Ενώπιον ιστορικών προκλήσεων ο Πάουελ

Τις μεγαλύτερες ίσως προκλήσεις στην υπερ-εκατονταετή ιστορία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) καλείται να αντιμετωπίσει ο Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος προτάθηκε από το Τζο Μπάιντεν και για δεύτερη τετραετή θητεία, αρχής γενομένης από το Φεβρουάριο του 2022.

Η κρίσιμη απόφαση για το πότε και πόσο θα πρέπει να αυξηθούν τα επιτόκια του δολαρίου, η αντιμετώπιση του πολύ υψηλού πληθωρισμού, οι προκλήσεις της αγοράς εργασίας λόγω της πανδημίας, η εποπτεία των τραπεζών, το σκάνδαλο με παιχνίδια στο χρηματιστήριο από στελέχη της FED, η άνοδος των ψηφιακών νομισμάτων και η πτέρυγα κατά του προσώπου του μέσα στο ίδιο το Δημοκρατικό κόμμα είναι μερικά μόνο από τα θέματα που θα πρέπει να διαχειριστεί ο από το 2017 πρόεδρος της FED. Η βασικότερη όμως πρόκλησή του προς το παρόν τουλάχιστον, είναι το πώς θα αναδειχτεί από «περιστέρι» χαμηλών επιτοκίων σε «γεράκι» αύξησής τους, την ώρα που ο πληθωρισμός καλπάζει αλλά η απασχόληση και η οικονομία δεν αναπτύσσονται σταθερά.

Διαβάστε επίσης: Federal Reserve – Την παραμονή του Τζερόμ Πάουελ για δεύτερη θητεία αποφάσισε ο Λευκός Οίκος

Η θητεία του μέχρι τώρα μόνο εύκολη δεν ήταν, αλλά η πανδημία ήλθε να κάνει την κατάσταση πολύ πιο περίπλοκη. Προτάθηκε και ανέλαβε τη θέση αυτή υπό τον Ντόναλντ Τραμπ το 2017, ο οποίος όμως είχε αντιδράσει έντονα όταν ο Πάουελ είχε αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια τότε για να αποφύγει υπερθέρμανση της οικονομίας. Τότε ο Τραμπ δεν είχε σταματήσει να ασκεί κριτική είτε δημόσια είτε στα παρασκήνια κατά του Πάουελ δημιουργώντας προβλήματα στο έργο του αλλά και στην ανεξαρτησία της FED.

Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν μειώσεις λόγω της πανδημίας, αλλά αυτή τη φορά εξαπολύθηκε επίθεση από το στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Τις περισσότερες επιθέσεις τις έχει δεχτεί το τελευταίο διάστημα ο Πάουελ από τη γερουσιαστή των Δημοκρατικών Ελίζαμπεθ Ουόρεν, ειδικά μετά την παραίτηση δύο περιφερειακών προέδρων της FED, του Έρικ Ρόσενγκρεν και του Ρόμπερτ Κάπλαν, μετά από αποκαλύψεις ότι είχαν πραγματοποιήσει αμφιλεγόμενες επενδύσεις ενώ ήταν στελέχη της κεντρικής τράπεζας.

Διαβάστε επίσης: Ο Πάουελ είναι ο καλύτερος άνθρωπος για τη χειρότερη οικονομική δουλειά

Η Ουόρεν η οποία ανήκει στην πιο προοδευτική πτέρυγα των Δημοκρατικών και θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά στελέχη του κόμματος, θέλει εδώ και πολλούς μήνες να δει μια αλλαγή ηγεσία στη FED. Η ίδια και οι σύμμαχοί της που ανήκουν στην πιο προοδευτική πτέρυγα των Δημοκρατικών δεν έχει δει επίσης με πολύ καλό μάτι τις προσπάθειες που έχει κάνει στο παρελθόν ο Πάουελ για να κάνει λιγότερο αυστηρή την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Η εποπτεία των τραπεζών είχε γίνει πολύ σκληρή μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, άλλα άρχισε να ατονεί το τελευταίο διάστημα. Επιπλέον υπάρχουν Δημοκρατικοί που θα ήθελαν να δουν την κεντρική τράπεζα να διαδραματίζει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο στις προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο Πάουελ από την πλευρά του έχει απαντήσει πως η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να παρεμβαίνει σε πολιτικά θέματα για τα οποία δεν έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις αφού κάτι τέτοιο μπορεί να πλήξει την ανεξαρτησία της.

Η στήριξη της Γέλεν

Υποστηρικτής του θεωρείται η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γιέλεν η οποία σε δημόσια σχόλιά της τουλάχιστον έχει δώσει πολλές φορές τα εύσημα στη FED και την ηγεσία της για τις δράσεις που ανέλαβε για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πιστεύεται ότι η Γιέλεν ήταν ένα από τα πρόσωπα που έπεισαν τον Μπάιντεν να προτιμήσει ξανά τον Πάουελ για δεύτερη θητεία στη FED. Η ίδια άλλωστε μάλλον ξέρει καλά τι πάει να πει συνέχεια στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας, αφού εκείνη είχε αντικαταστήσει ο Τραμπ στη FED για να βάλει στη θέση της τον Πάουελ.

Για να παραμείνει στη θέση του ο Πάουελ έπρεπε να ξεπεράσει το εμπόδιο της μεγάλης του αντιπάλου για την ηγεσία της FED, της οικονομολόγου Λάελ Μπρέιναρντ, η οποία έχει διοριστεί στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας από το 2014 από τον Μπάρακ Ομπάμα.

Διαβάστε επίσης: Γέλεν – Τελειώνει το όριο δανεισμού του ομοσπονδιακού κράτους των ΗΠΑ

Οι περγαμηνές βέβαια του νυν και μέλλοντα προέδρου της FED είναι πολλές. Κατάφερε να στηρίξει τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου εν μέσω της απότομης συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η πανδημία και κέρδισε επαίνους για την αποτροπή μιας πιθανής μεγάλης οικονομικής κρίσης με τη νομισματική του πολιτική. Η απόφασή του να κατευθύνει επίσης τη FED προς πιο χαμηλά επιτόκια και προς ποσοτική χαλάρωση παρά τον υψηλότερο πληθωρισμό ο οποίος άρχισε να διαφαίνεται από νωρίς, είχε αυξήσει τις μετοχές του στους Δημοκρατικούς. Το ίδιο έγινε λόγω της υποστήριξής του για τα τεράστια πακέτα τόνωσης της οικονομίας από την πανδημία που πέρασε το Κογκρέσο.

Η μεγαλύτερη πρόκληση

Η μεγαλύτερη πρόκληση όμως για τον Πάουελ παραμένει η στήριξη της αμερικανικής οικονομίας εν μέσω αμφίρροπων δυνάμεων. Ο πληθωρισμός παραμένει πολύ πάνω από τον στόχο του 2% της FED, ενώ η κεντρική τράπεζα υπολείπεται του στόχου της για την επίτευξη της μέγιστης απασχόλησης στην οικονομία. Αυτός είναι ένας συνδυασμός που δεν οραματίζονταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής όταν υιοθέτησαν ένα νέο πλαίσιο νομισματικής πολιτικής το 2020, με στόχο την ενίσχυση του πληθωρισμού μετά από χρόνια αυξήσεων των τιμών σε ποσοστά κάτω του στόχου του 2%.

Διαβάστε επίσης: Πάουελ – Η απόφαση για tapering δεν δίνει σήμα για αύξηση επιτοκίων – Εγκαταλείπουμε το «παροδικός» για τον πληθωρισμό

Η πανδημία όμως ήλθε να αλλάξει τα πάντα. Τώρα, εν μέσω της επιτάχυνσης της αύξησης του πληθωρισμού, η FED φαίνεται να βρίσκεται σε πορεία να κλκείσει σημαντικά τη στρόφιγγα του προγράμματος αγοράς ομολόγων ύψους 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων το μήνα, με στόχο να το σταματήσει εντελώς.

Μια τέτοια ταχύτερη μείωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, όπως είναι γνωστό, θα έδινε στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της FED την ευκαιρία να αυξήσουν νωρίτερα από όσο αναμενόταν μέχρι τώρα τα επιτόκια του δολαρίου. Τα επιτόκια αυτά βρίσκονται πλέον σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα.

Επιπλέον, η εξαιρετικά διευκολυντική νομισματική πολιτική της FED έχει ενθαρρύνει επενδυτές να αναλάβουν μεγάλα ρίσκα και ώθησε τις τιμές των μετοχών, των κατοικιών και άλλων περιουσιακών στοιχείων σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα. Έτσι πλέον στελέχη της κεντρικής τράπεζας κάνουν λόγο ακόμη και για μεγάλες ευπάθειες στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ήδη οι τιμές των μετοχών στις ΗΠΑ σκαρφαλώνουν σε επίπεδα ρεκόρ. Την ίδια στιγμή η εκρηκτική ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων και άλλων συναφών επενδύσεων εγκυμονεί επίσης πιθανούς κινδύνους για το σύστημα, αυξάνοντας κι άλλο τις προκλήσεις για τον Πάουελ.