Γιατί η κυκλική οικονομία είναι ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο

Η έννοια της κυκλικής οικονομίας έχει αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική εδώ και μερικά χρόνια. Ωστόσο, ακόμη και μέχρι πρόσφατα, συσχετιζόταν συχνά με μεμονωμένες ενέργειες, πιλοτικές δράσεις και πρωτοβουλίες, οι οποίες δεν είχαν πάντα τη δυνατότητα να αναπτυχθούν εμπορικά επειδή δεν υπήρχε το κατάλληλο επιχειρηματικό πλαίσιο.

Αυτό που έχει πλέον αλλάξει είναι ότι ορισμένες από τις έννοιες αυτές έχουν ωριμάσει και μπορούν να υποστηρίξουν ένα νέο οικονομικό μοντέλο, μέσα από ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών. Αυτό κατέστη δυνατό χάρη σε έναν συνδυασμό αλλαγών στους κανονισμούς, στις προσδοκίες των καταναλωτών, στα επιχειρηματικά μοντέλα και στις νέες τεχνολογίες.

Μπορούμε να βρούμε παραδείγματα σε πολλούς διαφορετικούς τομείς που επιβεβαιώνουν αυτήν την εξέλιξη.

Το πιο βασικό παράδειγμα προέρχεται από την οικονομία της ανακύκλωσης. Ανέκαθεν, το ανακυκλωμένο υλικό πωλούνταν σε έκπτωση, καθώς η ποιότητά του ήταν συχνά χαμηλότερη από του πρωτογενούς υλικού. Ωστόσο, από το 2019, η τιμή του ανακυκλωμένου υλικού που χρησιμοποιείται για μπουκάλια ποτών και ροφημάτων είναι υψηλότερη από την τιμή του πρωτογενούς υλικού. Ο λόγος είναι απλός: λόγω της πίεσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη, τα κορυφαία καταναλωτικά brands έπρεπε να προχωρήσουν σε φιλόδοξες δεσμεύσεις ως προς τη χρήση περισσότερου ανακυκλωμένου υλικού, προκειμένου να ενθαρρύνουν την ανακύκλωση και να μειώσουν τις πιθανότητες διαρροής της συσκευασίας τους στο περιβάλλον. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η ζήτηση για το ανακυκλωμένο υλικό να αυξηθεί έντονα και η τιμή του να ανέβει. Τα brands που έξυπνα είτε είχαν επενδύσει σε μακροχρόνιες σχέσεις με τους προμηθευτές τους είτε απευθείας στην ανάπτυξη εγκαταστάσεων ανακύκλωσης, επωφελούνται σήμερα από ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Το παράδειγμα της SEB Group

Ένα ακόμη παράδειγμα αποτυπώνεται σε μια γνωστή εταιρεία σχεδιασμού και κατασκευής οικιακών συσκευών (SEB Group). Πριν από μερικά χρόνια, ανακοίνωσε ότι όλα τα προϊόντα της θα ήταν επισκευάσιμα για διάρκεια μέχρι και 10 χρόνια μετά την πώληση και της τελευταίας μονάδας, πράγμα που σήμαινε ότι τα ανταλλακτικά θα ήταν διαθέσιμα καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Εσωτερικά, αυτή η απόφαση είχε συζητηθεί έντονα, καθώς υπήρχε ο αντίλογος ότι με την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής των προϊόντων, η εταιρεία θα έβλεπε τις πωλήσεις της να μειώνονται. Τελικώς όμως, αυτή η ανακοίνωση ενίσχυσε την εικόνα της εταιρείας και τη βοήθησε να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της, εξισορροπώντας εύκολα μια πιθανή μελλοντική πτώση στις πωλήσεις νέων προϊόντων.

Οι λύσεις της κυκλικής οικονομίας έχουν επίσης ενσωματωθεί και σε πολλά δίκτυα λιανικής πώλησης. Ο κορυφαίος λιανοπωλητής ηλεκτρονικών προϊόντων στη Γαλλία, για παράδειγμα, έχει μια ειδική γωνιά με μεταχειρισμένα προϊόντα που έχουν καθαριστεί, ελεγχθεί και πωλούνται με σχετική εγγύηση. Μία από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου (Veepee), η οποία ειδικεύεται στην μείωση του αποθέματος επώνυμων προϊόντων, έχει ξεκινήσει μια υπηρεσία κατά την οποία οι πελάτες στέλνουν πίσω τα προϊόντα που δεν χρησιμοποιούν πια, για να λάβουν ένα κουπόνι σε αντάλλαγμα. Είμαστε όλοι επίσης μάρτυρες της ανάπτυξης πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου με μεταχειρισμένα (second-hand) κομμάτια μόδας. Μια από αυτές τις πλατφόρμες ονομάζεται Vestiaire Collective και αποτελεί σήμερα μια εταιρεία με αξία πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι οι πρακτικές κυκλικής οικονομίας όλο και περισσότερο αναδεικνύουν ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο και αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικά καλό νέο για τις παγκόσμιες φιλοδοξίες μας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

O Olivier Jan, Partner, Deloitte Central Europe Sustainability Leader