Γερμανία – Συμπληρωματικός πράσινος προϋπολογισμός για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην πράσινη οικονομία

Να ρευστοποιήσουν τη στήριξη που παρείχαν στον Όλαφ Σολτς για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στη Γερμανία φρόντισαν από νωρίς οι Πράσινοι. Απτή απόδειξη ο συμπληρωματικός  προϋπολογισμός που θα κατατεθεί την ερχόμενη εβδομάδα, πιθανότατα τη Δευτέρα και ο οποίος, σύμφωνα με δημοσιεύματα, θα δρομολογήσει 50 με 60 δισ. ευρώ για έργα και επενδύσεις με στόχο τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. 

Γνωρίζαμε ήδη, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων, πως οι τρεις εταίροι έχουν δεσμευτεί στη δραστική μείωση των ρύπων άνθρακα με στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη έως τον 1,5 βαθμό Κελσίου, όπως ορίζει η συνθήκη του Παρισιού και επιβεβαίωσε και η σύνοδος της Γλασκόβης. «Σκοπεύουμε να συντονίσουμε τις πολιτικές μας σε θέματα κλίματος, ενέργειας και οικονομίας με τις προσπάθειες της Ευρώπης και της παγκόσμιας κοινότητας στο δρόμο για την επίτευξη του στόχου του 1,5 βαθμού Κελσίου» έγραφε χαρακτηριστικά η τριμερής συμφωνία.

Πράσινη στροφή 

Προφανώς η στροφή της χώρας σε φιλικότερες προς το περιβάλλον επιλογές σε όλα τα επίπεδα ήταν στην κορυφή της ατζέντας για τους Πράσινους, όμως έλαβε σημαντική στήριξη προς Σοσιαλδημοκράτες και Φιλελευθέρους όχι μόνο για να «κλείσει» το κυβερνητικό deal, αλλά και επειδή αυτό δείχνουν οι δημοσκοπήσεις πως επιθυμεί η πλειοψηφία της κοινής γνώμης. Εξάλλου, για να διατηρήσει η γερμανική βιομηχανική μηχανή την κυρίαρχη θέση της σε μια εποχή που οικονομίες και κλάδοι διεθνώς στρέφονται σε πρασινότερες επιλογές, θα έπρεπε να φροντίσει να βρεθεί… μπροστά και σε επίπεδο επενδύσεων, τόσο σε επίπεδο ιδιωτικού τομέα όσο και ομοσπονδιακού.

Ήταν κάτι που και ο ίδιος ο Όλαφ Σολτς είχε παραδεχτεί σε ομιλία του τον περασμένο μήνα: «Ο εκσυγχρονισμός δεν θα έρθει δωρεάν, θα πρέπει να επενδύσουμε μαζικά, ώστε η Γερμανία να παραμείνει παγκόσμιος ηγέτης» είχε επισημάνει, μιλώντας για την ανάγκη μετάβασης στην πράσινη οικονομία.

Σύμφωνα, λοιπόν, με δημοσιεύματα ο συμπληρωματικός προϋπολογισμός που θα κατατεθεί θα αφορά τη χρηματοδότηση ενός κλιματικού επενδυτικού fund της τάξεως των 50 έως 60 δισ. δολαρίων, το οποίο με τη σειρά του θα αναλάβει τη δρομολόγηση κονδυλίων για στρατηγικά έργα και τομείς, από τη βελτίωση της μόνωσης σπιτιών και δημόσιων κτιρίων για την εξοικονόμηση ενέργειας έως την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης.

Πόθεν… τα κονδύλια;

Βέβαια, το σημαντικό ερώτημα είναι από πού θα προέλθουν τα χρήματα αυτά, δεδομένου πως οι Φιλελεύθεροι και ο νέος υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, είναι απόλυτος ως προς το… συμμάζεμα των δημοσιονομικών μετά τις… σπατάλες της τελευταίας διετίας για τη στήριξη της οικονομίας, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από τις συνέπειες της πανδημίας.

Το πακέτο φαίνεται, λοιπόν, πως θα προέλθει από κονδύλια που δεν έχουν δαπανηθεί και κρατικά ομόλογα που έχουν ήδη εγκριθεί στο πλαίσιο του φετινού προϋπολογισμού. Αν και με τον τρόπο αυτό φαίνεται πως η νέα κυβέρνηση θα «πιάσει» ταβάνι στη χρήση του ύψους 240 δισ. ευρώ ορίου του χρέους, που έχει εγκριθεί από τη Βουλή, για το 2021.

Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση σκοπεύει να έχει την ευελιξία, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού, για να μπορεί να φτάνει το «ταβάνι» του χρέους και την επόμενη διετία, πριν δηλαδή ενεργοποιηθεί και πάλι το περίφημο «φρένο» του χρέους, το οποίο έχει ανασταλεί προσωρινά μέχρι το 2023 στο πλαίσιο της στήριξης της οικονομίας από την πανδημία.

Η διαμάχη για το φρένο του χρέους

Βέβαια το θέμα της επιστροφής στη δημοσιονομική ορθότητα είναι πιο πολύπλοκο. Το πράσινο fund δεν είναι βέβαια οι μόνες επενδύσεις που έχει υπόψη του ο Όλαφ Σολτς για την επιτάχυνση της γερμανικής ανάκαμψης, γεγονός που σημαίνει πως έχει εξαιρετικά δύσκολο έργο μπροστά του στην προσπάθεια να ισορροπήσει ανάμεσα στην αναπτυξιακή πολιτική που έχει υποσχεθεί στους ψηφοφόρους του και την επιστροφή στη δημοσιονομική λιτότητα και τους περιορισμούς του φρένου του χρέους.

Η κυβέρνηση Μέρκελ, με τον Σολτς στο υπουργείο Οικονομικών, είχε επιβαρύνει τα δημοσιονομικά με νέο χρέος-ρεκόρ ύψους 130 δισ. ευρώ πέρυσι και για φέτος το όριο που έχει εγκριθεί από την Bundestag είναι κοντά στα 240 δισ. ευρώ. Για το 2022, οι υπολογισμοί τοποθετούσαν την επιβάρυνση με νέο χρέος περίπου στα 100 δισ. ευρώ, όμως αυτοί είχαν γίνει από το προηγούμενο υπουργικό συμβούλιο με βάση τα σχέδια της κυβέρνησης Μέρκελ, που σημαίνει πως θα πρέπει να επανεξεταστούν υπό το φως των σχεδίων και προτεραιοτήτων της νέας κυβέρνησης του «φωτεινού σηματοδότη».

Οι Πράσινοι ήταν και παραμένουν εξαιρετικά ευέλικτοι στο ζήτημα των δαπανών έχοντας στο προεκλογικό τους πρόγραμμα ταχθεί αναφανδόν υπέρ της χαλάρωσης του φρένου του χρέους. Στο FDP, αντιθέτως, δεν θέλουν να… ακούσουν ούτε κουβέντα περί χαλάρωσης. Μάλιστα, ο ίδιος ο Λίντνερ προεκλογικά είχε μιλήσει για ανάγκη επαναφοράς του φρένου νωρίτερα, ήτοι μέσα στο 2022.

Κάτι τέτοιο είναι βέβαιο πως απομακρύνθηκε οριστικά στο πλαίσιο της συμφωνίας για το σχηματισμό κυβέρνησης. Όμως η αποκατάσταση του φρένου από το 2023 συνιστά «κόκκινη γραμμή» για τους Φιλελευθέρους και ο ίδιος ο Λίντνερ έχει ήδη φροντίσει, μέσα από το νέο του πόστο στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομικών, να το επαναλάβει, κάνοντας λόγο για «δέσμευση» της νέας κυβέρνησης στην επαναφορά του φρένου από το 2023.

Δημιουργικές λύσεις 

Κάπως έτσι, οι εταίροι αναζητούν ήδη «δημιουργικές» λύσεις, όπως για παράδειγμα με την ενεργοποίηση μεγάλων κρατικών εταιρειών, όπως η Deutsche Bahn και η BImA, που θα μπορούσαν να αναλάβουν να επιβαρυνθούν με τα χρέη των επενδύσεων της νέας κυβέρνησης. Για παράδειγμα, η BImA, που είναι ο κρατικός φορέας ακινήτων που διαχειρίζεται περίπου 460.000 εκτάρια κρατικής ακίνητης περιουσίας, θεωρείται κλειδί για την υλοποίηση της προεκλογικής υπόσχεσης του SPD για την κατασκευή 400.000 νέων φτηνών, επιδοτούμενων, διαμερισμάτων ειδικά σε περιοχές και πόλεις όπου τα ενοίκια έχουν ανέβει στα ύψη και υπάρχει σοβαρό στεγαστικό πρόβλημα.

Αναλόγως το νέο πράσινο επενδυτικό fund πιθανότατα θα αναλάβει ανάλογο ρόλο, σε βάθος χρόνου, αναλαμβάνοντας ανεξάρτητη δράση για την άντληση κονδυλίων από τις αγορές για τη χρηματοδότηση πράσινων project. Θα μάθουμε περισσότερα, όταν γίνουν οι ανακοινώσεις…