Έρευνα Kaspersky – Οι «δυσανάλογες» σχέσεις στα social media κατά την πανδημία

Μια παγκόσμια μελέτη της εταιρείας ασφαλείας Kaspersky στην οποία έλαβαν μέρος περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι από 25 χώρες διαπίστωσε πως λίγο λιγότεροι από τους μισούς (47%) χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πιστεύουν ότι οι influencers που ακολουθούν τους παρέχουν «διαφυγή από την πραγματικότητα». Παρά τον, σε μεγάλο βαθμό, εικονικό χαρακτήρα αυτών των σχέσεων, πάνω από ένας στους τρεις (34%) χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν συναντήσει μερικούς από τους influencers που ακολουθούν στην πραγματική ζωή, ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό αγγίζει το 57%.

Κατά τη διάρκεια διαδοχικών lockdown σε ολόκληρο τον πλανήτη, πολλοί από εμάς περάσαμε παρατεταμένες περιόδους στο σπίτι, με εικονικούς συντρόφους να αντικαθιστούν τη χαμένη κοινωνική μας ζωή. Αυτός ο τύπος μονόπλευρης σχέσης ασκεί ιδιαίτερη έλξη σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Περισσότεροι από επτά στους δέκα (71%) λένε ότι ενημερώνονται από τους influencers που ακολουθούν για θέματα σχετικά με την υγεία, τα χόμπι, τη μόδα και την επικαιρότητα. Σχεδόν το ένα τέταρτο (23%) δηλώνει ότι «εξαρτάται» από το περιεχόμενο των influencers και ένας στους δέκα (10%) δηλώνει ακόμη ότι βιώνει ένα αίσθημα απουσίας όταν δεν ασχολείται με τους influencers.

Πολλοί έχουν επιδιώξει την άμεση επαφή με influencers του διαδικτύου, συνήθως σχολιάζοντας τις αναρτήσεις τους (37%) ή αντιδρώντας στις αναρτήσεις ή τις ιστορίες τους (37%).

Ωστόσο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν σημαντικά για πολλούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με σχεδόν έξι στους δέκα (59%) παγκοσμίως να δηλώνουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρείχαν μια ζωτική σύνδεση για αυτούς κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτό το ποσοστό ήταν υψηλότερο μεταξύ των νεότερων ατόμων ηλικίας 18-34 ετών (71%), των οποίων οι κοινωνικές συναναστροφές βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι άνθρωποι στο Βιετνάμ (94%) και τη Νότια Αφρική (79%) είναι οι πιο πιθανό να υποστηρίζουν πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ζωτικού χαρακτήρα σύνδεση για τους ίδιους, αν και το ένα τρίτο των ανθρώπων παγκοσμίως (33%) δηλώνουν ότι έχουν γίνει λιγότερο ανεκτικοί με τους ανθρώπους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ο David Emm, κύριος ερευνητής ασφαλείας για την Kaspersky, σχολίασε: «Παρόλο που περισσότεροι από τους μισούς (56%) είναι ενεργοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για περισσότερο από μια δεκαετία, πολλοί από εμάς εξακολουθούμε να ψάχνουμε τρόπο να εξισορροπήσουμε μεταξύ των θετικών και των αρνητικών χαρακτηριστικών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τώρα, έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή όπου οι εικονικές σχέσεις γίνονται ο κανόνας. Αυτές οι μονόπλευρες σχέσεις οδηγούν συχνά κάποιους να μοιράζονται υπερβολικά πολλές πληροφορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην προσπάθεια ανάπτυξης αυτών των σχέσεων. Ωστόσο, αυτό μπορεί να προκαλέσει μια μεγάλη γκάμα αρνητικών και απρόβλεπτων συνεπειών – απόπειρες hacking και phishing, doxing και εκφοβισμό, online shaming μεταξύ άλλων – ενώ η λίστα συνεχίζεται».

«Τα lockdown της περασμένης χρονιάς οδήγησαν πολλούς ανθρώπους προς διαδικτυακές και παρακοινωνικές σχέσεις, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο το αίσθημα μοναξιάς και την ανία. Είναι, ωστόσο, σημαντικό οι άνθρωποι να κατανοήσουν τις συνέπειες του υπερβολικού μοιράσματος προσωπικών πληροφοριών στο διαδίκτυο και να μπορέσουν να υιοθετήσουν μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση», καταλήγει ο Emm.

Ο Αθανάσιος Μποζίνης, Επίκουρος Καθηγητής «Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας και Νέων Τεχνολογιών – Βιοασφάλειας» στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ανέφερε: «Η πανδημία προώθησε σχεδόν μια υποχρεωτική ψηφιοποίηση σε παγκόσμιο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Η κοινωνική αποστασιοποίηση και η ραγδαία αλλαγή των κοινωνικών σχέσεων, αντικατασταθήκαν υποχρεωτικά από την ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως το πλέον βασικό και ασφαλές μέσο για πρόσβαση και συλλογή χρήσιμων πληροφοριών για τον κάθε πολίτη και επιχείρηση – οργανισμό, με στόχο τη σωστή λήψη ατομικών και συλλογικών αποφάσεων. Τα social media, θα συνεχίσουν να αποτελούν βασικό πυρήνα των νέων παγκόσμιων ψηφιακών εξελίξεων, όμως παράλληλα θα αναδύονται και σοβαρά θέματα ασφάλειας στο πλαίσιο της meta-πανδημίας όπως θέματα κυβερνο-ασφάλειας (cyber-biosecurity) και Κυβερνο-φυσικής Ασφάλειας (cyber physical security)».

Η έρευνα της Kaspersky διαπιστώνει επίσης:

• Τα δύο τρίτα (63%) των ενηλίκων παγκοσμίως μπορούν να θυμηθούν μια είδηση σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναφορικά με το απόρρητο των δεδομένων και σχεδόν οκτώ στους δέκα (78%) όσων ανακάλεσαν μια τέτοια είδηση λένε ότι επηρέασε τον τρόπο που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο (38%) γνωρίζει κάποιον του οποίου τα προσωπικά δεδομένα έχουν παραβιαστεί, αλλά στα άτομα ηλικία 18 έως 34 ο αριθμός αυτός ξεπερνά το μισό (52%).
• Συνολικά, τα δύο πέμπτα (41%) των ενηλίκων παγκοσμίως πιστεύουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι θετικά για την κοινωνία και την πολιτική, υπερδιπλάσιος αριθμός από αυτούς που πιστεύουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αρνητικό αντίκτυπο (19%).
• Όταν χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να νιώθουν ότι «ψυχαγωγούνται» (56%), «συνδέονται» (36%), «είναι χαρούμενοι» (26%) και «αντλούν έμπνευση» (23%).

Η Kaspersky έχει εντοπίσει πέντε τύπους συμμετεχόντων στα social media:

• Savvy Socials – εκείνοι που περιορίζουν τον χρόνο τους στο διαδίκτυο και τις αναρτήσεις στο ελάχιστο.
• Breezy Posters – εκείνοι που δημοσιεύουν εντατικά σε σχετικά σύντομες περιόδους δραστηριότητας.
• Oversharers– αυτοί οι άνθρωποι ζουν ουσιαστικά στο διαδίκτυο και δημοσιεύουν σαν τρελοί!
• Lurkers – ενδέχεται να περνούν πολύ χρόνο στα social, αλλά είναι εδώ για να σερφάρουν και όχι για να σχολιάσουν.
• Offliners – αυτά τα άτομα είτε είναι ανενεργά, είτε δεν έχουν εγγραφεί ποτέ ή έχουν διαγράψει πολλούς από τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.