Μετά τη Μέρκελ

Η καγκελάριος αποχώρησε την Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου με τις προβλεπόμενες τιμές από το τελετουργικό που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Η έκπληξη για πολλούς ήταν οι μουσικές της επιλογές για την τελετή αυτή και ειδικότερα το τραγούδι της Νίνα Χάγκεν που απότι φαίνεται συντρόφευε τις κρύες νύχτες της ως έφηβης στην Ανατολική Γερμανία. Ισως το μήνυμα του αποχαιρετισμού που ήθελε να δώσει ήταν ότι δεν απέχει έτη φωτός από τη σύγχρονη Γερμανία.

Η παραμονή της Μέρκελ για δεκάξι χρόνια στο τιμόνι της χώρας της ήταν ασφαλώς η απόδειξη ότι στην πλειοψηφία των ψηφοφόρων ενέπνεε ασφάλεια. Αλλά και της προτίμησης τους για συντηρητικές επιλογές παρότι, ας μην το ξεχνάμε, η καγκελάριος συγκυβέρνησε με τους σοσιαλδημοκράτες. Οι τελευταίοι δεν μπόρεσαν ν’αλλάξουν το μίγμα πολιτικής και ο διάδοχος της Μέρκελ, Ολαφ Σόλτς, ως υπουργός Οικονομικών, δεν ακολούθησε πολύ διαφορετική πολιτική από τον προκάτοχό του, Σόιμπλε. Τι πρέπει να περιμένουμε λοιπόν τώρα από το νέο κυβερνητικό συνασπισμό που περιλαμβάνει τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους;

Θα ήταν πρόωρο να κάνουμε λόγο για ριζοσπαστικές αλλαγές. Ωστόσο, η πίεση προς το Βερολίνο αυξάνει για αλλαγή στάσης στο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πεδίο όπως φάνηκε από την προσέγγιση Γαλλίας-Ιταλίας με την υπογραφή της Συμφωνίας του Κιριναλίου. Ασφαλώς και άλλες χώρες θα συνταχθούν, και όχι μόνο στο Νότο, για παγίωση των πιο ελαστικών κριτηρίων για το Σύμφωνο Σταθερότητας που επέβαλε η αντιμετώπιση της πανδημίας. Η κληρονομιά Σόιμπλε δεν μπορεί να ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού εσαεί από τη στιγμή που και ο ίδιος δεν θα βρίσκεται πλέον στο πολιτικό προσκήνιο.

Η πρωτοβουλία Μακρόν-Ντράγκι αποσκοπεί στο να κερδίσει το γαλλο-ιταλικό δίδυμο την πρωτοβουλία των κινήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει τη συσπείρωση των «σκληρών» της ΕΕ στα ζητήματα της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Για το λόγο αυτό όσο περισσότερες χώρες της ΕΕ συνταχθούν με τη Γαλλία και την Ιταλία, τόσο το καλύτερο. Γιατί δεν πρόκειται μόνο για την ελαστικοποίηση των κριτηρίων. Η Ευρώπη έχει ανάγκη από μια φιλόδοξη πολιτική επενδύσεων για να καλύψει την απόσταση, ειδικά στην υψηλή τεχνολογία, που τη χωρίζει από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Εχει ανάγκη να αποδείξει ότι είναι μια βιώσιμη οικονομική υπερδύναμη που σχεδιάζει το μέλλον. Και επειδή αυτό το μέλλον πρέπει να είναι πράσινο, η συμμετοχή των Πρασίνων στο γερμανικό κυβερνητικό συνασπισμό επιτρέπει να αισιοδοξούμε.

Αλλά υπάρχει και μια ακόμη διάσταση που σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας στη Γερμανία. Πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για τον κοινωνικά φιλελεύθερο χαρακτήρα του προγράμματος του νέου κυβερνητικού συνασπισμού. Για πρώτη φορά μια κυβέρνηση δεσμεύεται για τη διασφάλιση κοινωνικών δικαιωμάτων σε πληθυσμιακές κατηγορίες που ήταν θύματα κοινωνικού αποκλεισμού, όπως οι ομοφυλόφιλοι, οι μετανάστες, οι  μονογονεϊκές οικογένειες. Πνέει λοιπόν ένας νέος αέρας στο Βερολίνο και ας ελπίσουμε να κρατήσει χωρίς να προκαλέσει την αντίδραση υπερσυντηρητικών δυνάμεων όπως δυστυχώς η γερμανική ιστορία διδάσκει.