Οι προσκλήσεις για αγροτική οδοποιία και αρδευτικά – Οι δικαιούχοι και οι επιλέξιμες δαπάνες

Δύο προσκλήσεις, η μία για την αγροτική οδοποιία και η άλλη για αρδευτικά έργα με δικαιούχους τους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας, συνολικού ύψους 83 εκατ. ευρώ αναρτήθηκαν στη διαύγεια από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Συγκεκριμένα, η πρώτη καλεί τους δήμους για την υποβολή προτάσεων έργων (πράξεων), προκειμένου να ενταχθούν και χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Μέτρου 4, Υπομέτρου 4.3, Δράσης: 4.3.4: «Βελτίωση πρόσβασης σε γεωργική γη και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις» του ΠΑΑ 2014-2020, συνολικού ύψους 43 εκατ. ευρώ.

Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες για την κατασκευή έργων βελτίωσης οδού πρόσβασης σε γεωργική γη ή/και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Ενδεικτικά θεωρούνται επιλέξιμες οι δαπάνες των ακόλουθων υποέργων:

• Κατασκευή υποδομής.
• Οριστική μελέτη (σύμφωνα με τα ισχύοντα κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης), η οποία θα πρέπει να έχει εκπονηθεί μετά την 01/01/2014 και πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης.
• Τεχνικός Σύμβουλος – Μελετητής. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή των βασικών μελετητών στην εκτέλεση δημοσίων έργων είναι υποχρεωτική, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ως άνω απόφαση.
• Δαπάνες Οργανισμών Κοινής Ωφελείας (ΟΚΩ).
• Αρχαιολογικές έρευνες και εργασίες.

Ως ημερομηνία λήξης της προθεσμίας επιλεξιμότητας των δαπανών, δηλαδή της ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των προτεινόμενων πράξεων ορίζεται η 31 Δεκεμβρίου 2025. Εντούτοις θα πρέπει, το φυσικό αντικείμενο να έχει ολοκληρωθεί και η τελική αίτηση πληρωμής να έχει υποβληθεί από τους δικαιούχους στην ΕΥΕ ΠΑΑ 2014-2020, Μονάδα Δημοσίων Υποδομών & Παρεμβάσεων, το αργότερο μέχρι 31 Αυγούστου 2025.

Δείτε αναλυτικά την πρόσκληση ΕΔΩ

Υποδομές εγγείων βελτιώσεων

Η δεύτερη πρόσκληση, ύψους 40 εκατ. ευρώ απευθύνεται σε δήμους και περιφέρειες να υποβάλλουν προτάσεις έργων (πράξεων), προκειμένου να ενταχθούν και χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Μέτρου 4, Υπομέτρου 4.3, Δράσης: 4.3.1: «Υποδομές εγγείων βελτιώσεων» του ΠΑΑ 2014- 2020.

Στην Ελλάδα, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γεωργία σε σχέση με τους υδάτινους πόρους είναι η έντονη εποχική ανισοκατανομή μεταξύ της διαθεσιμότητας του νερού και της ζήτησης του για αρδευτική χρήση. Οι βροχοπτώσεις και τα φαινόμενα απορροής λαμβάνουν χώρα κυρίως την περίοδο του χειμώνα με αποτέλεσμα, κατά την περίοδο αυτή, τεράστιες ποσότητες ύδατος να χάνονται στην θάλασσα. Αντίθετα  το καλοκαίρι χαρακτηρίζεται από έντονη ανομβρία ενώ η ζήτηση για αρδευτικό νερό είναι μέγιστη, αφού οι υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών είναι μεγάλες και η άρδευση αποτελεί πολλές φορές καθοριστικό παράγοντα για την παραγωγικότητα και βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Τα παραπάνω καταδεικνύουν την ανάγκη που υπάρχει για καλύτερη διαχείριση και αποδοτικότερη χρήση του νερού στη γεωργία.

Ο κύριος στόχος του μέτρου αυτού είναι η επίτευξη μιας ισορροπίας μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας, αφού οι εγγειοβελτιωτικές υποδομές αφορούν έργα τα οποία υλοποιούνται στην βάση κανονιστικών περιορισμών (κυρίως για περιβαλλοντικούς λόγους) για την εξασφάλιση αρδευτικού νερού για την ενίσχυση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής γεωργίας.

Ως κύριος τομέας εστίασης για τη Δράση 4.3.1 ορίζεται η προτεραιότητα 5Α (αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού από τη γεωργία), ενώ η βελτίωση της  ανταγωνιστικότητάς (προτεραιότητα 2Α) αποτελεί έμμεσο στόχο της δράσης αυτής.

Η βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία (5Α) απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση στη λειτουργία και διαχείριση του συστήματος: υδροληψία-μεταφορά-διανομή – εφαρμογή στο φυτό.

Τα έργα που υποστηρίζονται από την παρούσα δράση αφορούν σε μέτρα διαχείρισης της ζήτησης του νερού στη γεωργία και συμπεριλαμβάνονται στα εγκεκριμένα ΣΔΛΑΠ.

Πρώτης προτεραιότητας είναι τα έργα που στοχεύουν στη μείωση απωλειών και στην εφαρμογή μεθόδων άρδευσης υψηλής αποδοτικότητας (π.χ. κλειστά δίκτυα σε συνδυασμό με στάγδην άρδευση), με αντικατάσταση υπαρχόντων πεπαλαιωμένων δικτύων άρδευσης. Τα έργα αυτά συμβάλλουν άμεσα στην αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία.

Επιπλέον, δίνεται προτεραιότητα και σε έργα που χρησιμοποιούν εναλλακτικές πηγές νερού (ανακυκλωμένα ύδατα).

Στο πλαίσιο αυτό η παρούσα δράση στηρίζει την υλοποίηση τεχνικών έργων όπως:

• εκσυγχρονισμός των υπαρχόντων δικτύων άρδευσης καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών.
• ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
• χρήση ανακυκλωμένων υδάτων.

Συμπληρωματικά των ανωτέρω και στο πλαίσιο της ολιστικής προσέγγισης της εξυπηρέτησης του στόχου για αύξηση της αποδοτικότητας του νερού στη γεωργία (5Α), σημαντικό ρόλο παίζει η καλύτερη διαχείριση της απόληψης του νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία. Βασικό μέτρο διαχείρισης της απόληψης αποτελεί η αντικατάσταση της ανεξέλεγκτης ιδιωτικής άρδευσης – με απολήψεις από υπόγεια ή/και επιφανειακά σώματα – από συλλογικά ολοκληρωμένα έργα, η διαχείριση των οποίων βασίζεται στον προγραμματισμό των αρδεύσεων και στη μέτρηση του εφαρμοζόμενου νερού, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση των πιέσεων από τη γεωργία τόσο στα υπόγεια όσο και στα επιφανειακά υδατικά σώματα.

Η καλύτερη παρακολούθηση της κατανάλωσης του αρδευτικού νερού καθώς και ο έλεγχος των εφαρμοζόμενων μεθόδων άρδευσης, συμβάλλει έτσι στη μείωση των απολήψεων του νερού και  συνεπώς στη βελτίωση της αποδοτικότητας του νερού.

Σημειώνεται ότι η ανεξέλεγκτη ιδιωτική άρδευση με απόληψη κυρίως από υπόγεια υδατικά σώματα αποτελεί τη βασική αιτία υποβάθμισης των υπόγειων υδατικών σωμάτων στην Ελλάδα. Η συγκράτηση των χειμερινών απορροών και η διάθεση αυτών κατά τους θερινούς μήνες, όπου η ζήτηση για νερό άρδευσης είναι αυξημένη, οδηγεί σε μείωση των πιέσεων των υπόγειων υδάτων. Σε συνδυασμό δε με την κατασκευή σύγχρονων αρδευτικών δικτύων, επιτυγχάνεται συνολικά μείωση της κατανάλωσης του νερού και συνεπώς αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία.

Στο ίδιο πλαίσιο, και οι τεχνητοί εμπλουτισμοί, ως έργα αποκατάστασης της ποσότητας και της ποιότητας των υπόγειων υδάτων, συμβάλλουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων υφαλμύρυνσης και στην αποκατάσταση προβληματικών υπόγειων υδάτινων συστημάτων εξασφαλίζοντας παράλληλα νερό για την γεωργία. Τα έργα αυτά συμβάλλουν μόνο έμμεσα στη στόχευση της παρούσας Δράσης και γι΄αυτό προτείνονται ως επιλέξιμα, μόνο όταν είναι συμπληρωματικά έργα άλλων προτεινόμενων δράσεων με άμεση στόχευση τη μείωση της κατανάλωσης του νερού (π.χ. ανακαίνιση αρδευτικού δικτύου με απόληψη από γεωτρήσεις). Σε συμφωνία με τα ανωτέρω, η συγκεκριμένη Δράση περιλαμβάνει επιπλέον κατασκευές έργων:

• ταμίευσης νερού και συνοδών αρδευτικών δικτύων
• τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις.

Δείτε αναλυτικά την πρόσκληση ΕΔΩ