![Τα όρια του κρατικού χρέους](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/07/xreos.jpg)
Υπάρχει κάποιο όριο στο μέγεθος του χρέους ενός έθνους; Η δραματική από δημοσιονομικής απόψεως δεκαετία του 2010 εγκαθίδρυσε την πεποίθηση ότι πρέπει να υπάρχουν στεγανά στις δαπάνες και τον υπερδανεισμό υποχρεώνοντας το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη σε άμεση ή έμμεση λιτότητα. Ενας συνδυασμός ωστόσο ιστορικά χαμηλών επιτοκίων και των αναγκών που επέφερε η πανδημία αύξησαν το παγκόσμιο χρέος το 2020 κατά 19,5 τρισ. σύμφωνα με τον IIF.
Οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν τον υψηλότερο δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στη σύγχρονη ιστορία ενώ για τη Δύση τέτοια επίπεδα δανεισμού υπήρξαν τελευταία φορά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μακάβρια ένδειξη της οικονομικής καταστροφής που επέφερε η Covid. Ο συνδυασμός αρνητικών πραγματικών επιτοκίων και κεφαλαιακών ελέγχων μείωσε δραματικά τα μεταπολεμικά χρέη και δημιούργησε τις συνθήκες για τον διαχωρισμό διαχείρισης του δημόσιου χρέους με τη νομισματική πολιτική.
Σήμερα είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι αυτός ο διαχωρισμός στέκει ακλόνητος. Η ποσοτική χαλάρωση των κεντρικών τραπεζών με την αγορά κρατικών ομολόγων τείνει να μετατραπεί σε ένα ναρκωτικό για την οικονομία και την αγορά ενώ είναι σαφές ότι χωρίς αυτές τις κινήσεις θα ήταν αδύνατο για τα κράτη να χρηματοδοτήσουν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας. Οι μεγαλύτεροι διαχειριστές ομολόγων στο Σίτι του Λονδίνου δηλώνουν ανοικτά για παράδειγμα ότι οι νομισματικές επεμβάσεις της Κεντρικής Αγγλικής Τράπεζας στοχεύουν ουσιαστικά στην υποστήριξη του κρατικού προϋπολογισμού. Αυτό που δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό ωστόσο είναι ότι οι κυβερνήσεις μπορούν να διαχειρίζονται σχετικά άνετα χρέη που υπερβαίνουν ακόμα και το 100% ή και το 200% του ΑΕΠ επειδή τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Τι θα συνέβαινε άραγε αν επιστέφαμε σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων που θα καθιέρωνε τα τοκοχρεολύσια ως το πιο δαπανηρό κομμάτι των κρατικών προϋπολογισμών;
Μελετητές του Ινστιτούτου Πίτερσον διατείνονται ότι όσο ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας υπερβαίνει το επιτόκιο του χρέους και ο προϋπολογισμός είναι ισοσκελισμένος, ακόμα και ένα μεγάλο δημόσιο χρέος δεν επιβαρύνει την οικονομία. Είναι δυνατόν μάλιστα για μία οικονομία με μεγάλο χρέος να τρέχει ακόμα και ελλείμματα χωρίς αυτό να αυξάνει τις κεφαλαιακές ανάγκες επειδή η θετική επίδραση της χρηματοδότησης στην αγορά υπερσκελίζει το κόστος του επιπλέον δανεισμού.
Το επίπεδο του βιώσιμου κρατικού χρέους λοιπόν δεν αποτελεί μονοσήμαντη έννοια αλλά εξισορροπητικό παράγοντα ανάμεσα στο κόστος δανεισμού και στην απόδοση της οικονομίας που αποφέρουν οι επενδύσεις.
Η αμερικανική αριστερά υπό την πλήρη επήρεια της Νέας Νομισματικής Θεωρίας πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα εκφέροντας την άποψη ότι ένα κράτος μπορεί να έχει πρακτικά απεριόριστα ελλείμματα. Η πεποίθηση αυτή πηγάζει από μια παλαιότερη έννοια, βάσει της οποίας το νόμισμα για ένα κράτος δεν είναι περιουσιακό στοιχείο αλλά απαίτηση, την οποία μπορεί να εξαργυρώσει από τους πολίτες μέσω της φορολογίας. Σύμφωνα με τη ΝΝΘ η δημοσιονομική πολιτική μέσω της διαχείρισης των κρατικών επενδύσεων και της φορολογίας/κρατικού δανεισμού μπορεί να διατηρήσει το οικονομικό σύστημα σε ισορροπία χωρίς την ανάγκη ενεργού νομισματικής πολιτικής.
Για τους κεντροευρωπαίους συντηρητικούς οικονομολόγους αυτές οι προσεγγίσεις φαντάζουν αδιανόητες καθότι τα φαντάσματα του υπερπληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων έχουν χαράξει τις συνειδήσεις τους. Ανεξαρτήτως του ποια προσέγγιση αποδειχθεί πιο ακριβής, είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι τρικυμίες που θα προκληθούν στις αγορές κατά την επίλυση του ζητήματος των εθνικών χρεών δεν μπορεί παρά να έχουν βιβλικές διαστάσεις.
Ο κ. Φάνης Βαρτζόπουλος είναι χρηματοοικονομικός αναλυτής στο Λονδίνο.
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![Τηλεργασία: Από τον έλεγχο στην εμπιστοσύνη](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/07/tilergasia-2-600x358.jpg)
Τηλεργασία: Από τον έλεγχο στην εμπιστοσύνη
Ο σχεδιασμός και εφαρμογή σχετικών με την τηλεργασία πολιτικών ανθρώπινου δυναμικού είναι απολύτως απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση των νέων συνθηκών και προσδοκιών των εργαζομένων
![Γιατί δεν πέφτουν οι τιμές;](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/akriveia-plithorism-times-600x352.jpg)
Γιατί δεν πέφτουν οι τιμές;
Η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων φαίνεται από τις επιδόσεις της Ελλάδας στους κρίσιμους δείκτες που δημοσίευσε πολύ πρόσφατα η Eurostat
![Τράπεζες, επενδυτικές υπηρεσίες και καθήκον διαφώτισης πελατών](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/ot_banking37-1024x600-1-600x352.png)
Τράπεζες, επενδυτικές υπηρεσίες και καθήκον διαφώτισης πελατών
H τράπεζα οφείλει να παρέχει συμβουλές προσαρμοσμένες στο προφίλ του πελάτη
![Οι μεγάλες προκλήσεις για την οικονομία της Κίνας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/02/Kina-sangkai-600x399.jpg)
Οι μεγάλες προκλήσεις για την οικονομία της Κίνας
Η εμπειρία δείχνει ότι η κινεζική ηγεσία τείνει να δίνει υπερβολικές υποσχέσεις
![Πώς θα προσδιοριστεί το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα των ατομικών επιχειρήσεων (Γ’ Μέρος)](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/05/ot_greek_epixeir-1024x600-2-600x352.png)
Πώς θα προσδιοριστεί το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα των ατομικών επιχειρήσεων
Τι θα πρέπει να γνωρίζετε
![Habemum papam στην τεχνητή νοημοσύνη: Tι σημαίνει για τη χώρα μας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/05/1509353852964_texniti_noimosini-H793-768x446-1-600x348.jpg)
Habemum papam στην τεχνητή νοημοσύνη: Tι σημαίνει για τη χώρα μας
Τι σημαίνει για την Ελλάδα η Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη που ενέκρινε το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ
![Δημοσιονομικά προβλήματα ενόψει](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/FranceFlagStatue-600x400.jpg)
Δημοσιονομικά προβλήματα ενόψει
Οι καιροί είναι δύσκολοι, τα συναισθήματα είναι έντονα – και η Γαλλία δεν έχει παράδοση στη δημιουργία συνασπισμών μεταξύ κομμάτων με πολύ διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις
![Ρύθμιση χρεών στο δημόσιο – Οδηγίες για την υποβολή της αίτησης](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/02/xrei_dimosio-600x337.jpg)
Πώς να ρυθμίσετε τα χρέη στο Δημόσιο - Οι δόσεις και η αίτηση
Σε πόσες δόσεις μπορώ να πληρώσω – Συμπλήρωση της αίτησης – υπεύθυνης δήλωσης
![Εργατικό δυναμικό, απασχόληση και ποιότητα της εργασίας στην Ελλάδα](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/06/ergasia-ergazomenos-600x300.jpg)
Εργατικό δυναμικό, απασχόληση και ποιότητα της εργασίας στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα είναι 75,4%
![Εξαήμερη απασχόληση με τον νόμο 5053/2023 – Ποιους αφορά](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/05/ergasia-grafei-1-768x431-1-600x337.jpg)
Εξαήμερη απασχόληση με τον νόμο 5053/2023 – Ποιους αφορά
Σε ποιες περιπτώσεις είναι νόμιμη η 6ήμερα εργασία