Παραλλαγή Όμικρον – Ψυχραιμία, εμβολιασμό και μέτρα προστασίας συνιστούν οι ειδικοί

Με την παραλλαγή Όμικρον του νέου κορωνοϊού να έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της και στην Ευρώπη, μετά την Μποτσουάνα – από όπου πήρε και το πρώτο, ανεπίσημο όνομά  της – και τη Νότια Αφρική, αλλά και με ελάχιστα κρούσματα στο Ισραήλ και το Χονγκ Κονγκ, υπάρχει έντονη ανησυχία παγκοσμίως για το αν είναι πιο επικίνδυνη από τις μέχρι σήμερα γνωστές παραλλαγές της νόσου, καθώς οι πρώτες πληροφορίες – αν και συγκεχυμένες, προς το παρόν – αναφέρουν ότι είναι πολύ μεταδοτική, ενώ άγνωστο παραμένει αν τα υπάρχοντα εμβόλια και φάρμακα κατά του κορωνοϊού μπορούν να την αντιμετωπίσουν.

Ωστόσο, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), όσο και επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, καθησυχάζουν τονίζοντας πως δεν υπάρχει λόγος να επικρατήσει πανικός, αφού κατ’ αρχήν δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή στοιχεία για τη νέα παραλλαγή και, επιπλέον, η επιστήμη διαθέτει την τεχνογνωσία για να αντιμετωπίσει μια νέα μετάλλαξη του ιού, είτε «εμπλουτίζοντας» τα υπάρχοντα εμβόλια, είτε παράγοντας καινούργια.

Ο ΠΟΥ δεν συνιστά περιορισμούς στα ταξίδια, αλλά…

Από την άλλη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μολονότι χαρακτήρισε «παραλλαγή ανησυχίας» την Όμικρον, υπενθύμισε ότι δεν συνιστά τη λήψη μέτρων που θα περιορίζουν τα ταξίδια. Ωστόσο, τόση η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και άλλες χώρες επέβαλαν ήδη ταξιδιωτικούς περιορισμούς για όσους ταξιδεύουν από τη Νότια Αφρική, την Μποτσουάνα και άλλες χώρες της αφρικανικής ηπείρου.

Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ, πάντως, στη συνεδρίασή της, δεν αρκέστηκε στο να «βαφτίσει» Όμικρον τη νέα παραλλαγή, αλλά εξέτασε και πόσο δυνητικά επικίνδυνη είναι. Σύμφωνα με αυτή τη συμβουλευτική, τεχνική ομάδα, η πρώτη επιβεβαιωμένη μόλυνση από την Όμικρον προήλθε από ένα δείγμα που είχε ληφθεί στις 9 Νοεμβρίου. Τις τελευταίες εβδομάδες, σε μια περίοδο που συμπίπτει με τον εντοπισμό της νέας παραλλαγής, οι μολύνσεις στη Νότια Αφρική αυξήθηκαν ραγδαία.

«Καταλαβαίνουμε ότι οι άνθρωποι ανησυχούν. Το καλό είναι ότι έχουμε συστήματα παρακολούθησης σε όλο τον κόσμο, για να εντοπίζουμε πολύ γρήγορα αυτές τις παραλλαγές», είπε η επιδημιολόγος Μαρία Βαν Κέρκοβ, καλώντας τους πολίτες να μειώσουν την έκθεσή τους στον ιό, κυρίως τηρώντας τις αποστάσεις, αλλά και να εμβολιαστούν.

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του ΠΟΥ, τα προκαταρκτικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι με την Όμικρον υπάρχει «αυξημένος κίνδυνος επαναμόλυνσης», σε σύγκριση με τις άλλες «παραλλαγές ανησυχίας». Όσο για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, θα χρειαστούν εβδομάδες για να κατανοήσουμε τον πλήρη αντίκτυπο της παραλλαγής, δήλωσε την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του ΠΟΥ, Christian Lindmeier.

Τα πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Ευρώπη

Ήδη, η νέα παραλλαγή Όμικρον έκανε την εμφάνισή της σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες: Βέλγιο, Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία και Τσεχία, ενώ δεκάδες ύποπτα κρούσματα εξετάζονται στην Ολλανδία.

Το πρώτο θετικό κρούσμα σε ευρωπαϊκό έδαφος εντοπίστηκε στο Βέλγιο, που ανακοίνωσε ότι ένα από τα δύο ύποπτα κρούσματα που τέθηκαν την Παρασκευή στο μικροσκόπιο ήταν θετικό στο στέλεχος Β.1.1.529.

Το κρούσμα στο Βέλγιο αφορά ταξιδιώτισσα που είχε επιστρέψει από την Αίγυπτο στις 11 Νοεμβρίου, ανακοίνωσε ο ιολόγος Μαεκ Βαν Ραστ, του οποίου το εργαστήριο συνεργάζεται με την υπηρεσία δημόσιας υγείας Sciensano.

Και στη Βρετανία εντοπίστηκαν κρούσματα της νέας παραλλαγής Όμικρον. Όπως ανέφερε ο υπουργός Υγείας, Σατζίντ Χαβίντ: «αργά χθες το βράδυ (σ.σ. Παρασκευή 26/11), επικοινώνησε μαζί μου η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου. Ενημερώθηκα ότι εντόπισαν δύο κρούσματα αυτής της νέας παραλλαγής, της Όμικρον, στο Ηνωμένο Βασίλειο».

«Το ένα κρούσμα είναι στο Τσέλμσφορντ και το άλλο στο Νότινχκαμ», υπογράμμισε σε εκπομπή τού Sky News. Όπως ανέφερε, τα κρούσματα αυτά συνδέονται μεταξύ τους και ήδη έχουν τεθεί σε απομόνωση οι νοσούντες και τα μέλη του νοικοκυριού τους, ενώ έχει ξεκινήσει ιχνηλάτιση στις επαφές τους.

Η εξέλιξη αυτή οδήγησε τον Βρετανό πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον, στην απόφαση να επιβάλει νέα μέτρα για τον περιορισμό της παραλλαγής Όμικρον.

Δύο κρούσματα της παραλλαγής Όμικρον του κοροναϊού εντοπίστηκαν στο κρατίδιο της Βαυαρίας, στη νότια Γερμανία, ανακοίνωσαν οι τοπικές αρχές το Σάββατο 27 Νοεμβρίου.

Πρόκειται για ταξιδιώτες, που έφθασαν στο αεροδρόμιο του Μονάχου στις 24 Νοεμβρίου και τώρα βρίσκονται σε απομόνωση.

Ιταλός πολίτης που επέστρεψε αεροπορικώς στην Νάπολη από τη Μοζαμβίκη προέκυψε θετικός στον ιό, όπως και η πενταμελής οικογένειά του.

Σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα «La Stampa», το πρώτο θέμα της οποίας έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η παραλλαγή Όμικρον βρίσκεται στην Ιταλία», πρόκειται για τον «ασθενή-μηδέν» της νέας παραλλαγής του κοροναϊού, ενώ και οι έξι τέθηκαν σε απομόνωση.

Το πρώτο κρούσμα της παραλλαγής Όμικρον του κοροναϊού επιβεβαίωσε και η Τσεχία.

Από το μεσημέρι του Σαββάτου, είχε γίνει γνωστό πως στη χώρα εξετάζεται ύποπτο κρούσμα.

Ήπια συμπτώματα προκαλεί προς το παρόν, σύμφωνα με στοιχεία από τη Ν. Αφρική

Ενθαρρυντικά στοιχεία σχετικά με τη νέα παραλλαγή Όμικρον του κοροναϊού και, μάλιστα, προερχόμενα από την «πηγή», δηλαδή από τη Νότια Αφρική, σύμφωνα με τα οποία η επονομαζόμενη «μετάλλαξη Μποτσουάνα» προκαλεί – προς το παρόν, τουλάχιστον – ήπια ασθένεια, παραθέτει σε νέα ανάρτησή του στο Facebook ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), Ηλίας Μόσιαλος.

Ολόκληρη η ανάρτησή του έχει ως εξής:

«Έγραφα εχθές πως έχουμε προφανώς πολλά αναπάντητα ερωτήματα και μεταξύ αυτών είναι το κατά πόσο η νέα παραλλαγή Όμικρον, αλλάζει την κλινική εικόνα και τη συμπτωματολογία και κυρίως εάν καθιστά τη νόσο σοβαρότερη.

H δρ Angelique Coetzee, πρόεδρος τού Νοτιοαφρικανικού Ιατρικού Συλλόγου, σε δηλώσεις της ανέφερε πως από όσα γνωρίζουν ώς τώρα, η παραλλαγή Όμικρον προκαλεί ήπια ασθένεια. Πιο αναλυτικά, είπε πως τα συμπτώματα φαίνεται να διαρκούν 1-2 ημέρες και είναι κυρίως κούραση και μυαλγίες και κάποιες φορές συνοδεύονται από βήχα. Επίσης, από όσους κόλλησαν, κανείς δεν έχει χάσει την όσφρηση ή τη γεύση του και κάποιοι έχουν ήδη επιστρέψει στο σπίτι τους.

Επίσης, σχολιάζοντας την κατάσταση στα νοσοκομεία, ανέφερε πως δεν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο φόρτο λόγω εισαγωγών από φορείς της παραλλαγής Όμικρον. Ανέφερε επίσης, πως θα πρέπει να περιμένουμε κάποιες εβδομάδες για περισσότερα στοιχεία για τη μεταδοτικότητα. Κυρίως για να δούμε τι κλινική εικόνα παρουσιάζουν οι ανεμβολίαστοι».

«Συμφωνώ», καταλήγει στην ανάρτησή του ο Ηλίας Μόσιαλος, «με την ήπια και εμπεριστατωμένη της τοποθέτηση στο πρακτορείο Sputnik: ‘Μπορεί να είναι εξαιρετικά μεταδοτικό, ναι, αλλά μέχρι στιγμής οι περιπτώσεις που βλέπουμε είναι εξαιρετικά ήπιες. Ίσως σε δύο εβδομάδες από τώρα να έχω διαφορετική γνώμη, αλλά αυτό είναι που βλέπουμε τώρα. Άρα ανησυχούμε σοβαρά; Όχι. Ανησυχούμε και παρακολουθούμε τι συμβαίνει’».

«Είναι απίθανο να συμβεί επανεκκίνηση της πανδημίας σε έναν εμβολιασμένο πληθυσμό», λέει Βρετανός ειδικός

Η παραλλαγή Όμικρον του κοροναϊού, είναι απίθανο να «επανεκκινήσει» την πανδημία σε έναν πληθυσμό που έχει εμβολιαστεί ευρέως, σύμφωνα με βρετανικό ειδικό που δήλωσε συγκρατημένα αισιόδοξος ότι τα υπάρχοντα εμβόλια μπορούν να προσφέρουν προστασία έναντι της σοβαρής νόσησης από την νέα παραλλαγή του ιού.

Ωστόσο ο καθηγητής παιδιατρικής λοιμωξιολογίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και διευθυντής του Oxford Vaccine Group (το οποίο ανέπτυξε το εμβόλιο της AstraZeneca),  Sir Andrew Pollard, εμφανίζεται καθησυχαστικός.

«Αν κοιτάξετε πού βρίσκονται οι περισσότερες μεταλλάξεις, είναι σε περιοχές της πρωτεΐνης ακίδας παρόμοιες με εκείνες που έχουν παρατηρηθεί σε άλλες παραλλαγές μέχρι τώρα. Αυτό μας λέει ότι παρά τις μεταλλάξεις που υπήρξαν και σε άλλες παραλλαγές του ιού, τα εμβόλια συνέχισαν να αποτρέπουν την πολύ σοβαρή νόσηση καθώς κινούμασταν από την Alpha, στη Beta, στη Gamma και τη Delta», δήλωσε στο BBC Radio 4.

«Γρήγορα νέο εμβόλιο αν χρειαστεί»

Αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων που έχουν ήδη αναπτυχθεί κατά του ιού, ο Βρετανός καθηγηγής τόνισε: «Εικάζοντας, τουλάχιστον, έχουμε κάποια αισιοδοξία ότι το εμβόλιο θα πρέπει να λειτουργεί και ενάντια σε αυτή την παραλλαγή, ως προς τη σοβαρή νόησηση», όπως είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι «πρέπει να περιμένουμε αρκετές εβδομάδες για να το επιβεβαιώσουμε».

Εκτίμησε πάντως ότι «είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί μια επανεκκίνηση μιας πανδημίας σε έναν εμβολιασμένο πληθυσμό όπως είδαμε πέρυσι».

Ο επιστήμονας εμφανίστηκε επίσης αισιόδοξος ότι ένα νέο εμβόλιο, εάν χρειαζόταν, θα μπορούσε να αναπτυχθεί γρήγορα.

«Οι διαδικασίες για το πώς προχωρούμε στην ανάπτυξη ενός νέου εμβολίου είναι όλο και πιο καλές. Έτσι, εάν χρειάζεται, αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να γίνει πολύ γρήγορα» υπογράμμισε.

Επιπλέον, σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, που συνέλεξε τις πρώτες απαραίτητες πληροφορίες, με όλα όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για την παραλλαγή Όμικρον σε δέκα χρήσιμες ερωτήσεις-απαντήσεις, σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι οι επιστήμονες δεν αναμένουν πως η παραλλαγή Όμικρον θα είναι μη αναγνωρίσιμη από τα υπάρχοντα αντισώματα, απλώς εκτιμούν ότι τα υπάρχοντα εμβόλια κατά του κοροναϊού μπορεί να παρέχουν λιγότερη προστασία.

Επομένως, ένας κρίσιμος στόχος παραμένει η αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων δόσεων για τις ομάδες κινδύνου. Και πάνω απ’ όλα, ο εμβολιασμός των χωρών της Αφρικής και εν γένει των φτωχών χωρών, στις οποίες υστερεί σημαντικά ο εμβολιασμός κατά του κοροναϊού ακόμη και με μία δόση.

Μάλλον πιο μεταδοτικό το νέο στέλεχος

Από την Παρασκευή μια σειρά από χώρες λαμβάνουν περιοριστικά μέτρα σε σχέση με τα ταξίδια από τις χώρες της νότιας Αφρικής, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Τα βασικά ερωτήματα για την παραλλαγή Όμικρον, όμως, αφορούν στο ενδεχόμενο να είναι περισσότερο μεταδοτική από τα μέχρι τώρα στελέχη του κοροναϊού και κατά πόσο την «πιάνουν» τα εμβόλια που έχει στη διάθεσή του ο πλανήτης.

Σε αυτή τη συζήτηση μπήκε η Γεωργία Γκιούλα, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας του ΑΠΘ, η οποία σχολίασε τα έως τώρα δεδομένα για τη νέα παραλλαγή του κοροναϊού. Η κ. Γκιούλα, μιλώντας στην εκπομπή ΕΡΤ Σαββατοκύριακο, τόνισε ότι μάλλον αυτό το νέο στέλεχος θα είναι πιο μεταδοτικό. Στη συνέχεια, συμπλήρωσε ότι «δεν γνωρίζουμε ακόμα αν θα είναι και πιο παθογόνο, αλλά και κατά πόσο έχει να κάνει με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Το ενθαρρυντικό όμως, όπως σας είπα είναι ότι μπορούμε αυτό να το ανιχνεύσουμε, να το δούμε στα εργαστήρια».

Το «καλό» σενάριο

Καθησυχαστικός για την παραλλαγή Όμικρον εμφανίστηκε στον ΣΚΑΪ ο καθηγητής Φαρμακολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, σημειώνοντας ότι ακόμα δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με το πόσο μεταδοτική και επικίνδυνη είναι. Σημείωσε, επίσης, ότι όσο μεταλλάσσεται ο ιός, τόσο αποδυναμώνεται.

«Οι πολλές μεταλλάξεις δεν είναι κακό, γιατί ένας ιός που μεταλλάσσεται πάρα πολύ, κάποια στιγμή καταστρέφεται, θα χάσει τη λειτουργικότητά του. Άρα, όλες αυτές οι μεταλλάξεις, ναι μεν μας ανησυχούν, αλλά είναι κι ένας δρόμος πιθανόν για την αποδυνάμωση του ιού», διευκρίνισε.

Σε ό,τι αφορά την παραλλαγή Όμικρον, ανέφερε ότι οι επιστήμονες βρίσκονται εν αναμονή των δεδομένων. «Όλες οι χώρες προετοιμάζονται, αλλά δεν είναι σαφές ότι είναι τόσο επικίνδυνη. Είναι πρώιμο να πούμε πόσο μεταδοτική είναι και πόσο σοβαρή είναι η νόσος που προκαλεί», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι για τον εντοπισμό των νέων μεταλλάξεων δεν αρκούν τα υπάρχοντα τεστ και ότι πρέπει να γίνει αλληλούχηση όλου του ιού.

Το μόνο πράγμα που πρέπει να προκαλεί ανησυχία, σύμφωνα με τον κ. Μανωλόπουλο, είναι κατά πόσο καλύπτεται από τα διαθέσιμα εμβόλια, υπογραμμίζοντας ότι η αποτελεσματικότητά τους εργαστηριακά μπορεί να γίνει μόνο με υποθέσεις και ότι στην πράξη θα φανεί αν άτομα που είναι εμβολιασμένα, είναι θετικά στη μετάλλαξη.

Πάντως, ξεκαθάρισε ότι μέχρι στιγμής αυτοί που έχουν εμβολιαστεί με την τρίτη δόση, δεν έχουν επαναμολυνθεί, στην περίπτωση της μετάλλαξης Δέλτα. «Οπότε προφυλάσσονται και από τη μετάδοση σε μεγάλο βαθμό, γιατί έχουν πολύ υψηλό τίτλο αντισωμάτων», όπως είπε.

Παγώνη: «Λάθος να πάμε σε lockdown – Περιμέναμε μεταλλάξεις»

Δεν αιφνιδιάστηκε η επιστημονική κοινότητα από τη νέα παραλλαγή Όμικρον, όπως επιβεβαίωσε και η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη.

«Μεταλλάξεις περιμέναμε, το έχουμε πει εδώ και πολύ καιρό. Μπορεί να δούμε και άλλες. Δε χρειάζεται πανικός. Είναι μια μετάλλαξη που προσπαθούμε να δούμε αν είναι πολύ μεταδοτική, περισσότερο από τη Δέλτα, και το πώς την καλύπτουν τα εμβόλια. Αν την καλύπτουν, θα είναι μια μετάλλαξη όπως οι άλλες που διαχειριζόμαστε. Θα έχουμε τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα αυτές τις ημέρες και θα περάσουμε στη διαχείριση», υπογράμμισε η κ. Παγώνη, μιλώντας στην εκπομπή «Χαμογέλα και πάλι!» του MEGA.

«Πάρθηκαν μέτρα και ο κόσμος δεν πρέπει να φοβάται, προσέθεσε η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ. Και τόνισε: «Τα περιστατικά ήταν περίπου 72 και ο περιορισμός από τις χώρες της ΕΕ έχει γίνει σε ό,τι αφορά στα αεροδρόμια, ενώ το ίδιο έκανε και η Αμερική. Τα μέτρα που πήραμε εμείς για όσους έρχονται από συγκεκριμένες αφρικανικές χώρες είναι ότι κάνουν 72 ώρες μοριακό έλεγχο και ερχόμενοι εδώ κάνουν rapid test και μπαίνουν σε ξενοδοχεία καραντίνας για δέκα ημέρες. Μετά κάνουν καινούργιο μοριακό έλεγχο και μπορούν να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο εδώ».

«Οι πιθανότητες είναι να καλύπτουν και τη νέα μετάλλαξη τα εμβόλια»

«Pfizer και Moderna ανακοίνωσαν ότι αν χρειαστεί μέσα σε 100 ημέρες μπορούν να έχουν νέο εμβόλιο που να καλύπτει και τη νέα μετάλλαξη. Τις αποφάσεις θα τις πάρουμε όταν έχουμε στοιχεία. Αν χρειαστεί αναπροσαρμογή του εμβολίου, θα κάνουμε νέο εμβόλιο για να καλύψουμε αυτή τη μετάλλαξη. Αλλά οι πιθανότητες είναι τα εμβόλια που έχουμε ήδη στα χέρια μας να καλύπτουν και αυτή τη μετάλλαξη», εξήγησε η κ. Παγώνη σε ό,τι αφορά στα εμβόλια και κατά πόσον αυτά καλύπτουν τη νέα μετάλλαξη.

«Οι μεταλλάξεις που μπορεί να κάνει ο ιός είναι άπειρες. Χρειάζεται προσοχή, μάσκα, μέτρα ατομικής προστασίας, και έλεγχος στους ανθρώπους που έρχονται με τις πτήσεις από το εξωτερικό», επεσήμανε η κ. Παγώνη.

«Θα ήταν λάθος να πάμε σε lockdown»

Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο ενός νέου lockdown, η ίδια ανέφερε ότι «θα ήταν λάθος με 64,9% στους εμβολιασμούς να πάμε σε lockdown. Θα γυρίζαμε πίσω. Δεν έχουμε μιλήσει για τα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος. Όταν είμαστε εμβολιασμένοι και έχουμε όπλο το εμβόλιο για να πάμε μπροστά, γιατί να πάμε πίσω; Οι ιοί δεν είναι ελεγχόμενοι, είναι ανεξέλεγκτοι. Δεν μπορούμε να πούμε πόσα εμβόλια θα κάνουμε, αλλά πρέπει να τα κάνουμε για να περιορίσουμε τον ιό», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Όχι» σε lockdown επιμένει η κυβέρνηση – Το plan B για την πανδημία έρχεται νωρίτερα

Την ώρα που σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν επανέλθει τα περιοριστικά μέτρα, ακόμη και το lockdown και, μάλιστα, προ… Όμικρον, στην Ελλάδα, η κυβέρνηση συνεχίζει να να απορρίπτει τόσο το γενικό, όσο και τοπικά lockdown, σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, με κυβερνητικές πηγές να αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι δεν υπάρχει ούτε μία στο εκατομμύριο πιθανότητα να ληφθούν τέτοια μέτρα, παρά την εμφάνιση και στην Ευρώπη της παραλλαγής Όμικρον.

Το σκεπτικό της κυβέρνησης εξακολουθεί να βασίζεται στο τρίπτυχο, αύξηση των εμβολιασμών, εντατικοί έλεγχοι για την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων και ενίσχυση του ΕΣΥ.

Τα πρόσθετα μέτρα που βρίσκονται στο «συρτάρι» ενόψει Χριστουγέννων είναι τα εξής:

• Αύξηση των rapid tests για τους ανεμβολίαστους από 2 σε 3 την εβδομάδα και απαίτηση να είναι ημερήσια και όχι 48ωρου.
• Δεν αποκλείεται να επανέλθει η υποχρέωση για χρήση μάσκας σε όλους τους εξωτερικούς χώρους.
• Ως ύστατο μέτρο βρίσκεται στο τραπέζι και ο αποκλεισμός των ανεμβολίαστων και από τους εξωτερικούς χώρους της εστίασης και της ψυχαγωγίας, ακόμη και αν έχουν αρνητικό rapid test.