Η νέα γερμανική κυβέρνηση

Οι πρόσφατες γερμανικές εκλογές αναδιαμόρφωσαν το συσχετισμό δυνάμεων στη Γερμανία και έπειτα από πολλά έτη θα υπάρξει ομοσπονδιακή κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή των Χριστιανοδημοκρατών (CDU). Το γερμανικό πολιτικό σύστημα έχει διαχρονικά γαλουχηθεί με την ιδέα της πολυκομματικής πολυσυλλεκτικής κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη η Συμφωνία Συνασπισμού μεταξύ των Σοσιαλιστών (SPD), των Πρασίνων (Die Grünen) και των Φιλελευθέρων (FDP), χωρίς αυτό όμως να σημαίνει πως μια τέτοια συνεργασία καθίσταται εύκολη και ενδεχομένως μακροπρόθεσμα βιώσιμη.

Η νέα γερμανική κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει πολλαπλά μέτωπα εκ των οποίων ως σημαντικότερα κρίνονται: ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας, η πράσινη μετάβαση, ο ρόλος της Γερμανίας στην Ευρώπη, η αντιμετώπιση της πανδημίας και το αίτημα για ανανέωση και κοινωνική πρόοδο. Οι προθέσεις της νέας κυβέρνησης έχουν περιγραφεί λεπτομερώς στις εκατόν εβδομήντα επτά σελίδες της Συμφωνίας Συνασπισμού. Μένει να δούμε αν ο συγκερασμός διαφορετικών προσεγγίσεων θα αποβεί στην πράξη αποτελεσματικός.

Σε επίπεδο οικονομίας, η αναμενόμενη αύξηση του κατώτατου εθνικού μισθού, η τήρηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, η μη εισαγωγή εκ νέου φόρου περιουσίας, η επέκταση της κοινωνικής πρόνοιας συνιστούν πολιτικές λίγο πολύ γνωστές από τη μέχρι τώρα διακυβέρνηση και σε καμία περίπτωση δε προοικονομούν τη φιλελεύθερη στροφή που ευαγγελίζεται ο νέος Υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, ούτε όμως ενισχύεται δραματικά το κοινωνικό πρόσημο όπως προεξοφλεί ο νέος ομοσπονδιακός Καγκελάριος και πρώην Υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς. Αντιθέτως, πρόκειται για τη συνέχιση του μοντέλου της «Κοινωνικής Οικονομίας της Αγοράς», όπως προτάθηκε και εφαρμόστηκε από τον πρώτο μεταπολεμικό καγκελάριο της Γερμανίας Κόνραντ Αντενάουερ. Πολιτικό ενδιαφέρον θα προκύψει από την αρχή κιόλας της νέας διακυβέρνησης όπου ο Λίντνερ θα κληθεί να ικανοποιήσει το πάγιο αίτημα των ψηφοφόρων του για περισσότερη «οικονομία της αγοράς».

Όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση, οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι τείνουν να συμφωνούν σε φιλόδοξους στόχους ως προς την επέκταση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, η Συμφωνία Συνασπισμού περιλαμβάνει την κάλυψη του 80% των ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2030, σημαντική αύξηση από τον προηγούμενο στόχο του 65%. Ταυτόχρονα, τίθεται η δέσμευση να διατεθεί το 2% της γης στη Γερμανία για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ο νέος Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Κλιματικής Πολιτικής και Αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ προέρχεται από τους Πρασίνους, εκπέμποντας έτσι το κεντρικό πολιτικό μήνυμα να υιοθετηθεί μία πράσινη ατζέντα.

Το αμέσως επόμενο ερώτημα που τίθεται αφορά το αίτημα για ανανέωση και κοινωνική πρόοδο, το οποίο φαίνεται να προσπαθεί να αφουγκραστεί η νέα πολιτική ηγεσία. Η σύνθεση της νέας κυβέρνησης, η οποία θα αποτελείται για πρώτη φορά από ίσο αριθμό γυναικών και αντρών, κινείται σε αυτή την κατεύθυνση, χωρίς αυτό να συνεπάγεται την εμπέδωση του αισθήματος του ψηφοφόρου μέχρι να εφαρμοστεί ένα γενικότερο σύνολο πολιτικών επιλογών και πρακτικών.

Σε κάθε περίπτωση θα έχει ενδιαφέρον αν η διαχρονική τάση στη γερμανική πολιτική για τήρηση των συμφωνηθέντων θα επιβεβαιωθεί και με τη νέα κυβέρνηση.

Ο Βασίλης Καρύδας-Υφαντής είναι Project Manager / Επιστημονικός Συνεργάτης της Αντιπροσωπείας του Ιδρύματος Konrad Adenauer για την Ελλάδα & την Κύπρο