Οι μεγάλες πετρελαϊκές υπό πίεση καθώς τις κυκλώνουν ακτιβιστές

Για δεκαετίες οι ακτιβιστές έκαναν πικετοφορίες έξω από γραφεία εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, απέκλειαν διυλιστήρια και διέκοπταν τη λειτουργία τους. Τώρα ο ενεργειακός τομέας αντιμετωπίζει ένα νέο είδος ακτιβισμού: από τους ίδιους τους μετόχους του.

Τον περασμένο χρόνο, ακτιβιστές επενδυτές στόχευσαν τις κολοσσιαίες πετρελαϊκές ExxonMobil και Royal Dutch Shell, τον κολοσσό εμπορευμάτων Glencore και τον σκωτσέζικο ενεργειακό όμιλο SSE.

Άλλοι θεσμικοί και μικροεπενδυτές έχουν επίσης πιέσει για αλλαγή, ψηφίζοντας σε μεγαλύτερους αριθμούς από ποτέ για αποφάσεις που σχετίζονται με το κλίμα.

Οι επενδυτές αυτοί διαφέρουν ως προς το προφίλ και τους στόχους, αλλά όλοι έχουν συνδέσει τις εκστρατείες τους με αυτό που ονομάζουν ως αποτυχία της διοίκησης να σχεδιάσει κατάλληλες δράσεις για την ενεργειακή μετάβαση.

Το Third Point, το αμερικανικό hedge fund που ζητούσε τη διάλυση της Shell, δήλωσε τον Οκτώβριο ότι η αγγλο-ολλανδική κολοσσιαία πετρελαϊκή είχε «πάρα πολλούς ανταγωνιστικούς μεταξύ τους μετόχους» με αποτέλεσμα να δημιουργείται «ένα ασυνάρτητο, αντικρουόμενο σύνολο στρατηγικών που προσπαθεί να κατευνάσει πολλαπλά συμφέροντα αλλά δεν ικανοποιεί κανένα».

Η Elliott Management έχει στοχεύσει την SSE, λέγοντας ότι η εταιρεία έχει τα περιουσιακά στοιχεία για να επωφεληθεί από ένα μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα, αλλά «συνεχίζει να απογοητεύει».

Ακτιβιστές επενδυτές στον ενεργειακό τομέα

Η άφιξη ακτιβιστών επενδυτών στον ενεργειακό τομέα αυτή τη στιγμή της παγκόσμιας αναταραχής «δεν αποτελεί έκπληξη», σύμφωνα με τον Nick Stansbury, επικεφαλής λύσεων για το κλίμα στη Legal and General Investment Management, τον μεγαλύτερο διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Οι ακτιβιστές συνήθως εμφανίζονται μετά από μεγάλες περιόδους χαμηλής απόδοσης όταν διαπιστώνουν ότι οι αντίθετοι άνεμοι γίνονται ουραίοι άνεμοι και όταν βλέπουν μια ανοιχτή πόρτα για να πιέσουν με άλλους επενδυτές», είπε. «Πρόκειται για έναν κλάδο που προσέφερε τόσο κακή κατανομή κεφαλαίων όσο και κακές αποδόσεις στους μετόχους για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα».

Η πιο επιτυχημένη ακτιβιστική εκστρατεία της χρονιάς έγινε κατά της Exxon από το μικρό αμερικανικό hedge fund Engine No. 1.

Όταν έστειλε την επιστολή της στο διοικητικό συμβούλιο της Exxon τον Δεκέμβριο του 2020, η Engine κατείχε μόλις το 0,02 τοις εκατό της εταιρείας. Έξι μήνες αργότερα είχε εξασφαλίσει τρεις θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο με εντολή να προετοιμάσει την Exxon για ένα μέλλον απαλλαγμένο από ορυκτά καύσιμα.

«Δεν σκεφτόμαστε πραγματικά τους εαυτούς μας ως ακτιβιστές αλλά ως ενεργούς ιδιοκτήτες», δήλωσε ο ιδρυτής Christopher James στους Financial Times. «Ένας ακτιβιστής συνήθως ψάχνει να κάνει αλλαγές για να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμες αποδόσεις. Ένας ενεργός ιδιοκτήτης ενδιαφέρεται για το τι θέλουν οι ιδιοκτήτες.”

Αλλά ενώ μια τέτοια γλώσσα μπορεί να είναι πιο συμβιβαστική από αυτή που χρησιμοποιούν τυπικοί επιδρομείς της Wall Street, ο James είναι βαθιά επικριτικός για τα σχέδια των περισσότερων μεγάλων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

«Αυτές οι εταιρείες έχουν επίγνωση της ενεργειακής μετάβασης, μιλούν για αυτήν, έχουν ένα σχέδιο, αλλά (αυτή) δεν είναι πραγματικά μια στρατηγική για τη δημιουργία αξίας», είπε.

Ο κλάδος πετρελαίου και φυσικού αερίου αμφισβητεί αυτήν την εκτίμηση. Οι ευρωπαϊκές τεράστιες εταιρείες, για παράδειγμα, έχουν ανακοινώσει όλες στρατηγικές ενεργειακής μετάβασης φέτος, συμπεριλαμβανομένων τεράστιων επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες λένε ότι θα τους κάνουν μεγάλους παρόχους ενέργειας για τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, πολλοί επενδυτές παραμένουν επιφυλακτικοί και οι αποτιμήσεις στο χρηματιστήριο συνεχίζουν να υστερούν σε σχέση με άλλους κλάδους.

«Θα είναι ολοένα και πιο κρίσιμο το γεγονός αυτές οι επιχειρήσεις να είναι πολύ επιχειρηματικές και να αντιδρούν γρήγορα στις πολιτικές και ρυθμιστικές αλλαγές και δεν έχω δει μεγάλους ομίλους να το κάνουν αυτό αποτελεσματικά», είπε ακτιβιστής επενδυτής που παρακολουθεί τον κλάδο.

Οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας που σχεδιάζουν να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό σε ανεμογεννήτριες, ηλιακή ενέργεια και φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων, ενώ συνεχίζουν να λειτουργούν ως εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτες ώστε να ανταγωνιστούν τις «καθαρές» εταιρείες σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς, είπε ο επενδυτής. «Αυτό είναι πραγματικά δύσκολο».

Πέρα από την υπαρξιακή πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης, οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες αντιμετωπίζουν επίσης μια επενδυτική κοινότητα που δεν είναι πια ερωτευμένη με ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων.

Η General Electric τον Νοέμβριο ανακοίνωσε ότι θα διαιρεθεί τελικά σε τρεις εταιρείες, μια μέρα αφότου ο πιο γνωστός βιομηχανικός όμιλος της Ιαπωνίας η Toshiba, υπό την πίεση ακτιβιστών επενδυτών, δήλωσε ότι ζυγίζει επίσης μια διάσπαση.

«Όλες αυτές είναι εταιρείες 100 ετών που αποφασίζουν ότι είναι προς το συμφέρον των μετόχων να διευθύνουν ορισμένες από αυτές τις επιχειρήσεις με αφοσιωμένες ομάδες διαχείρισης που είναι ελεύθερες και απεριόριστες να πάνε προς τη σωστή στρατηγική κατεύθυνση», δήλωσε ο Oswald Clint, αναλυτής στην Bernstein.

Σε αντίθεση με την Third Point, ο Clint υποστηρίζει την άποψη της Shell ότι μπορεί να αποδώσει καλύτερα στην ενεργειακή μετάβαση ως ολοκληρωμένη εταιρεία, αλλά είπε ότι η διοίκηση δεν είχε κάνει ακόμη αρκετά για να εξηγήσει τα οφέλη της ενοποίησης στους επενδυτές.

«Οι επενδυτές δυσκολεύονται να μοντελοποιήσουν [την ολοκληρωμένη επιχείρηση] και να προχωρήσουν σε κάτι πιο απλό», είπε.

Ο όμιλος περιβαλλοντικών μετόχων Follow This αντιτίθεται επίσης στην πρόταση της Third Point για διάσπαση της Shell σε μια παλαιού τύπου εταιρεία πετρελαίου και μια νέα επιχείρηση αερίου και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, την οποία ο ιδρυτής Mark van Baal χαρακτήρισε «βραχυπρόθεσμο ακτιβισμό» που δεν θα βοηθούσε την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής .

Η Follow This δημιουργήθηκε στην Ολλανδία το 2015 ως πλατφόρμα για να βοηθήσει τους ιδιώτες επενδυτές να πιέσουν τις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα και ακολουθεί μια διαφορετική προσέγγιση από τους ακτιβιστές επενδυτές των πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.

Υπέβαλε ψηφίσματα μετόχων πέρυσι στις Shell, BP, Equinor, Chevron και Phillips 66 για να υποχρεώσει κάθε εταιρεία να θέσει στόχους μείωσης των εκπομπών σύμφωνα με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, του 2015. Μία από τις πιο επιτυχημένες αποφάσεις της, στη Shell, έλαβε υποστήριξη από το 30 τοις εκατό των μετόχων τον Μάιο. Φέτος επέκτεινε την εκστρατεία σε τέσσερις ακόμη εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Exxon και ConocoPhilips.

«Η δέσμευση δεν έχει αποτέλεσμα, οι ψήφοι έχουν», είπε ο van Baal, επικρίνοντας τους επενδυτές που είπε ότι ψήφισαν υποστηρίζοντας τη διοίκηση με την ελπίδα ότι στη συνέχεια θα επιτύχουν την αλλαγή μέσω του διαλόγου.

Τέτοια ενέργειες δεν τις κάνει μόνο η Follow This. Το 2021 υπήρξαν 16 αποφάσεις μετόχων που σχετίζονται με το κλίμα σε εταιρείες του FTSE 350, από πέντε το 2020, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Thomson Reuters.

Ποιον ωφελεί ο ακτιβισμός;

Το αν ο αυξανόμενος ακτιβισμός των επενδυτών θα ωφελήσει τους μετόχους μένει να φανεί. Οι εκστρατείες στη Shell, SSE και Glencore – όπου οι εταίροι της Bluebell Capital του Λονδίνου πιέζουν την εμπορική εταιρεία να αποχωρήσει από τις δραστηριότητες θερμικού άνθρακα – βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Στην Exxon, οι διευθυντές της Engine είναι στη θέση τους, αλλά ο χρόνος θα δείξει αν μπορούν να αλλάξουν τη μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου της Αμερικής από μέσα.

«Από μια μακροπρόθεσμη προοπτική ενεργού ιδιοκτήτη, οι ακτιβιστές μπορεί να είναι ή να μην είναι καλά νέα», δήλωσε η Natasha Landell-Mills, επικεφαλής του τμήματος διαχείρισης στη Sarasin & Partners, διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Όλα έχουν να κάνουν με το κίνητρό τους».

Ο Stansbury ζήτησε επίσης προσοχή, ενώ αναγνώρισε ότι οι καλύτεροι ακτιβιστές είχαν την ικανότητα να διαλέγουν τα «απλά πράγματα» που θα μπορούσαν να γίνουν για να ενισχύσουν την απόδοση.

«Εάν εμφανιστεί ένας ακτιβιστής, πρέπει να είστε σίγουροι, ως μακροπρόθεσμος επενδυτής, ότι ζητά πράγματα που θα παράγουν αξία μακροπρόθεσμα και θα κάνουν το συνολικό αντίκτυπο ESG [περιβαλλοντική, κοινωνική και διακυβέρνηση] της εταιρείας να βελτιωθεί», είπε.

Υπό την προϋπόθεση ότι οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου και άλλοι ενεργειακοί όμιλοι παραμένουν υποτιμημένοι σε σύγκριση με άλλους τομείς, οι ακτιβιστές δεν θα φύγουν.

«Αυτές δεν είναι στρατηγικές που θα βγουν στο περιθώριο», είπε ο Clint, προσθέτοντας ότι η ανταγωνίστρια της Shell, η BP, ήταν μια άλλη «μεγάλη μετοχή» που είχε χαμηλότερες επιδόσεις. “Η BP θα μπορούσε να είναι επιρρεπής σε μια πολύ παρόμοια στρατηγική, δεν υπάρχει αμφιβολία.”