετική ρύθμιση, που εγκρίθηκε από την πορτογαλική Βουλή και θα τεθεί σε εφαρμογή τις προσεχείς εβδομάδες, χαρακτηρίζεται ως καινοτόμα και σαφώς φιλική προς τον μέσο εργαζόμενο.

Το νέο πλαίσιο απαγορεύει ρητά στις επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των δέκα ατόμων να έρθουν σε επικοινωνία με τους εργαζόμενους εκτός του ωραρίου εργασίας με στόχο την προστασία της προσωπικής τους ζωής και της ηρεμίας της οικογένειας τους. Εάν το κάνουν, αντιμετωπίζουν σημαντικά οικονομικά πρόστιμα, με εξαίρεση την περίπτωση κάποιας έκτακτης ή σοβαρής ανάγκης.

Επιδότηση των λογαριασμών ΔΕΚΟ

Επιπλέον, οι επιχειρήσεις θα είναι υποχρεωμένες να συνεισφέρουν στους αυξημένους λογαριασμούς των νοικοκυριών, ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφώνου/ίντερνετ ή ακόμη και συντήρησης/αναβάθμισης εξοπλισμού (π.χ. λάπτοπ), των εργαζομένων τους που εργάζονται σε καθεστώς τηλεργασίας. Αν και ο υπολογισμός των εξόδων αυτών παραμένει μια… γκρίζα ζώνη της νομοθεσίας που ειδικοί εκτιμούν πως θα δημιουργήσει προβλήματα.

Το καθεστώς τηλεργασίας θα πρέπει να είναι αμοιβαία αποδεκτό και από τις δύο πλευρές και να βασίζεται σε εργασιακές συμβάσεις που θα το ορίζουν, όπως θα ορίζουν και το ωράριο εργασίας. Δεν θα επιτρέπεται κανενός είδους διαφοροποίηση μεταξύ των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο γραφείο και των εργαζομένων στο σπίτι, σε επίπεδο μισθών, ασφαλιστικών/υγειονομικών καλύψεων, αδειών, εκπαίδευσης κλπ. Επίσης δεν θα επιτρέπεται κανενός είδους παρακολούθηση του εργαζομένου στο σπίτι, από τον εργοδότη του.

Οι γονείς με μικρά παιδιά

Οι εργαζόμενοι θα έχουν το δικαίωμα να πουν «όχι» στην τηλεργασία, χωρίς να απαιτείται συγκεκριμένος λόγος. Αντιθέτως οι εταιρείες που αρνούνται το αίτημα τηλεργασίας θα πρέπει να αιτιολογούν τους λόγους γραπτώς(!).

Στο σημείο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό πως ορίζεται ότι, όλοι οι γονείς ή κηδεμόνες με παιδιά έως οκτώ χρονών, θα έχουν ελεύθερα το δικαίωμα να εργάζονται από το σπίτι, χωρίς καν να απαιτείται η σύμφωνη απόφαση στου εργοδότη, εφόσον η φύση της εργασίας τους το επιτρέπει και μπορούν να καλύπτουν τις υποχρεώσεις τους μέσω τηλεργασίας. Πρόκειται για ένα μέτρο που θα βοηθήσει αισθητά τους γονείς και εκτιμάται πως θα ενθαρρύνει και τη γέννηση νέων παιδιών.

Εάν στο άνωθεν καθεστώς μπορούν να ενταχθούν και οι δύο γονείς, με βάση τη φύση της εργασίας τους, θα πρέπει να το κάνουν εναλλάξ, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους ή ωράρια. Το συγκεκριμένο μέτρο, πάντως, δεν θα αφορά τις μικρές επιχειρήσεις, με λιγότερο από δέκα εργαζόμενους.

Σημειωτέον δε, πως οι εργοδότες θα πρέπει να ορίζουν τακτικές κατ’ ιδίαν συναντήσεις και συσκέψεις με όσους βρίσκονται σε τηλεργασία, ώστε οι εργαζόμενοι να ενημερώνονται και να μην αισθάνονται απομονωμένοι από την εταιρεία και τους συναδέλφους τους.

«Η απομακρυσμένη εργασία έχει τεράστια πλεονεκτήματα υπό την προϋπόθεση πως μπορούμε να ελέγξουμε τα μειονεκτήματα» εξήγησε, σχολιάζοντας τα μέτρα η υπουργός Εργασίας Άνα Μέντες Γκοντίνιο, εξηγώντας πως η πανδημία σαφώς  φανέρωσε το κενό και μεγιστοποίησε την ανάγκη να θεσμοθετηθεί ένα σαφές εργασιακό πλαίσιο.

Στόχος και οι ψηφιακοί νομάδες

Εξάλλου, το νέο πλαίσιο δεν αφορά μόνο τους ντόπιους, αλλά και τους ξένους εργαζόμενους δεδομένου πως η Πορτογαλία διεκδικεί με αξιώσεις ένα κομμάτι της διογκούμενης πίτας των λεγόμενων ψηφιακών νομάδων, τους οποίους ελπίζει να προσελκύσει με διάφορα κίνητρα, όπως μεγάλες φοροαπαλλαγές. «Θεωρούμε πως η Πορτογαλία είναι ένα από τα καλύτερα μέρη στον κόσμο για να επιλέξουν να ζουν οι ψηφιακοί νομάδες και όσοι μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι και θέλουμε να τους καλέσουμε όλους εδώ» τόνισε η κυρία Γκοντίνιο.

Είναι προφανές πως πολλές ενώσεις εργοδοτών και ομοσπονδίες αντιδρούν στο νέο καθεστώς και κυρίως στο σημείο που αφορά την ρητή απαγόρευση κάθε επαφής εκτός ωραρίου εργασίας. Όμως, θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ελπίζοντας μόνο σε κάποια… αλλαγή μελλοντικά, εφόσον οι βουλευτικές εκλογές που ορίστηκαν για τις 30 Ιανουαρίου 2022 φέρουν στην εξουσία ένα διαφορετικό πολιτικό σχήμα από την αριστερή συμμαχία υπό τους Σοσιαλιστές του Αντόνιο Κόστα.