Με τα μάτια των άλλων

To μεγάλο έλλειμμα εθνικής αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης αποτυπώνεται στην υπερβολική σημασία που εξακολουθούμε να αποδίδουμε στις έξωθεν – καλές ή κακές – μαρτυρίες.

Με φόντο έναν ιδιότυπο επαρχιωτισμό, τα «εύσημα» και οι «συστάσεις» δραματοποιούνται, προκαλούν πολιτική σπέκουλα και θόρυβο δυσανάλογο προς την πραγματική τους αξία, επισκιάζοντας πολλές φορές τα ίδια τα γεγονότα.

Τελώντας υπό καθεστώς διαχρονικής εποπτείας, μάθαμε να μετράμε τις δυνάμεις μας εξ αντανακλάσεως. Περιμένουμε από τους άλλους να μας υποδείξουν το τι και ποιοι πραγματικά είμαστε. Με βάση αξιολογήσεις που αρκεί να φέρουν ξένη σφραγίδα, για να θεωρηθούν έγκυρες και αξιόπιστες, χωρίς να εξετάζεται η χρονική συγκυρία, η σκοπιμότητα και η ποιότητα των εκάστοτε κρίσεων.

Πόσες φορές στο παρελθόν δεν παραμυθιαστήκαμε από επαίνους και κολακείες που γρήγορα αποδείχθηκαν κούφιοι και αβάσιμοι, αλλά και το αντίστροφο: Δηλώσεις σκληρές και έντονα επικριτικές αποδείχθηκαν από τα γεγονότα υπερβολικές, άδικες ή κακόβουλες.

Η επέτειος των 200 ετών από την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας θα μπορούσε θεωρητικά να αποτελέσει ευκαιρία για ουσιαστικό αναστοχασμό, αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας και επαναπροσδιορισμό της σχέσης μας με τον υπόλοιπο κόσμο.

Ωστόσο, πήγε χαμένη. Και ας μην ψάχνουμε στην πανδημία για δικαιολογίες. Τα αίτια είναι βαθύτερα. Είπαμε, «εθνικόν το αληθές».