Εγώ το δένδρο…

Ένα δένδρο δεν είναι απλώς ένα κομμάτι ξύλου το οποίο μπορούμε να το κόψουμε, να το κάψουμε, να το ξεριζώσουμε και, και, και (ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό) όποτε θέλουμε…

Είναι πάνω απ’ όλα ένας ζωντανός οργανισμός στον οποίο οφείλουμε πολλά –ιδίως εμείς οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων. Φανταστείτε για λίγο την πόλη χωρίς ίχνος δένδρου. Όχι πως έχουμε πολλά, αλλά από το τίποτα… Την ξέρετε την παροιμία.

Ήδη, όλοι μας έχουμε πάρει μια γεύση από τις λεγόμενες «αστικές θερμικές νησίδες» με τη διαφορά στη θερμοκρασία ( μεταξύ κέντρου και προαστίων) να ξεπερνάει ακόμη και τους 10 βαθμούς Κελσίου (!). Και τα χειρότερα είναι δυστυχώς μπροστά μας…

Γι’ αυτό, και ο κλιματικός σχεδιασμός μιας πόλης οφείλει και πρέπει, όπως μου εξηγεί, ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Κώστας Καρτάλης, να προωθεί την ανάκτηση χώρων για τη δημιουργία πάρκων αλλά και να πολλαπλασιάζει τα δένδρα κατά μήκος των οδικών αξόνων αλλά και στους όποιους ελεύθερους χώρους.

Ένα εργαστήριο…

Γιατί; Επειδή ένα δένδρο είναι -και- , όπως μου λέει, ο δασολόγος –περιβαλλοντολόγος Νίκος Χλύκας, ένα «εργαστήριο» παραγωγής οξυγόνου, δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, και απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας .

Για όλους αυτούς τους λόγους θα ήθελα σήμερα να μιλήσουμε για τα δένδρα στις πόλεις. Και την ιδέα για το κείμενο την πήρα, μετά από τις αντιδράσεις που προκληθήκαν για κοπή δένδρων στα εργοτάξια του μετρό για τις ανάγκες της κατασκευής της Γραμμής 4.

Όταν το δένδρο γίνεται μέρος του σχεδιασμού…

Προσωπικά μιλώντας μου αρέσει πολύ όταν βλέπω φωτογραφίες / σχέδια όπου οι σχεδιαστές ενός έργου στη μέση του πουθενά δεν κόβουν το μοναδικό δένδρο/εμπόδιο που έχουν αλλά αναπροσαρμόζουν τον σχεδιασμό και το δένδρο γίνεται μέρος του όλου σχεδιασμού.

Δεν ξέρω αν αυτό είναι ουτοπικό, αλλά το βρίσκω πλέον αναγκαίο. Οκ, υπάρχουν και περιπτώσεις, ας είμαστε ρεαλιστές, που αυτό δεν μπορεί να γίνει. Που απαιτείται να κοπεί ένα ή και περισσότερα δένδρα.

« Στην περίπτωση αυτή, όπως συμβαίνει σε πολλές πόλεις του εξωτερικού, πριν ξεκινήσει ένα έργο που απαιτεί το κόψιμο δένδρων, θα πρέπει να έχει ήδη βρεθεί ένας χώρος όπου θα φυτευτούν πολύ περισσότερα δένδρα από αυτά που σχεδιάζεται να κοπούν», μου αναφέρει, ο αρχιτέκτονας –Δρ. πολεοδόμος Σπύρος Τσαγκαράτος.

Ισοζύγιο πρασίνου…

«Αυτό λέγεται ισοζύγιο πρασίνου, με απλά λόγια αυτό που προκύπτει από την αναδιάταξη ή τις εν γένει αλλαγές του χώρου, να μην είναι σε βάρος των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου», μου επισημαίνει ο Κώστας Καρτάλης. « Ουσιαστικά για να είναι συνταγματικά θεμιτή η μετατροπή ενός κοινόχρηστου χώρου πρασίνου, ακόμη κι αν αυτή πραγματοποιείται για έργο δημοσίου ενδιαφέροντος, είναι υποχρεωτική η αναπλήρωση του χώρου αυτού από άλλον χώρο, ο οποίος πρέπει να χαρακτηρίζεται κοινόχρηστος χώρους πρασίνου».

Η πόλη με τη μεγαλύτερη αναλογία θανάτων…

«Να αναπληρώσεις το πράσινο». Μεγάλη κουβέντα. Γιατί; Επειδή, όπως ήδη έχει γραφτεί στα ΜΜΜ, η Αθήνα θεωρείται μια από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με τη μεγαλύτερη αναλογία θανάτων σχετιζόμενων με την έλλειψη προσβάσιμου πρασίνου.

Ειδικότερα, το 88% του πληθυσμού της Αθήνας (της μητροπολιτικής περιοχής) και της Θεσσαλονίκης εκτιμάται πως δεν πληροί τον ελάχιστο στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την πρόσβαση των κατοίκων σε κοντινό πράσινο, ούτως ώστε να αποφεύγονται 1.143 θάνατοι τον χρόνο στην πρωτεύουσα και 245 στη συμπρωτεύουσα.

Κι άλλα δένδρα…

Το συμπέρασμα; Χρειαζόμαστε πολλά, πολλά ( και άλλα τόσα) δένδρα εντός και γύρω από τις πόλεις. Για να μειώσουμε όσο μπορούμε το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας και να προσαρμοστούν οι πόλεις στην κλιματική κρίση. Για, για, για, …..’Ένα σωρό λόγοι υπάρχουν.

Να θυμίσω τέλος, αυτό που λένε οι ειδικοί πάνω στην κλιματική κρίση. Πως –κυρίως- για εμάς που ζούμε στις σύγχρονες τσιμεντουπόλεις, τα πράγματα θα δυσκολέψουν κι άλλο, μια και οι αστικές περιοχές είναι πιο ευάλωτες στο θερμικό κίνδυνο, λόγω της πυκνότητας του πληθυσμού , και των ιδιαίτερων θερμικών συνθηκών του αστικού περιβάλλοντος. Και στην Ελλάδα σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος γύρω από δυο πόλεις…

Είπαμε, το δένδρο δεν είναι απλώς ένα κομμάτι ξύλου…