ΕΚΤ – Ο οδικός χάρτης για το ψηφιακό ευρώ – Πώς θα κάνουμε αγορές

Τον οδικό χάρτη για τη έκδοση του ψηφιακού ευρώ, αλλά και τους λόγους πίσω από αυτή την πρωτοβουλία, ανέλυσε ο Φάμπιο Πανέτα, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

«Όταν αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τη φάση έρευνας του project για το ψηφιακό ευρώ τον Ιούλιο, το κάναμε γνωρίζοντας ότι είχαμε την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, που όλοι αναγνώρισαν τη σημασία αυτού του έργου» υπογράμμισε ο κ. Πανέτα.

Πρόσθεσε δε, ότι η έκδοση του ψηφιακού ευρώ για χρήση σε πληρωμές λιανικής μπορεί να φαίνεται περιττή σε ορισμένους, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα ιδιωτικών ψηφιακών μέσων πληρωμής. Αυτές περιλαμβάνουν τραπεζικές καταθέσεις, πιστωτικές κάρτες και εφαρμογές για κινητά.

Θεωρούμε ορισμένα πράγματα ως δεδομένα και συχνά είναι τα πράγματα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα αν δεν υπήρχαν.

Το χρήμα της κεντρικής τράπεζας είναι εξ ορισμού η πιο ασφαλής μορφή χρήματος, επειδή υποστηρίζεται από τη δύναμη, την αξιοπιστία και την εξουσία του κράτους, υπογράμμισε.

Και αντιπαρέλαβε τις «ιδιωτικές μορφές χρημάτων» οι οποίες βασίζονται στην ευρωστία του εκδότη και, τελικά, στην υπόσχεση μετατρεψιμότητας σε χρήμα κεντρικής τράπεζας.

«Αλλά αυτή η υπόσχεση θα μπορούσε να αποδειχτεί εφήμερη, για παράδειγμα, εάν ο εκδότης διαχειρίζεται τη ρευστότητα ή τη φερεγγυότητά του αλόγιστα» τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι στην πράξη, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν αυτές τις διαφορές.

Ορθολογική απροσεξία

Αυτό είναι που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «ορθολογική απροσεξία». Δεν σκεφτόμαστε δύο φορές να αποθηκεύσουμε και να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματά μας μέσω ιδιωτών διαμεσολαβητών, επειδή μπορούμε να πηγαίνουμε τακτικά στο ταμείο και να αποσύρουμε τραπεζογραμμάτια από τις καταθέσεις μας χωρίς κανένα πρόβλημα.

Αυτό παρέχει απτή απόδειξη ότι τα χρήματά μας στην τράπεζα είναι ασφαλή. Μας καθησυχάζει ότι θα μπορούμε πάντα να λαμβάνουμε μετρητά εάν τα ζητήσουμε και ότι, όταν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ιδιωτικές μορφές χρημάτων, θα μπορούμε να κάνουμε πληρωμές σε μετρητά. Οι εργασίες με ιδιωτικό χρήμα συνήθως ξεκινούν μόνο όταν εξαφανιστεί η εμπιστοσύνη στη μετατρεψιμότητα.

Σύμφωνα με το μέλος της ΕΚΤ, σήμερα, οι άνθρωποι έχουν εύκολη πρόσβαση σε χρήματα της κεντρικής τράπεζας με τη μορφή μετρητών.

«Όμως γνωρίζουμε ότι προτιμούν όλο και περισσότερο να πληρώνουν ψηφιακά και να ψωνίζουν online»

Σε μια ολοένα και πιο ψηφιακή οικονομία, τα μετρητά θα μπορούσαν να περιθωριοποιηθούν επειδή δεν θα εξυπηρετούσαν πλέον τις ανάγκες πληρωμών των ανθρώπων. Και οι άνθρωποι θα είχαν ελάχιστα κίνητρα να κρατούν μετρητά εάν δεν μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν ως μέσο ανταλλαγής.

«Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: η ΕΚΤ σκοπεύει να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε μετρητά. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το χρήμα της κεντρικής τράπεζας παραμένει πλήρως χρησιμοποιήσιμο και μπορεί να προσφέρει μια αποτελεσματική άγκυρα σε μια εποχή που αλλάζουν οι συμπεριφορές πληρωμών. Και εδώ έρχεται η δουλειά μας για ένα ψηφιακό ευρώ: θα επιτρέψει στους ανθρώπους να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα χρήματα της κεντρικής τράπεζας ως μέσο ανταλλαγής στην ψηφιακή εποχή» είπε χαρακτηριστικά.

Κρυπτονομίσματα

Ο κ.Πανέτα αναφέρθηκε και στα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία εν γένει, τονίζοντας ότι παρόλο που η υιοθέτηση των crypto και των stablecoins – καθώς και η εμβέλειά τους στις πληρωμές – έχει παραμείνει περιορισμένη μέχρι στιγμής, αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς: η κεφαλαιοποίηση αγοράς των stablecoin έχει αυξηθεί από 5 δισεκατομμύρια δολάριαUSD 120 δισεκατομμύρια δολάρια από τις αρχές του 2020.

Τεχνολογικοί κολοσσοί

Παράλληλα, μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν εισέλθει στον κόσμο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Εάν συναντηθούν αυτές οι δύο τάσεις, η λειτουργία των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών θα μπορούσε να αλλάξει και οι παραδοσιακές υπηρεσίες πληρωμών θα μπορούσαν να παραγκωνιστούν.

Αυτές οι εξελίξεις σημαίνουν ότι υπάρχει λόγος να επαναπροσδιοριστεί το ρυθμιστικό και εποπτικό τοπίο, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό, σύμφωνα με το μέλος της ΕΚΤ.

«Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε ανοιχτούς, ίσους όρους ανταγωνισμού στις πληρωμές και τη νομισματική κυριαρχία, θα πρέπει να αρχίσουμε να αναλαμβάνουμε δράση σήμερα», είπε.

Σχεδιάζοντας ένα ψηφιακό νόμισμα λιανικής

Ενώ τα άτομα ενδέχεται να έχουν πρόσβαση σε χρήματα της κεντρικής τράπεζας μόνο σε φυσική μορφή, αυτή δεν είναι η μόνη μορφή χρήματος κεντρικής τράπεζας που υπάρχει.

Οι τράπεζες μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση σε ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τράπεζας μέσω των λεγόμενων υπηρεσιών TARGET εδώ και πολύ καιρό, και το Ευρωσύστημα εργάζεται επί του παρόντος σε μια νέα ενοποιημένη πλατφόρμα TARGET για να προσφέρει στην αγορά βελτιωμένες και εκσυγχρονισμένες υπηρεσίες.

Τον Ιούλιο του 2021, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να ξεκινήσει μια νέα ροή εργασιών του Ευρωσυστήματος προκειμένου να διερευνήσει πιθανές τεχνολογικές βελτιώσεις στην υποδομή χονδρικής.

Συγκριτικά, το έργο ψηφιακού ευρώ έχει να κάνει με τη διασφάλιση ότι όλοι μπορούν να χρησιμοποιούν χρήματα από την κεντρική τράπεζα σε ψηφιακή μορφή για τις καθημερινές τους συναλλαγές.

Θα επιτρέψει επίσης στους χρήστες να επωφεληθούν από τα υψηλά πρότυπα απορρήτου.

Με την ψηφιοποίηση των πληρωμών, κάθε μεμονωμένη συναλλαγή περιέχει μεγάλο όγκο προσωπικών δεδομένων, τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά από ιδιωτικές εταιρείες για διάφορους σκοπούς.

Ο κανονισμός κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να αποφύγει την κατάχρηση αυτών των δεδομένων, αλλά συχνά αγωνίζεται να συμβαδίσει με την τεχνολογική καινοτομία.

Είναι κρίσιμο, ωστόσο, ότι η ΕΚΤ δεν έχει εμπορικό ενδιαφέρον για τη δημιουργία εσόδων από δεδομένα χρηστών, επομένως ένα ψηφιακό ευρώ θα βελτίωνε την ευημερία των πολιτών δίνοντάς τους τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν μια μορφή ψηφιακού χρήματος που προστατεύει το απόρρητό τους.

Τέλος, ένα ψηφιακό ευρώ θα παρείχε νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και θα λειτουργούσε ως καταλύτης για την τεχνολογική πρόοδο και την καινοτομία στον ιδιωτικό τομέα. Θα δημιουργούσε ίσους όρους ανταγωνισμού για τους χρηματοπιστωτικούς ενδιάμεσους και θα ενίσχυε την ανταγωνιστικότητά τους. Και θα τους πρόσφερε την ευκαιρία όχι μόνο να διανείμουν χρήματα από την κεντρική τράπεζα, αλλά και να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες.

Οδικός χάρτης

«Τα επόμενα δύο χρόνια θα διερευνήσουμε τα βασικά ζητήματα που σχετίζονται με το σχεδιασμό και την κυκλοφορία ενός ψηφιακού ευρώ» αποκάλυψε, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να επιτύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών προτεραιοτήτων.

Για παράδειγμα, το ψηφιακό ευρώ θα σχεδιαστεί ώστε να είναι ένα αποτελεσματικό μέσο πληρωμής, αλλά και να διαφυλάσσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Για να αποφευχθούν οι υπερβολικές και απότομες μετατοπίσεις από το χρήμα της εμπορικής τράπεζας στο χρήμα της κεντρικής τράπεζας, θα χρειαστεί να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ της μεγιστοποίησης της ελκυστικότητάς τους ως μέσου ανταλλαγής και του περιορισμού της χρήσης τους ως μορφής επένδυσης.

«Πρέπει να τονίσω ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα μπορεί να είναι αυτό που όλοι θέλουν να είναι την πρώτη μέρα. Θα χρειαστεί να βρούμε μια ισορροπία για να σχεδιάσουμε ένα ψηφιακό ευρώ που είναι άμεσα πολύτιμο για τους χρήστες, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα» είπε χαρακτηριστικά.

Κάνοντας το ψηφιακό ευρώ ελκυστικό για τους καταναλωτές

Όπως ήδη αναφέρθηκε, το ψηφιακό ευρώ θα είναι διαθέσιμο για καθημερινές συναλλαγές σε όλους τους πιθανούς χρήστες. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των συναλλαγών πιθανότατα θα περιλαμβάνει καθημερινές αγορές των καταναλωτών στο «σημείο αλληλεπίδρασης» (με άλλα λόγια, πληρωμές σε φυσικά καταστήματα, από άτομο σε άτομο και διαδικτυακά).

Οι καταναλωτές θα χρησιμοποιήσουν ένα ψηφιακό ευρώ μόνο εάν είναι ευρέως αποδεκτό για πληρωμές και οι έμποροι θα θέλουν να είναι σίγουροι ότι αρκετοί καταναλωτές θέλουν να το χρησιμοποιήσουν.

Στην πράξη, ενώ αναφέρουμε συχνά τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας που θα προέκυπτε εάν ένα ψηφιακό ευρώ ήταν πολύ επιτυχημένο, πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε τον αντίθετο κίνδυνο – τον ​​κίνδυνο να μην είναι αρκετά επιτυχημένο.

Για να είναι επιτυχημένο, ένα ψηφιακό ευρώ πρέπει να είναι ελκυστικό για τους χρήστες παρέχοντας ένα χαμηλού κόστους, αποτελεσματικό μέσο πληρωμής που είναι διαθέσιμο παντού.

Για να μάθουμε τι θέλουν οι χρήστες, θα εμπλακούμε εκτενώς με το κοινό, τους εμπόρους και άλλους ενδιαφερόμενους κατά τη φάση της έρευνας.

Οι ομάδες εστίασης σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε εις βάθος γνώσεις σχετικά με τις προτιμήσεις του κοινού και των μικρών εμπόρων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που δεν έχουν επί του παρόντος πρόσβαση στο διαδίκτυο ή στις τραπεζικές υπηρεσίες.

«Δεδομένης της ανάγκης να καταστεί το ψηφιακό ευρώ πλήρως διαλειτουργικό με τις υπάρχουσες υπηρεσίες πληρωμών, έχουμε επίσης διορίσει 30 ανώτερους επαγγελματίες του κλάδου για την παροχή τεχνογνωσίας από τη σκοπιά του κλάδου».

Οι καταναλωτές, οι έμποροι λιανικής, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και οι εκπρόσωποι της αγοράς θα έχουν περαιτέρω ευκαιρίες να μοιραστούν τις απόψεις τους μέσω του Συμβουλίου Πληρωμών Λιανικής Ευρώ. Επιπλέον, τεχνικά εργαστήρια με ειδικούς θα μας βοηθήσουν να εξερευνήσουμε τεχνολογικές επιλογές για το σχεδιασμό ενός ψηφιακού ευρώ.

Ταυτόχρονα, η επιτυχία ενός ψηφιακού ευρώ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη στενή ευθυγράμμιση των ευρωπαϊκών αρχών και θεσμών. Ως εκ τούτου, συνεργαζόμαστε στενά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Eurogroup σχετικά με σημαντικά ζητήματα σχεδιασμού και τις πτυχές ενός ψηφιακού ευρώ που σχετίζονται με την πολιτική της ΕΕ ευρύτερα.

Συνοψίζοντας ο κ. Πανέτα, είπε ότι οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να καινοτομήσουν ενόψει των μεταβαλλόμενων συνηθειών πληρωμής και των παγκόσμιων εξελίξεων.

« Όταν σχεδιάζουμε ένα ψηφιακό ευρώ, πρέπει να λάβουμε υπόψη όχι μόνο το τοπίο πληρωμών του σήμερα, αλλά και το τοπίο του αύριο, το οποίο μπορεί να χαρακτηρίζεται από νέους παράγοντες, νέα ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού και νέες λύσεις πληρωμών» υποστήριξε.

«Το διακύβευμα εδώ είναι μεγάλο και βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά. Θέλουμε να κινηθούμε γρήγορα, αλλά δεν πρέπει να βιαστούμε. Πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο για να το κάνουμε σωστά και να εξετάσουμε όλες τις πτυχές, ώστε το χρήμα της κεντρικής τράπεζας να συνεχίσει να παίζει τον ρόλο του ως άγκυρα σταθερότητας στην καρδιά του συστήματος πληρωμών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος».