Ιρανικό – Στο τραπέζι των συνομιλιών και πάλι Τεχεράνη και διεθνείς δυνάμεις

Μετά από σχεδόν εξάμηνη διακοπή, Ιράν και διεθνείς δυνάμεις επανέρχονται σήμερα το μεσημέρι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε μια προσπάθεια να αναβιώσουν τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Ωστόσο, ο πήχης των προσδοκιών τοποθετείται χαμηλά δεδομένου πως και οι δύο πλευρές έχουν σκληρύνει τη στάση τους.

Η επανέναρξη των συνομιλιών επετεύχθη μετά από μαραθώνιο παρασκηνιακών επαφών. Μάλιστα, μόλις χθες ο Ευρωπαίος Ενρίκε Μόρα που θα προεδρεύσει της συνάντησης είχε χωριστή, άτυπη συνάντηση, με τους διαπραγματευτές Κίνας, Ρωσίας και Ιράν και σήμερα το πρωί με την αντιπροσωπεία των ΗΠΑ και της Ε.Ε. Από τις επαφές αυτές προέκυψε η διάθεση όλων των πλευρών να υπάρξει πρόοδος, αλλά μικρά περιθώρια ευελιξίας μετά τα όσα έχουν μεσολαβήσει τους τελευταίους μήνες.

Μετά την ανάληψη της ιρανικής προεδρίας από τον σκληροπυρηνικό Εμπαχίμ Ραϊσί, οι δυτικές δυνάμεις προβληματίζονται για τις προθέσεις της Τεχεράνης, ειδικά δε, υπό το φως των πληροφοριών περί διεύρυνσης του πυρηνικού προγράμματος της χώρας, αλλά και των καταγγελιών πως υπονομεύει τους ελέγχους από τους ειδικούς της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), του ΟΗΕ.

Από την άλλη πλευρά η νέα ιρανική ηγεσία έχει καταστήσει σαφές πως για να πετύχουν οι συνομιλίες θα πρέπει οι Ηνωμένες Πολιτείες να προχωρήσουν σε άρση του συνόλου των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης και μάλιστα να εγγυηθούν πως δεν θα υπάρξουν και πάλι… πισωγυρίσματα, όπως της απόσυρσης της χώρας από τη συμφωνία του 2015 που είχε αποφασίσει αιφνιδιαστικά ο Ντόναλντ Τραμπ.

Μάλιστα, αναλυτές στάθηκαν στο γεγονός ότι ο νέος Ιρανός διαπραγματευτής, Αλί Μπαγκερί Κανί, που είναι γνωστός για τις σκληροπυρηνικές του απόψεις, έφτασε στη Βιέννη συνοδευόμενος με μια ομάδα οικονομικών αξιωματούχων και στελεχών της κεντρικής τράπεζας, γεγονός που επιβεβαιώνει την απόφαση της Τεχεράνης να δώσει βαθιά οικονομική διάσταση στις συνομιλίες.

«Οι απαιτήσεις μας είναι σαφείς. Τα άλλα μέρη και ειδικά οι Αμερικανοί θα πρέπει να αποφασίσουν εάν θέλουν την αναβίωση της συμφωνίας ή όχι. Αυτοί εγκατέλειψαν τη συμφωνία, οπότε αυτοί θα πρέπει να επιστρέψουν σε αυτή και να άρουν όλες τις κυρώσεις» σχολίασε Ιρανός αξιωματούχος, μιλώντας στο Reuters.

«Εάν το Ιράν θεωρεί πως μπορεί να εκμεταλλευτεί το χρόνο αυτό για να αποκτήσει πλεονέκτημα και να δηλώσει πως επιθυμεί κάτι καλύτερο, αυτό απλά δεν θα συμβεί» σχολίασε στο BBC, ο Αμερικανός απεσταλμένος, Ρόμπερτ Μάλεϊ, σχολιάζοντας τις πληροφορίες πως το Ιράν έχει, τους τελευταίους μήνες, επιταχύνει το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου και έχει εμποδίσει τους ελέγχους από τους επιθεωρητές του IAEA.

Σε κάθε περίπτωση ακόμη και η Ρωσία, διά του απεσταλμένου της Μιχαήλ Ουλιάνοφ φρόντισε να διαμηνύσει στην Τεχεράνη, πως οι συνομιλίες δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα.

Θυμίζουμε πως η προσπάθεια για την αναβίωση της συμφωνίας ξεκίνησε με την ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είχε διαφωνήσει με τις επιλογές του προκατόχου του που είχαν προκαλέσει δυσφορία στους έτερους διεθνείς εγγυητές της συμφωνίας (Ε.Ε., Ρωσία και Κίνα). Πραγματικά, οι συνομιλίες ξεκίνησαν, την περασμένη άνοιξη, με πολύ θετικές προοπτικές, όμως σταδιακά «σκόνταψαν» σε διάφορα εμπόδια που οδήγησαν τελικά στη διακοπή τους τον Ιούνιο, μετά από συνολικά έξι γύρους διαπραγματεύσεων. Στο μεταξύ, όμως, μεσολάβησαν οι προεδρικές εκλογές στο Ιράν και η εκλογή του Ραϊσί στη θέση του μετριοπαθούς Χασάν Ροχανί που άλλαξε σαφώς το κλίμα και τη διάθεση της Τεχεράνης.

Εύλογα οποιαδήποτε συμφωνία επέτρεπε στο Ιράν να αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές πετρελαίου και άρα και την παραγωγή του, θα προκαλούσε άμεσα αναταραχή στις διεθνείς αγορές των commodities, επηρεάζοντας την τιμή του πετρελαίου.