ΔΝΤ – Καμπανάκι για τον πληθωρισμό – Καλεί τη Fed σε πιο σφικτή νομισματική πολιτική

Με τις πληθωριστικές πιέσεις να εντείνονται και την Όμικρον να δημιουργεί νέες αβεβαιότητες, οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις.

Τη νέα εικόνα για την παγκόσμια οικονομία αναλύουν σε σημείωμά του στο blog του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι αναλυτές του Ταμείου Τομπίας Άντριαν και Γκίτα Γκόπιναθ.

Υπογραμμίζουν ότι η αναζωπύρωση της πανδημίας και η τελευταία παραλλαγή Όμικρον αύξησαν απότομα την αβεβαιότητα σχετικά με τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές.

Αυτό συμβαίνει καθώς πολλές χώρες αντιμετωπίζουν έναν πληθωρισμό πολύ πάνω από τους στόχους της νομισματικής τους πολιτικής.

Ωστόσο, είναι προφανές ότι η ισχύς της οικονομικής ανάκαμψης και το μέγεθος των υποκείμενων πληθωριστικών πιέσεων ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών.

Αντίστοιχα, οι αντιδράσεις πολιτικής στις αυξανόμενες τιμές πρέπει να βαθμονομούνται σύμφωνα με τις μοναδικές συνθήκες των επιμέρους οικονομιών.

Δεν είναι παροδικός

«Ο πληθωρισμός είναι πιθανό να είναι υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως» υποστηρίζουν, εγκαταλείποντας και αυτοί με τη σειρά τους τον χαρακτηριστικό «παροδικός».

Και μάλιστα καλούν εμμέσως πλην σαφώς την Federal Reserve να αναλάβει δράση:

«Βλέπουμε λόγους για τη νομισματική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες -με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν να πλησιάζει τις τάσεις πριν από την πανδημία, τις στενές αγορές εργασίας και τώρα πληθωριστικές πιέσεις ευρείας βάσης- να δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στους κινδύνους πληθωρισμού σε σύγκριση με ορισμένες άλλες προηγμένες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των ζώνη του ευρώ. Θα ήταν σκόπιμο για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα να επιταχύνει τη μείωση των αγορών περιουσιακών στοιχείων και να προωθήσει την πορεία για αυξήσεις των επιτοκίων» αναφέρουν.

Προσεκτικές κινήσεις

Σε αυτό το περιβάλλον, είναι σημαντικό για τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να κοινοποιούν προσεκτικά τις πολιτικές τους ενέργειες, ώστε να μην προκληθεί πανικός στην αγορά που θα είχε επιβλαβείς επιπτώσεις όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, ειδικά σε αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες με υψηλή μόχλευση.

Περιττό να πούμε ότι, δεδομένης της εξαιρετικά υψηλής αβεβαιότητας, συμπεριλαμβανομένης της Όμικρον, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να παραμείνουν ευέλικτοι, να εξαρτώνται από τα δεδομένα και να είναι έτοιμοι να προσαρμόσουν την πορεία τους ανάλογα με τις ανάγκες.

Το παγκόσμιο τοπίο του πληθωρισμού

Σύμφωνα με το ΔΝΤ πάντα, οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων έχουν τροφοδοτήσει υψηλότερο πληθωρισμό σε πολλές χώρες. Αυτοί οι παγκόσμιοι παράγοντες ενδέχεται να συνεχίσουν να αυξάνουν τον πληθωρισμό το 2022, ιδιαίτερα οι υψηλές τιμές των τροφίμων.

Αυτό έχει ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες για τα νοικοκυριά σε χώρες χαμηλού εισοδήματος όπου περίπου το 40 τοις εκατό των καταναλωτικών δαπανών αφορά τρόφιμα.

Ένα μέτρο του πληθωρισμού που απομακρύνει τον ασταθή πληθωρισμό των καυσίμων και των τροφίμων, ο λεγόμενος πληθωρισμός των βασικών τιμών καταναλωτή έχει επίσης αυξηθεί, αλλά παρουσιάζει σημαντική διακύμανση μεταξύ των χωρών. Μέρος της αύξησης του πυρήνα του πληθωρισμού στις χώρες αντανακλά αντιστροφές των μειώσεων των τιμών το 2020, όπως από την κατάργηση των περικοπών του ΦΠΑ στη Γερμανία.

Με αυτό το μέτρο, ο βασικός πληθωρισμός μεταξύ των προηγμένων οικονομιών έχει αυξηθεί πιο απότομα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά.

Στη ζώνη του ευρώ η αύξηση είναι πολύ μικρότερη. Υπάρχουν επίσης περιορισμένες ενδείξεις βασικών πληθωριστικών πιέσεων στην Ασία, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ινδονησίας. Μεταξύ των αναδυόμενων αγορών, ο δομικός πληθωρισμόςείναι δραματικά ανυψωμένος στην Τουρκία.

Αβέβαιες προβλέψεις

Οι αναλυτές του ΔΝΤ υπογραμμίζουν ότι ενώ ο πληθωρισμός είναι πιθανό να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα μέχρι το 2022 σε αρκετές χώρες, τα μέτρα των προσδοκιών για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα παραμένουν κοντά στους στόχους πολιτικής στις περισσότερες οικονομίες.
Αυτό αντανακλά, εκτός από τις προσδοκίες για μείωση των πληθωριστικών δυνάμεων, ότι οι ενέργειες πολιτικής μπορούν να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στον στόχο.

Ηνωμένες Πολιτείες

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν αυξηθεί, αλλά παραμένουν κοντά στους ιστορικούς μέσους όρους και έτσι φαίνονται καλά αγκυρωμένες.
Οι προσδοκίες της ευρωζώνης έχουν αυξηθεί αλλά από επίπεδα πολύ κάτω από τον στόχο έως τώρα κοντά σε αυτό, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες μπορεί να έχουν εδραιωθεί καλύτερα στον στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Για την Ιαπωνία, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό παραμένουν πολύ κάτω από τον στόχο.

Πηγές πιέσεων στις τιμές

Η άνοδος του βασικού πληθωρισμού αντανακλά πολλούς παράγοντες. Η ζήτηση έχει ανακάμψει ισχυρά υποστηριζόμενη από έκτακτα δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα, ειδικά στις προηγμένες οικονομίες.

Επιπλέον, οι διαταραχές του εφοδιασμού που προκαλούνται από την πανδημία και την κλιματική αλλαγή, καθώς και η μετατόπιση των δαπανών προς αγαθά έναντι υπηρεσιών έχουν αυξήσει τις πιέσεις στις τιμές. Επιπλέον, οι μισθολογικές πιέσεις είναι εμφανείς σε ορισμένα τμήματα των αγορών εργασίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν βιώσει μια πιο παρατεταμένη μείωση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό σε σχέση με άλλες προηγμένες οικονομίες, με αποτέλεσμα την περαιτέρω ενίσχυση στις μισθολογικές και πληθωριστικές πιέσεις.

Το ΔΝΤ, αναμένει ότι η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης θα μετριαστεί με την πάροδο του χρόνου, μειώνοντας ορισμένες πιέσεις τιμών στις χώρες. Σύμφωνα με τη βασική γραμμή, οι καθυστερήσεις στη ναυτιλία, οι καθυστερήσεις παράδοσης και οι ελλείψεις ημιαγωγών πιθανότατα θα βελτιωθούν το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Η συνολική ζήτηση αναμένεται να αμβλυνθεί καθώς τα δημοσιονομικά μέτρα θα καταργηθούν το 2022.

Ποικίλες δράσεις πολιτικής

Κατά την έναρξη της πανδημίας, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο συγχρονίστηκαν με τη δραματική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής και την επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτές οι ενέργειες συνέβαλαν στην αποτροπή μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, παρά τα lockdown και τα σοκ στην υγεία που προκάλεσαν μια ιστορική ύφεση. Η συρροή του πολύ χαμηλού πληθωρισμού και της ασθενούς ζήτησης παρείχε ισχυρό σκεπτικό για εύκολες νομισματικές πολιτικές.

Νωρίτερα φέτος, όταν ο πληθωρισμός ανέβηκε απότομα, οφειλόταν στον εξαιρετικά υψηλό πληθωρισμό σε ορισμένους τομείς όπως η ενέργεια και τα αυτοκίνητα, μεγάλο μέρος του οποίου αναμενόταν να αντιστραφεί μέχρι το τέλος του έτους καθώς μειώθηκαν οι διαταραχές που σχετίζονται με την πανδημία.

Οι κεντρικές τράπεζες, με μακρά ιστορία διατήρησης του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα και σταθερά, θα μπορούσαν να «εξετάσουν» κατάλληλα την εξέλιξη του πληθωρισμού και να διατηρήσουν τα επιτόκια χαμηλά για να στηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι περαιτέρω επιτάχυνσης του πληθωρισμού που είχαν προηγουμένως επισημανθεί στις παγκόσμιες δημοσιεύσεις μας και στις εκθέσεις του ΔΝΤ για συγκεκριμένες χώρες υλοποιούνται, με διαταραχές της προσφοράς και την αυξημένη ζήτηση να διαρκούν περισσότερο από το αναμενόμενο.

Ο πληθωρισμός είναι πιθανό να είναι υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, πράγμα που σημαίνει ότι τα πραγματικά επιτόκια είναι ακόμη χαμηλότερα από πριν, υποδηλώνοντας μια ολοένα και πιο επεκτατική στάση της νομισματικής πολιτικής.

Τονίζουν επίσης, ότι η μοναδική εστίαση της νομισματικής πολιτικής στη στήριξη της ανάκαμψης μπορεί κάλλιστα να τροφοδοτήσει σημαντικές και επίμονες πληθωριστικές πιέσεις, με κάποιο κίνδυνο αποδέσμευσης των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.

Αντίστοιχα, σε χώρες όπου οι οικονομικές ανακάμψεις προχωρούν και οι πληθωριστικές πιέσεις πιο έντονες, θα ήταν σκόπιμο να επιταχυνθεί η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής.

Και καταλήγουν λέγοντας:

«Όπως προειδοποιήσαμε σε πρόσφατες εκθέσεις, όπως το World Economic Outlook , μια πιο εμπροσθοβαρή απάντηση της Fed για τον περιορισμό των κινδύνων πληθωρισμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε αστάθεια της αγοράς και να δημιουργήσει δυσκολίες αλλού—ειδικά στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Για να αποφευχθεί αυτό, οι αλλαγές πολιτικής πρέπει να τηλεγραφούνται καλά, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες θα πρέπει επίσης να προετοιμαστούν για αυξήσεις στα επιτόκια της προηγμένης οικονομίας μέσω παρατάσεων λήξης χρέους όπου αυτό είναι εφικτό, μειώνοντας έτσι τις ανάγκες μετατροπής, και οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει επίσης να επικεντρωθούν στον περιορισμό της συσσώρευσης αναντιστοιχιών νομισμάτων στους ισολογισμούς».