Ανάκαμψη με αβεβαιότητες στον χορό των lockdowns

Ανάκαμψη… πασπαλισμένη με αβεβαιότητες διανύουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες που βρίσκονται παλι στην σκιά της πανδημίας καθότι και φέτος τα κράτη ανακοινώνουν το ένα μετά το άλλο lockdowns. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι επιδράσεις από την υγειονομική κρίση θα υποχωρήσουν σταδιακά λόγω των εμβολίων, όμως ο αντίκτυπος εξακολουθεί να είναι πολύ έντονος δημιουργώντας δημοσιονομικές προκλήσεις εφόσον συνεχιστούν οι πιέσεις. Οι συγκλίνουσες προβλέψεις δείχνουν μία ανάκαμψη για φέτος της τάξεως του 7% και για το 2022 στο 4,5%.

Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο του προϋπολογισμού, η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1% το 2022 στο 3,5%, συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ θα διαμορφωθεί σε 185,5 δισ. ευρώ από 177,6 δισ. ευρώ το 2021, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 187,3 δισ. ευρώ το 2022 που είναι το βασικό σενάριο. Μία τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5% του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του Προϋπολογισμού 2022.

Ο αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε πως η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο και ο Κοινοτικός επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι έκανε λόγο για ισχυρή ανάπτυξη χωρίς να παραλείψει την έντονη αβεβαιότητα για την οικονομία της ευρωζώνης που “πατά” στο τρίπτυχο πανδημία, πληθωρισμός και αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα. Κρίσιμη είναι η σταδιακή απόσυρση των μέτρων και η στόχευση της δημοσιονομικής πολιτικής με την Κομισιόν να μιλά για προσαρμογή και όχι για σύσφιξη. Επισημαίνεται δε ότι η μείωση του χρέους με ανάπτυξη δεν είναι οξύμωρο αλλά αποτελεί μια σημαντική πρόκληση.

Κατά τη χθεσινή έκθεση των Θεσμών για την 12η αξιολόγηση της μεταμνημονιακής ενισχυμένης εποπτείας στέλνονται πολλαπλά μηνύματα προς την Ελλάδα βάζοντας επίσης θετικό πρόσημο όμως συστήνεται επιτάχυνση στον τομέα των τραπεζών και κόκκινων δανείων, της μείωσης των οφειλών προς ιδιώτες και ζητήματα που αφορούν την Υγεία και την Δικαιοσύνη, ενώ βλέπουν προσκλήσεις σε χρέος και ελλείμματα.

Η ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας έχει ουκ ολίγες φορές αναφερθεί από πληθώρα αναλυτών και από την Κομισιόν η οποία προβλέπει ανάπτυξη το 2021 στο 7,1% του ΑΕΠ και να αυξηθεί κατά 5,2% το 2022. Το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 7,1% φέτος μειώνεται στο 3,9% του ΑΕΠ το 2022 και στο 2,4% του ΑΕΠ το 2023, ενώ το χρέος αναμένεται να αποκλιμακωθεί με αργό ρυθμό από το 100% του ΑΕΠ στο 97% του ΑΕΠ το 2023. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ξεχωριστή έκθεση για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες στην ΕΕ τονίζεται ότι με δεδομένο το ύψος του δημόσιου χρέους και των προκλήσεων είναι σημαντικό να διατηρηθεί η συνετή δημοσιονομική πολιτική προκειμένου να διασφαλιστούν μεσοπρόθεσμα βιώσιμα τα δημόσια οικονομικά. Η Ελλάδα καλείται να επανεξετάζει τακτικά τη χρήση, την αποτελεσματικότητα και την επάρκεια των μέτρων στήριξης να τα προσαρμόζει. Ανέφερε επίσης πως 12 χώρες της ευρωζώνης έχουν μακροοικονομικές ανισορροπίες που χρειάζονται σε βάθος διερεύνηση και σε τρεις από αυτές τις χώρες -στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία- οι ανισορροπίες αυτές είναι αισθητές.

Σημειώνεται ότι το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους επισημαίνει ότι για το Προσχέδιο Προϋπολογισμού, η υλοποίηση των προβλεπόμενων δημοσιονομικών μεγεθών εμπεριέχει σημαντικές αβεβαιότητες που προέρχονται από την ανησυχητική εξέλιξη της πανδημίας (με τη χώρα μας να παραμένει στις χειρότερες ευρωπαϊκές θέσεις όσον αναφορά τις υγειονομικές επιπτώσεις και την πορεία των εμβολιασμών), τις ενδεχόμενες μόνιμες απώλειες της ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία, το βαθμό ικανότητας των φορολογούμενων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και, τέλος, την πιθανότητα μεταστροφής της νομισματικής πολιτικής εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων.

Δόση και μεταρρυθμίσεις

Η δόση των 767 εκατ. ευρώ (ANFAs και SNPs) ξεκλειδώνει και διαπιστώνεται ότι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων προχώρησε ικανοποιητικά σε ένα ευρύ φάσμα δεσμεύσεων σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα χρονοδιαγράμματα. Σύμφωνα με την έκθεση οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν για την κάλυψη των περισσοτέρων δεσμεύσεων έως τον Απρίλιο του 2022 καθώς στα μέσα του επόμενου έτους ολοκληρώνεται η συμφωνημένη περίοδος ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα. Επίσης, τις αλλαγές στον χρόνο πληρωμής του ΕΝΦΙΑ από του χρόνου επιβεβαιώνει η Κομισιόν. Τονίζεται ότι oι αρχές επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να προχωρήσουν στη μεταρρύθμιση του φόρου ακίνητης περιουσίας -ΕΝΦΙΑ -με βάση τη νέα ευρύτερη βάση και οι πληρωμές ξεκινούν από τον Μάρτιο του 2022.

Στο “πακέτο” πορισμάτων των Θεσμών – πέραν από την 12 αξιολόγηση- βρίσκεται και ο ελληνικός προϋπολογισμός για το 2022. Τονίζεται μεταξύ άλλων ότι τα υφιστάμενα μέτρα έκτακτης στήριξης αναμένεται να καταργηθούν σε μεγάλο βαθμό έως το τέλος του 2021, και όσα παραμένουν ενεργά το επόμενο έτος να προσαρμόζονται στις εξελισσόμενες ανάγκες της οικονομίας. Η Επιτροπή υπενθυμίζει τη σημασία της σύνθεσης των δημόσιων οικονομικών και της ποιότητας των δημοσιονομικών μέτρων, μεταξύ άλλων μέσω επενδύσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, ιδίως με την υποστήριξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Οι δημοσιονομικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως οι αναθεωρήσεις δαπανών, η μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού απόδοσης, η ολοκλήρωση της λειτουργικής ταξινόμησης και η ανάπτυξη ενός πράσινου προϋπολογισμού θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των δημόσιων οικονομικών.

Επενδύσεις

Για το 2022 προβλέπονται, συνολικά, να δαπανηθούν 11 δισ. ευρώ για επενδύσεις, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, μαζί με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, μιλώντας στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής τα 7,8 δισ. ευρώ αφορούν στο ΠΔΕ (Εθνικό και Συγχρηματοδοτούμενο) και 3,2 δισ. ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ο κ. Θ. Σκυλακάκης διευκρίνισε ειδικά για το Ταμείο Ανάκαμψης, πως μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί εντάξεις έργων, ύψους 3,6 δισ. ευρώ. «Πιστεύω ότι ο στόχος να κλείσουμε τις συμβάσεις με τις τράπεζες και να εκταμιεύσουμε στις τράπεζες τα πρώτα 1,5 δισ. ευρώ πριν το τέλος του χρόνου, για να ξεκινήσουν οι επενδύσεις μέσω των δανείων, είναι εφικτός».

Παράλληλα, οι συνολικές δαπάνες του Κράτους για την υγεία θα ανέλθουν σε 11,7 δισ. ευρώ (Καθαρές Δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνουν νοσοκομεία κ.λπ. ), οι οποίες αντιστοιχούν σε 6,2% του ΑΕΠ, τονίζοντας πως όσο υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, στα επόμενα χρόνια, θα αυξάνεται κι ο προϋπολογισμός για τις δαπάνες υγείας, με απώτερο σκοπό να φτάσει στα επίπεδα του 7%, που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ταυτόχρονα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης θα δοθούν περί τα 1,5 δισ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην υγεία. «Είναι πολύ μεγάλη η επένδυση που θα κάνουμε στην υγεία και πρέπει να την κάνουμε στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, το οποίο πρέπει να δουλεύει αρμονικά μαζί με το Ιδιωτικό», πρόσθεσε ο ίδιος.