Η Κομισιόν ποντάρει σε «αναγέννηση» των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων

Σε σημαντική βελτίωση των υποδομών των σιδηροδρόμων ώστε να μπορούν να αυξηθούν σημαντικά οι μετακινήσεις με τον τρόπο αυτό κυρίως μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης θέλει να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση το νέο «χάρτη» που ανακοίνωσαν οι Βρυξέλλες.

Οι τρεις πυλώνες του νέου προγράμματος είναι γρηγορότερα τρένα, πιο απλή διαδικασία έκδοσης εισιτηρίων και κίνητρα για τη διενέργεια διεθνών ταξιδιών με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με τις νέες προτάσεις της Κομισιόν. Το υπό σχεδιασμό Διαευρωπαϊκό Δίκτυο Σιδηροδρόμων –το Trans-European Transport Network (ή TEN-T)- θα μπορούσε να οδηγήσει στη σύνδεση μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων με γρήγορα τρένα μέχρι το 2040, μειώνοντας σημαντικά τους χρόνους ταξιδιού, για παράδειγμα από τη Βουδαπέστη στο Βουκουρέστι, από το Βίγκο στην Ισπανία στο Πόρτο στην Πορτογαλία και από το Αμβούργο στην Κοπεγχάγη, σύμφωνα με τα παραδείγματα των Βρυξελλών.

Οι βασικές σιδηροδρομικές γραμμές του δικτύου ΤΕΝ-Τ θα μπορούν να έχουν ελάχιστες ταχύτητες 160 χιλιομέτρων την ώρα για τη μεταφορά επιβατών και 100 χιλιομέτρων την ώρα για τη μεταφορά φορτίων, όπως αναφέρεται με βάση τα σχέδια της Κομισιόν. Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν μεταξύ άλλων να μειώσουν σημαντικά και τα αεροπορικά ταξίδια για πιο κοντινούς προορισμούς μεταξύ ευρωπαϊκών πόλεων, συμβάλλοντας στους στόχους για μείωση των εκπομπών ρύπων μέσα στις επόμενες δεκαετίες.

Αλλαγές στα εισιτήρια για ταξίδια με τρένο

Μεταξύ άλλων η Κομισιόν υποσχέθηκε «αποτελεσματική δράση», όπως τη χαρακτήρισε, για την απλοποίηση της διαδικασίας κλεισίματος εισιτηρίων για ταξίδια με τρένα, με στόχο τα εισιτήρια αυτά να είναι πιο ευρέως διαθέσιμα αλλά και πιο οικονομικά στην τιμή τους.

Στόχος είναι να αυξηθεί τα μερίδιο των σιδηροδρόμων στις μεταφορές επιβατών και προϊόντων μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς μέχρι τώρα δεν έχει επιτελεστεί μεγάλη πρόοδος στον τομέα αυτό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, ενώ ο αριθμό των χιλιομέτρων για μεταφορά επιβατών που ταξίδεψαν με τους σιδηροδρόμους της Ευρώπης αυξήθηκε από 340 δις το 2001 στα 407 δις χιλιόμετρα το 2018, το μερίδιο των σιδηροδρόμων στις συνολικές μεταφορές το διάστημα αυτό αυξήθηκε από το 6,7% στο 6,9% μόνο.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν, η επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ Αντίνα Βαλεάν, δήλωσε: «Προτείνουμε υψηλότερα πρότυπα κατά μήκος του δικτύου ΤΕΤ-Τ, ενισχύοντας τους σιδηροδρόμους υψηλής ταχύτητας (…) καθώς και έναν νέο διάδρομο βορρά-νότου στην Ανατολική Ευρώπη (…) Θέλουμε να καταστήσουμε τα ταξίδια στην ΕΕ πιο αποδοτικά και ασφαλέστερα, τόσο για τους οδηγούς και τους επιβάτες όσο και για τις επιχειρήσεις. Οι πόλεις που συνδέουν οι υποδομές της ΕΕ είναι οι κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας μας, αλλά πρέπει να είναι και λιτές πόλεις — για τους κατοίκους τους και τους μετακινούμενους εργαζομένους. Γι’ αυτό συνιστούμε τη θέσπιση ειδικού πλαισίου για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, το οποίο θα καθοδηγήσει την ταχύτερη μετάβαση σε ασφαλή, προσβάσιμη, χωρίς αποκλεισμούς, έξυπνη αστική κινητικότητα μηδενικών εκπομπών.»

Πανευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρόμων

Σύμφωνα με την Κομισιόν, το ΤΕΝ-Τ είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρόμων, εσωτερικών πλωτών οδών, σύντομων θαλάσσιων διαδρομών και οδών. Συνδέει 424 μεγάλες πόλεις με λιμένες, αερολιμένες και σιδηροδρομικούς σταθμούς. Όταν ολοκληρωθεί το ΤΕΝ-Τ, ο χρόνος μετακίνησης μεταξύ αυτών των πόλεων θα μειωθεί. Για παράδειγμα, οι επιβάτες θα μπορούν να ταξιδεύουν μεταξύ Κοπεγχάγης και Αμβούργου σε 2,5 ώρες με το τρένο, έναντι των 4,5 ωρών που χρειάζονται σήμερα, όπως αναφέρεται. Έως το 2030, η Επιτροπή θα στηρίξει τη δρομολόγηση τουλάχιστον 15 διασυνοριακών πιλοτικών έργων για να δοκιμαστεί η προσέγγιση του σχεδίου δράσης, πριν από την έναρξη ισχύος των νέων απαιτήσεων του ΤΕΝ-Τ, επισημαίνεται. Πρόκειται για τη δεύτερη δέσμη προτάσεων για τη στήριξη της μετάβασης σε καθαρότερες, πιο πράσινες μεταφορές μετά τη δημοσίευση της στρατηγικής της Κομισιόν για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα το Δεκέμβριο του 2020.

Με γνώμονα την κάλυψη των συνδέσμων που λείπουν και τον εκσυγχρονισμό ολόκληρου του δικτύου, η πρόταση της Κομσιόν περιλαμβάνει τα εξής, σύμφωνα με την ανακοίνωση της ίδιας της ΕΕ:

Απαιτεί από τις κύριες επιβατικές σιδηροδρομικές γραμμές του ΤΕΝ-Τ να δώσουν τη δυνατότητα στις αμαξοστοιχίες να ταξιδεύουν με ταχύτητα τουλάχιστον 160 χλμ/ώρα έως το 2040, δημιουργώντας έτσι ανταγωνιστικές σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας σε ολόκληρη την Ένωση. Οι διώρυγες και οι ποταμοί πρέπει να εξασφαλίζουν καλές συνθήκες ναυσιπλοΐας, η οποία δεν θα πρέπει, για παράδειγμα να εμποδίζεται από τη στάθμη των υδάτων, για ελάχιστο αριθμό ημερών ετησίως.
Ζητεί να δημιουργηθούν περισσότεροι τερματικοί σταθμοί μεταφόρτωσης, να βελτιωθεί η ικανότητα διακίνησης στους εμπορευματικούς τερματικούς σταθμούς, να μειωθούν οι χρόνοι αναμονής στα σιδηροδρομικά σημεία διέλευσης των συνόρων, να υπάρχουν μακρύτερα τρένα ώστε να στραφούν περισσότερες εμπορευματικές μεταφορές σε καθαρότερους τρόπους μεταφοράς, καθώς και να προβλεφθεί η δυνατότητα μεταφοράς φορτηγών σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο. Για να διασφαλιστεί ότι ο σχεδιασμός των υποδομών ανταποκρίνεται στις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες, δημιουργεί επίσης εννέα «ευρωπαϊκούς διαδρόμους μεταφορών» που περιλαμβάνουν σιδηροδρόμους, οδούς και εσωτερικές πλωτές οδούς.

Προσθεσμία έως 2040

Ορίζει ως νέα ενδιάμεση προθεσμία το 2040 για την επίσπευση της ολοκλήρωσης σημαντικών τμημάτων του δικτύου πριν από την προθεσμία του 2050 που ισχύει για το ευρύτερο, εκτεταμένο δίκτυο. Επομένως, οι νέες σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας μεταξύ Πόρτο και Βίγκο και μεταξύ Βουδαπέστης και Βουκουρεστίου, μεταξύ άλλων, πρέπει να ολοκληρωθούν έως το 2040.

Ζητεί από τις 424 μεγάλες πόλεις κατά μήκος του δικτύου ΤΕΝ-Τ να αναπτύξουν σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας για την προώθηση της κινητικότητας μηδενικών εκπομπών και την αύξηση και βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών και των υποδομών για περπάτημα και ποδηλασία.