Έτοιμο το σκηνικό του νέου Ψυχρού Πολέμου – ΗΠΑ και «Δύση» vs Ρωσίας και Κίνας

«Θα είναι το 2021 η χρονιά που το 1984 του Όργουελ θα γίνει πραγματικότητα;», αναρωτιόταν σε άρθρο τους στον Guardian, στις 11 Απριλίου, ο Σάιμον Τίσνταλ. Εκτιμούσε δε ότι «ο οργουελιανός εφιάλτης για τον Μπάιντεν και τη Δύση θα είναι μια ταυτόχρονη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και της Κίνας στην Ταϊβάν».

Λίγες ημέρες πριν το 2021 τελειώσει, μπορούμε να υποθέσουμε – έστω κι αν η ζωή και η πολιτική είναι γεμάτες εκπλήξεις… – πως δεν είναι αυτό το έτος που πρόβλεψε ο Όργουελ στο ομώνυμο βιβλίο του. Η Ρωσία δεν δείχνει, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα, διατεθειμένη να εισβάλει στην Ουκρανία, διακινδυνεύοντας να χάσει πολλά περισσότερα από όσα θα κερδίσει. Όσο για την Κίνα, μάλλον δεν είναι έτοιμη να εκδηλώσει μια επιθετική ενέργεια στο μέτωπο της Ταϊβάν, φοβούμενη επίσης το κόστος.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και εάν εξαιρέσουμε την πανδημία που έχει αλλάξει τις ζωές μας και εξακολουθεί να σκοτώνει μαζικά, είναι φανερό ότι και σε επίπεδο γεωπολιτικής πολλά έχουν αλλάξει. Προς το χειρότερο, βεβαίως, καθώς η πόλωση κυριαρχεί και εντείνεται, τα στρατόπεδα συγκροτούνται και οργανώνονται και ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών.

Η Αμερική και οι συμμαχίες της

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από τη μία πλευρά, αναπροσαρμόζουν ταχύτατα το δόγμα της εξωτερικής τους πολιτικής, με οδηγό το γνωστό δόγμα «Πρώτα η Αμερική». Βασικοί, στρατηγικοί τους αντίπαλοι και ανταγωνιστές παραμένουν δε η Κίνα και η Ρωσία, απέναντι στις οποίες επιχειρούν να υψώσουν «τείχη».

Η Ουάσιγκτον έχει πάρει απόφαση ότι δεν μπορεί πλέον να είναι ο «χωροφύλακας του πλανήτη», ούτε να σηκώνει μόνη της όλο το βάρος. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αμερικανικές δυνάμεις αποχώρησαν από το Αφγανιστάν, ενώ μειώνουν σημαντικά την παρουσία τους στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ ανασυγκροτούν τις συμμαχίες τους με γρήγορα και αποφασιστικά βήματα. Στη νοτιοανατολική Ασία, όπως δείχνει η αναβάθμιση της Quad (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία και Αυστραλία) και η υπογραφή της AUKUS (ΗΠΑ, Βρετανία, Αυστραλία), οι σχετικές διμερείς συμφωνίες που υπογράφονται (όπως ανάμεσα σε Νότιο Κορέα και Αυστραλία), καθώς και ο επανεξοπλισμός της Ιαπωνίας, επιχειρείται να δημιουργηθεί ένα μέτωπο απέναντι στους Κινέζους, με ισχυρή δύναμη πυρός.

Στη Μέση Ανατολή, από την άλλη, προχωρά γοργά η συγκρότηση ενός αραβοϊσραηλινού «μετώπου», που ξεκίνησε επί προεδρίας Τραμπ και συνεχίζεται με την κυβέρνηση Μπάιντεν. «Κλειδί» – εκτός από το ότι οι Άραβες εξοπλίζονται σαν «αστακοί», με τη βοήθεια ΗΠΑ και Γαλλίας – είναι η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ και στόχος να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει περίπτωση να κυριαρχήσουν το Ιράν και οι σύμμαχοί του – που έχουν ισχυρό «προστάτη» τη Ρωσία.

Η Ευρώπη στην «πρέσα»

Στην ανατολική Ευρώπη, επίσης, η νέα κρίση στην Ουκρανία (για την οποία πολλοί «υποψιάζονται» πως σε μεγάλο βαθμό είναι τεχνητή…) λειτουργεί ως φόβητρο για την επανασυσπείρωση του ΝΑΤΟ και την ευθυγράμμιση των Δυτικοευρωπαίων με τις αμερικανικές επιδιώξεις. Περιορίζοντας ή και εκμηδενίζοντας, με τον τρόπο αυτό, τις όποιες φιλοδοξίες τους για «στρατηγική αυτονομία».

Παρόμοιες κινήσεις πραγματοποιούνται σε διάφορες ακόμη περιοχές, όπως είναι η Αφρική και η Λατινική Αμερική. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην οικονομία, με την προσπάθεια να ανακοπεί ο νέος «Δρόμος του Μεταξιού». Όλα αυτά δε επιχειρείται να «δεθούν» και με πολιτικό-ιδεολογικό περίβλημα, κάτι που μαρτυρά και η πρόσφατη «Σύνοδος για τη Δημοκρατία» την οποία διοργάνωσε ο Μπάιντεν, με προσκεκλημένους τους ηγέτες 111 κρατών.

Η απάντηση Πούτιν και Σι

Απέναντι σε αυτό τον «οργασμό», Μόσχα και Πεκίνο δεν θα μπορούσαν φυσικά να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Όπως μαρτυρά δε και το περιεχόμενο της τηλεδιάσκεψης ανάμεσα σε Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ, Ρωσία και Κίνα είναι αποφασισμένες να «σηκώσουν το γάντι» και ενισχύσουν τον δικό τους «άξονα» απέναντι στις ΗΠΑ, τη «Δύση» και τους απανταχού συμμάχους τους.

Οι πρόεδροι των δύο χωρών και πυρηνικών δυνάμεων δεν άφησαν, άλλωστε, πολλά περιθώρια παρανοήσεων κατά τις συνομιλίες τους. Ο ένας στήριξε ανοιχτά και χωρίς περιστροφές τον άλλο στα ανοιχτά μέτωπα, ενώ αμφότεροι εξέφρασαν την αντίθεσή τους με τη σύνοδο του Μπάιντεν και τον διαχωρισμό σε δημοκράτες και μη, ενώ παράλληλα κατήγγειλαν την ανάμιξη της Δύσης στις εσωτερικές τους υποθέσεις.

Πούτιν και Σι έκαναν λόγο, επίσης, για «ένα νέο μοντέλο συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες, που βασίζεται (…) στον αμοιβαίο σεβασμό προς τα συμφέροντα καθεμίας». Ισχυρίστηκαν, επίσης, ότι Μόσχα και Πεκίνο «συμβάλλουν στην διαμόρφωση μιας δίκαιης παγκόσμιας τάξης, η οποία θα βασίζεται στο διεθνές δίκαιο» – φυσικά, όπως το ορίζουν οι ίδιες.

Δεσμεύτηκαν, τέλος, να πυκνώσουν τη συνεργασία τους σε στρατιωτικό επίπεδο και να ενισχύσουν τους ενεργειακούς και ευρύτερα οικονομικούς δεσμούς τους – προϋποθέσεις εκ των ων ουκ άνευ για να αποδειχθεί ισχυρός και βιώσιμος οποιοσδήποτε «άξονας».

Το σκηνικό της αντιπαράθεσης ολοκληρώνεται, όπως είναι φανερό – και το 2021 (το πρώτο του Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ) οι ρυθμοί επιταχύνθηκαν σημαντικά. Το μόνο που λείπει ώστε να κηρυχθεί και επισήμως ο νέος Ψυχρός Πόλεμος, έτσι ώστε οι πάντες να αναγκαστούν να δηλώσουν καθαρά με ποια πλευρά τάσσονται, είναι να ηχήσουν τα όπλα.

Θα γίνει, άραγε, αυτό στη διάρκεια του 2022;