ETE – Πρόβλεψη για πληθωρισμό 2,5% και ανάπτυξη 4,3% το 2022

Ο αντίκτυπος του πληθωρισμού στην αναπτυξιακή επίδοση το 4ο τρίμηνο του 2021 θα είναι περιορισμένος (-0,8% στο ΑΕΠ του 4ου τριμήνου, στο 4,7% από προηγούμενη εκτίμηση 5,5%) όπως εκτιμά η Εθνική Τράπεζα στην τελευταία ανάλυσή της για την ελληνική οικονομία. Κατά την ΕΤΕ, δε φαίνεται να επαπειλείται η επίτευξη ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ 7,5% για το σύνολο του έτους, αν συνεκτιμηθεί και η υπεραπόδοση της οικονομίας μέχρι και το 9μηνο. Για το 2022, η ετησιοποιημένη επίδραση εκτιμάται στο -0,3%, οδηγώντας σε οριακή μόνο αναθεώρηση της ετήσιας πρόβλεψης για ανάπτυξη το 2022 στο +4,3% από +4,6% προηγουμένως.

Ολόκληρο το κείμενο της ανάλυσης είναι διαθέσιμο στην ακόλουθη διεύθυνση:

Επιτάχυνση πληθωρισμού

Η επιτάχυνση του πληθωρισμού διεθνώς αντανακλά κυρίως την ισχυρότερη και ταχύτερη από το αναμενόμενο ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης, που ακολούθησε την καθίζηση του 2020 λόγω της πανδημίας, σε συνδυασμό με την αργή ανταπόκριση της προσφοράς. Πράγματι, η δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας ξεπέρασε και τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, με την παγκόσμια μεταποιητική παραγωγή και το διεθνές εμπόριο να υπερβαίνουν τα προ-πανδημίας επίπεδά τους ήδη από τα τέλη του 1ου τριμήνου του 2021. Από την πλευρά της προσφοράς, η παγκόσμια παραγωγική αλυσίδα – που στηρίζεται, κατά βάση, σε χαμηλά αποθέματα και σε ευρύτατη γεωγραφική διασπορά της παραγωγής – καθώς και ο τομέας των μεταφορών, δυσκολεύτηκαν να παρακολουθήσουν την τροχιά της ζήτησης μετά από ένα έτος σχετικής αδράνειας και αναστολής των επενδύσεων.

• Διαβάστε επίσης: Ράλι σοκ 450% στο φυσικό αέριο και 60% στο αργό πετρέλαιο το 2021 [πίνακας]

Ωστόσο, οι ανατιμήσεις στις διεθνείς τιμές εμπορευμάτων, εκτός μεμονωμένων κατηγοριών καυσίμων και τροφίμων, δεν είναι πρωτόγνωρες και προσομοιάζουν στις τάσεις που παρατηρήθηκαν κατά την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας το 2010-11, η οποία επακολούθησε τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Και τότε οι τιμές των περισσότερων εμπορευμάτων αυξήθηκαν έντονα, σε παρόμοια με τα σημερινά τους επίπεδα, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό, αλλά εν συνεχεία εξομαλύνθηκαν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ομοίως, στην τρέχουσα συγκυρία, ήδη εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια κορύφωσης αρκετών τιμών εμπορευμάτων, διεθνώς, παράλληλα με τις πρώιμες ενδείξεις ήπιας επιβράδυνσης της ταχύτητας ανόδου της οικονομικής δραστηριότητας κατά το 2ο εξάμηνο του 2021.

Οι έντονες ανατιμήσεις στα ενεργειακά αγαθά δημιουργούν μεγαλύτερες προκλήσεις

Αναμφισβήτητα, το διεθνές ενεργειακό σοκ είναι εντονότερο και, όπως δείχνει η εμπειρία της περιόδου 2010-2014, θα μπορούσε να είναι και πιο επίμονο, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα εμπορεύματα. Ωστόσο, πρέπει να τονισθεί ότι οι τρέχουσες ενεργειακές ανατιμήσεις – ειδικά στο φυσικό αέριο, οι διεθνείς τιμές του οποίου εξαπλασιάστηκαν σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο -Νοέμβριο – δε θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν επαρκώς από θεμελιώδεις αιτίες χωρίς τη συνδρομή έκτακτων και, εν μέρει, αναστρέψιμων παραγόντων όπως: i) κλιματολογικοί παράγοντες: βαρύς χειμώνας του 2020-21 και ζεστό καλοκαίρι του 2021, ασυνήθιστα χαμηλή απόδοση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) τους καλοκαιρινούς μήνες, μειωμένα αποθέματα φυσικού αερίου, ii) γεωπολιτικοί παράγοντες: καθυστέρηση Nord Stream II, ακόρεστη απορρόφηση ενεργειακών πόρων από Κίνα, και iii) προκλήσεις της επιταχυνόμενης ενεργειακής μετάβασης διεθνώς προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που προσωρινά συνοδεύεται από μεγαλύτερη εξάρτηση από το φυσικό αέριο, κατά τη μεταβατική περίοδο, και περικοπή επενδύσεων εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων (ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση).

Οι διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις «αγγίζουν» πλέον την ελληνική οικονομία

Η προαναφερθείσα αλληλουχία εξελίξεων βρήκε, αναπόφευκτα, το δρόμο της προς τις τιμές καταναλωτή, με τον πληθωρισμό να αυξάνει σε πολυετή υψηλά στις περισσότερες οικονομίες και την ελληνική οικονομία να ακολουθεί τελικά και αυτή τη διεθνή τάση, με σχετικά βραδύτερο ρυθμό μέχρι το 10μηνο του 2021.

Οι πληθωριστικές πιέσεις στην ελληνική οικονομία ήταν σχετικά ήπιες μέχρι το 9μηνο του 2021, λόγω του αρνητικού πληθωρισμού στις υπηρεσίες, ωστόσο εντάθηκαν τον Οκτώβριο, με την ετήσια αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) να ανέρχεται στο 3,4% (από 0,2%, κατά μ.ο., στο 9μηνο) – υψηλό 11 ετών – με συγχρονισμένη επιτάχυνση των ανατιμήσεων στις περισσότερες κατηγορίες αγαθών (κυρίως καυσίμων και τροφίμων) και υπηρεσιών και ταχύτερη μετακύλιση των αυξήσεων από τις τιμές εισαγωγών. Η ενδυνάμωση της εγχώριας ζήτησης συνετέλεσε στην αυξητική τάση.
Στην εν λόγω εξέλιξη, είναι εμφανές, ότι κομβικό ρόλο διαδραμάτισε η αύξηση των τιμών ενέργειας (συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρισμού), η οποία έχει συνολική στάθμιση 10,5% στον ελληνικό ΔΤΚ και εκτιμάται ότι προσέθεσε 2,6 ποσοστιαίες μονάδες στην ετήσια μεταβολή του δείκτη τον Οκτώβριο, εκ των οποίων περίπου 0,7 ποσοστιαίες μονάδες σχετίζονταν με ανατιμήσεις στη λιανική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, με τις τελευταίες να περιορίζονται μέσω των επιδοτήσεων. Ειδικά όσον αφορά το φυσικό αέριο, αν και η άμεση στάθμισή του στο «καλάθι του καταναλωτή» είναι πολύ μικρότερη από το πετρέλαιο και τα παράγωγά του (περίπου 0,2% έναντι 5,5% για τα πετρελαϊκά προϊόντα), η σημαντική συνεισφορά του στην ηλεκτροπαραγωγή αυξάνει τις έμμεσες επιδράσεις του. Αξίζει να σημειωθεί ότι η στάθμιση του ηλεκτρισμού στο ΔΤΚ ανέρχεται στο 3,9%, ενώ σχεδόν 40% της ηλεκτροπαραγωγής (κατά μ.ο.) στην Ελλάδα βασίζεται στο φυσικό αέριο.

Η ΕΤΕ εκτιμά ότι, μετά από περαιτέρω επιτάχυνση το 4ο τρίμηνο του 2021 και το 1ο τρίμηνο του 2022, ο πληθωρισμός αναμένεται να σημειώσει ταχεία αποκλιμάκωση, με τις αγορές εμπορευμάτων να προβλέπουν υποχώρηση των τιμών ενέργειας από την άνοιξη