ΕΚΤ – Επιβράδυνση της ανάκαμψης, υψηλός πληθωρισμός και οι αβεβαιότητες για το 2022

Η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται να παραμείνει ισχυρή τα επόμενα τρία χρόνια παρά τους αντίθετους ανέμους στο εγγύς μέλλον, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε έκθεσή της αναφορικά με τις προοπτικές της οικονομίας.

Στην έκθεση τονίζεται ότι η απότομη αύξηση των ποσοστών των μολύνσεων από τον κορωνοϊό (COVID-19) σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ οδήγησε σε ανανέωση των περιορισμών και σε αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με τη διάρκεια της πανδημίας. Η εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον έχει ενισχύσει αυτήν την αβεβαιότητα.

Επιπλέον, τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς έχουν ενταθεί και αναμένεται πλέον να διαρκέσουν περισσότερο, με σταδιακή εξάλειψη από το δεύτερο τρίμηνο του 2022 και πλήρη χαλάρωση έως το 2023.

Ανάκαμψη της οικονομίας

Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται τώρα να υπερβεί το προ κρίσης επίπεδό του το πρώτο τρίμηνο του 2022, το οποίο είναι ένα τέταρτο αργότερα από ό,τι προβλεπόταν στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021.

Ωστόσο, καθώς οι περιορισμοί της παγκόσμιας προσφοράς μειώνονται, οι περιορισμοί που σχετίζονται με την πανδημία και η σχετική αβεβαιότητα μειώνονται και ο πληθωρισμός υποχωρεί από τα υψηλά επίπεδα, η ανάπτυξη αναμένεται να ανακτήσει δυναμική από τα μέσα του 2022, παρά τη λιγότερο υποστηρικτική δημοσιονομική στάση.

Μοχλός η ιδιωτική κατανάλωση

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η ιδιωτική κατανάλωση θα παραμείνει ο βασικός μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης, επωφελούμενη από την ανάκαμψη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, τη χαλάρωση των συσσωρευμένων αποταμιεύσεων και την ισχυρή αγορά εργασίας, με το ποσοστό ανεργίας στο τέλος του ορίζοντα προβολής στα χαμηλότερα επίπεδα από τότε που ιδρύθηκε η ζώνη του ευρώ.

Σε σύγκριση με τις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου του 2021, τα εντεινόμενα σημεία συμφόρησης στην παγκόσμια προσφορά και οι αυστηρότεροι περιορισμοί που σχετίζονται με την πανδημία οδήγησαν σε μια προς τα κάτω αναθεώρηση της ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα.

Ταυτόχρονα, η σταδιακή εξάλειψη αυτών των αντίθετων ανέμων αναμένεται να υποστηρίξει μια ισχυρότερη ανάκαμψη από το δεύτερο τρίμηνο του 2022 που θα οδηγήσει σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ πάνω από το επίπεδο που προβλέπεται στις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2021 έως το τέλος του 2022.

Ο πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά θα πέσει ελαφρώς κάτω από το 2% μέχρι το τέλος του 2022 και θα διαμορφωθεί στο 1,8% το 2023 και το 2024.

Οι πιέσεις στις τιμές έχουν αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες και ο πληθωρισμός αναμένεται να έχει κορυφωθεί το τέταρτο τρίμηνο του 2021.

Σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις της ΕΚΤ, αν και πολύ ισχυρότερες από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, αυτές οι πιέσεις εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό προσωρινές, αντανακλώντας την αύξηση των τιμών της ενέργειας και τις διεθνείς και εγχώριες αναντιστοιχίες ζήτησης και προσφοράς καθώς οι οικονομίες ανοίγουν ξανά.

Ο πληθωρισμός της ενέργειας αναμένεται να παραμείνει υψηλός κατά μέσο όρο το 2022, αλλά θα μετριαστεί απότομα κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς τα καθοδικά φαινόμενα της βάσης ενισχύονται από την υποτιθέμενη πτώση των τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.

Το 2023 και το 2024 η συμβολή της ενεργειακής συνιστώσας στον πληθωρισμό αναμένεται να είναι χαμηλή. Ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων προβλέπεται να μειωθεί κατά τη διάρκεια του 2022 καθώς τα σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό θα υποχωρήσουν σταδιακά.

Στη συνέχεια, αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά – παραμένοντας όμως κάτω2% – καθώς προχωρά η οικονομική ανάκαμψη, η χαλάρωση απορροφάται και το κόστος εργασίας αυξάνεται, υποστηριζόμενο επιπλέον από υψηλότερες προσδοκίες για τον πληθωρισμό.

Πραγματική οικονομία

Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ παρέμεινε ισχυρή το τρίτο τρίμηνο του 2021, κοντά στον ρυθμό που προβλεπόταν στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021. Η συνεχιζόμενη ανάκαμψη της ανάπτυξης οφείλεται κυρίως στην εγχώρια ζήτηση, ιδίως για καταναλωτικές υπηρεσίες, ως αποτέλεσμα των υψηλών ποσοστών εμβολιασμού, του σχετικού μειωμένου φόβου μόλυνσης και της χαλάρωσης των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία.

Ενισχύθηκε επίσης από την ανάκαμψη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και τη σημαντική μείωση του δείκτη αποταμίευσης. Το τρίτο τρίμηνο, η ανάπτυξη που καθοδηγείται από τις υπηρεσίες υπεραντιστάθμισε την αυξανόμενη σημασία των σημείων συμφόρησης στον εφοδιασμό ως παράγοντα που περιορίζει τη βιομηχανική δραστηριότητα.

Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναθεωρήθηκε απότομα προς τα κάτω για το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και το πρώτο τρίμηνο του 2022. Αυτό αντανακλά τους αυστηρότερους περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία σε σχέση με την υπόθεση στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021.

Τα σημεία συμφόρησης της παγκόσμιας προσφοράς αποτέλεσαν σημαντικό περιορισμό στη βιομηχανική παραγωγή και το εμπόριο αγαθών στη ζώνη του ευρώ κατά τη διάρκεια του 2021 και αναμένεται να διαρκέσουν περισσότερο.

Το 2023-2024 η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να επιστρέψει σε πιο μέτριους ρυθμούς. Αν και το πρόγραμμα Next Generation EU (NGEU) αναμένεται να τονώσει τις επενδύσεις σε ορισμένες χώρες, η συμβολή άλλων δημοσιονομικών πολιτικών προβλέπεται να μειωθεί σε σύγκριση με το 2021, παρά το γεγονός ότι είναι κάπως ισχυρότερη από αυτή που ενσωματώνεται στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021.

Το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να υπερβεί το προ κρίσης επίπεδό του το πρώτο τρίμηνο του 2022 – ένα τέταρτο αργότερα από ό,τι προβλεπόταν στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021.

Ωστόσο, η ανοδική αναθεώρηση της ανάπτυξης από το δεύτερο τρίμηνο του 2022 φέρνει το επίπεδο του ΑΕΠ πάνω από αυτό που προβλεπόταν στην άσκηση του Σεπτεμβρίου έως τα τέλη του 2022 και λίγο πιο κάτω από το επίπεδο που αναμενόταν στις προβλέψεις πριν από την κρίση.

Ιδιωτική κατανάλωση

Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί έντονα στον ορίζοντα προβολής, παρά την πιθανή επιβράδυνση βραχυπρόθεσμα.

Η ιδιωτική κατανάλωση ανέκαμψε εντονότερα από ό,τι αναμενόταν το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2021, αλλά παρέμεινε 2,4% κάτω από το προ πανδημίας επίπεδό της το τρίτο τρίμηνο.

Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών συνέχισε να βασίζεται κυρίως στην αποζημίωση εργασίας, η οποία συνήθως συνεπάγεται μια σχετικά υψηλή οριακή τάση για κατανάλωση.

Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να μειωθεί απότομα βραχυπρόθεσμα, καθώς οι περιορισμοί που σχετίζονται με την πανδημία γίνονται αυστηρότεροι και οι υψηλές τιμές ενέργειας επιβαρύνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Ο δείκτης αποταμίευσης των νοικοκυριών αναμένεται να μειωθεί κάτω από το προ κρίσης επίπεδο, πριν σταθεροποιηθεί προς το τέλος του ορίζοντα προβολής.Μετά την πρόσφατη απότομη πτώση του, το ποσοστό αποταμίευσης αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022. Αυτή η πτώση οφείλεται στη μείωση των αναγκαστικών αποταμιεύσεων, εν μέσω υψηλών ποσοστών εμβολιασμού και υποτιθέμενης χαλάρωσης των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία μετά τον χειμώνα, καθώς και μείωσης στην προληπτική εξοικονόμηση λόγω της βελτίωσης των αγορών εργασίας και της εξασθένισης της αβεβαιότητας. Αφού έπεσε κάτω από το επίπεδο πριν από την κρίση στη διάρκεια του 2022, ο δείκτης αποταμίευσης αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται μέχρι τα μέσα του 2023 και στη συνέχεια να σταθεροποιηθεί κοντά στο ιστορικό μέσο επίπεδο του το 2024.

Τιμές εμπορευμάτων

Όσον αφορά τις τιμές των εμπορευμάτων, οι προβλέψεις εξετάζουν την πορεία που υποδηλώνουν οι αγορές μελλοντικής εκπλήρωσης λαμβάνοντας τον μέσο όρο για την περίοδο των δύο εβδομάδων που λήγει την ημερομηνία λήξης της 25ης Νοεμβρίου 2021.

Σε αυτή τη βάση, η τιμή ενός βαρελιού αργού πετρελαίου Brent εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 71,8 USD το 2021 σε 77,5 USD το 2022, πριν υποχωρήσει στα 69,4 USD έως το 2024.
Αυτή η πορεία υποδηλώνει ότι, σε σύγκριση με τις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021, οι τιμές του πετρελαίου σε δολάρια ΗΠΑ είναι 15% υψηλότερες για το 2022 και 13% υψηλότερες για το 2023. Οι τιμές των μη ενεργειακών εμπορευμάτων σε δολάρια ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθούν έντονα το 2021 και πιο συγκρατημένα το 2022 και να μειωθούν ελαφρά το 2023-24.

Το διεθνές περιβάλλον

Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και το εμπόριο έχασαν κάποια δυναμική το δεύτερο εξάμηνο του 2021.Η αναζωπύρωση των κρουσμάτων COVID-19, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μέρη της Ασίας, μείωσε το καταναλωτικό συναίσθημα, ακόμη και ελλείψει αυστηρών μέτρων περιορισμού.

Μετά από μια προσωρινή ανάπαυλα στο τέλος του καλοκαιριού, τα κρούσματα COVID-19 άρχισαν να αυξάνονται ξανά. Η ανίχνευση της νέας παραλλαγής Όμικρον ανακοινώθηκε αφού οριστικοποιήθηκαν οι υποθέσεις σχετικά με το διεθνές περιβάλλον και υπάρχουν ανησυχίες για πιθανές οικονομικές επιπτώσεις, αν και οι επιπτώσεις παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες.

Η παγκόσμια οικονομία προβλέπεται να παραμείνει σε τροχιά ανάκαμψης στον ορίζοντα προβολής, παρά ορισμένους βραχυπρόθεσμους αντίθετους ανέμους.Το παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ (χωρίς τη ζώνη του ευρώ) εκτιμάται ότι θα επεκταθεί κατά 6,0% το 2021 και θα μετριαστεί σε 4,5% το 2022, 3,9% το 2023 και 3,7% το 2024.

Σε σύγκριση με τις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου 2021, η ανάπτυξη έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για 2021.