Η τουρκική λίρα, το κοράνι, και το ψωμί του λαού

Το «νέο οικονομικό μοντέλο» θα δώσει στην Τουρκία μία θέση ανάμεσα στις δέκα κορυφαίες οικονομίες παγκοσμίως. Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ισχυριζόμενος μάλιστα ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη «είναι πλέον μια κοντινή πραγματικότητα και όχι πια ένα όνειρο». Κατηγόρησε δε για μία ακόμη φορά τις ξένες δυνάμεις και τους συνεργάτες τους (δηλαδή την αντιπολίτευση, τους γκιουλενιστές και τους Κούρδους) ότι προσπαθούν να υπονομεύσουν τα μεγάλα σχέδια που έχει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης για το 2023 και για το 2053 – την 100ή επέτειο από την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας και την 600ή από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης αντιστοίχως.

Στην πράξη, πάντως, το «ράλι» που προκάλεσαν τις πρώτες ημέρες στην ισοτιμία της λίρας έναντι του δολαρίου και του ευρώ οι εξαγγελίες του Ερντογάν για παροχή κρατικών εγγυήσεων σε περίπτωση περαιτέρω διολίσθησης έδειξε να ανακόπτεται.

Υποχώρηση της λίρας. Για του λόγου το αληθές, μετά από αλλεπάλληλες ανοδικές συνεδριάσεις, το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε κατά 8% περίπου, καθώς στις αγορές έδειξαν να επικρατούν οι αμφιβολίες για το κατά πόσο η συγκεκριμένη πολιτική μπορεί να αποδειχθεί βιώσιμη.

Ετσι, παρά το γεγονός ότι η ισοτιμία παραμένει μακριά από τα ιστορικά χαμηλά των 18 λιρών ανά δολάριο (και των περίπου 20 ανά ευρώ), εξακολουθεί να είναι υποτιμημένη κατά περισσότερο από 35% σε σύγκριση με τις αρχές του 2021. Μάλιστα, αρκετοί προβλέπουν ότι πολύ σύντομα η ραγδαία πτώση θα συνεχιστεί – πολύ περισσότερο καθώς τα επίσημα στοιχεία δείχνουν πως οι Τούρκοι δεν έχουν πειστεί να μετατρέψουν τα δολάρια σε λίρες: Την περασμένη Τρίτη, δύο ημέρες μετά τις εξαγγελίες Ερντογάν, οι ιδιωτικές καταθέσεις σε «σκληρά» νομίσματα ανέρχονταν σε 163,7 δισ. δολάρια, ήταν δηλαδή σχεδόν αμετάβλητες σε σύγκριση με τα 163,8 δισ. της Δευτέρας και της Παρασκευής.

Την ίδια στιγμή, πληθαίνουν τα ρεπορτάζ που αποκαλύπτουν την ανέχεια στην οποία έχει βυθιστεί μεγάλο μέρος του λαού. Ενδεικτικά, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «le Monde», στην Κωνσταντινούπολη μεγαλώνουν διαρκώς οι ουρές στα 393 κιόσκια που έχει φτιάξει ο δήμος της πόλης (τον οποίο ελέγχει η αντιπολίτευση, με τον Εκρέμ Ιμάμογλου), στα οποία διατίθεται ψωμί 250 γραμμαρίων έναντι 1,25 λιρών (κάπου 7 σεντς του ευρώ). Το «ψωμί του λαού», όπως έχει ονομαστεί από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, ποτέ δεν εμφάνιζε μεγαλύτερη ζήτηση, καθώς φαίνεται πως κρατά πλέον ζωντανούς εκατομμύρια ανθρώπους. Ολους αυτούς οι οποίοι δεν έχουν σήμερα τη δυνατότητα να προμηθευτούν ούτε τα βασικά διατροφικά είδη, εξαιτίας της ανεργίας, της αύξησης των τιμών και του πληθωρισμού, ο οποίος τον Νοέμβριο «έτρεξε» με 21% και δεν αποκλείεται το 2022 να φτάσει στο 30%.

Κάντε υπομονή. Οι εικόνες αυτές, ωστόσο, δεν πτοούν τον Ερντογάν, ο οποίος ζητά υπομονή και εξακολουθεί να υπόσχεται «παραδείσους», ενώ ξεκαθαρίζει πως θα πράττει όπως προστάζει το Κοράνι. «Μην περιμένετε οτιδήποτε άλλο από εμένα (…) Ως μουσουλμάνος, θα συνεχίσω να κάνω ό,τι απαιτούν οι θρησκευτικές διδαχές» είπε το απόγευμα της περασμένης Κυριακής, 19 Δεκεμβρίου, ανακοινώνοντας τις κρατικές εγγυήσεις για τη λίρα.

«Τα επιτόκια κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. Εμείς θα σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο και θα επιτρέψουμε στους ανθρώπους μας να πετύχουν τον βασικό στόχο» επιμένει, αναφερόμενος στη μετατροπή της Τουρκίας σε μία από τις πιο ανεπτυγμένες και ισχυρές οικονομίες παγκοσμίως. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι ακόμη κι αν χάσει αυτό το στοίχημα, ο ίδιος και τα κορυφαία στελέχη του ΑΚΡ δεν πρόκειται να πεινάσουν…

Η αντιπολίτευση αναζητεί υποψήφιο

Ταγίπ Ερντογάν και ΑΚΡ επαναλαμβάνουν διαρκώς και σε όλους τους τόνους ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά το 2023 και όχι πρόωρα. Η αντιπολίτευση, ωστόσο, ετοιμάζεται εντατικά για μια ενδεχόμενη «έκπληξη», καθώς θεωρεί πιθανό ο πρόεδρος και το κυβερνών κόμμα να επιχειρήσουν να την αιφνιδιάσουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου, έσπευσε να αποκλείσει πιθανή υποψηφιότητα για την προεδρία των δημάρχων των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας. «Ο πρόεδρος πρέπει να είναι ένα άτομο με την κατάλληλη εμπειρία για να διευθύνει το κράτος, του οποίου θα ηγηθεί σε μια κρίσιμη περίοδο. Τα ονόματα του Μανσούρ Γιαβάς και του Εκρέμ Ιμάμογλου έρχονται στο προσκήνιο, όμως δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη διακυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας» είπε χαρακτηριστικά στο πλαίσιο συνέντευξής του στην εφημερίδα «Cumhuriyet».

Ο ίδιος πρόσθεσε, μάλιστα, ότι σε περίπτωση που ένας από τους δύο θέσει υποψηφιότητα και εκλεγεί, τότε ο έλεγχος της αντίστοιχης πόλης θα περάσει στο ΑΚΡ, το οποίο διαθέτει την πλειοψηφία στα δημοτικά συμβούλια. «Είναι κάτι που δεν θα μπορέσουμε να εξηγήσουμε στους ψηφοφόρους μας» πρόσθεσε ο Κιλιντσντάρογλου. Γνωρίζει, παρ’ όλα αυτά, ότι οι δημοσκοπήσεις φέρουν τόσο τον Γιαβάς όσο και τον Ιμάμογλου να επικρατούν καθαρά του Ερντογάν σε περίπτωση που βρεθούν απέναντί του στον δεύτερο γύρο – κάτι που σημαίνει πως ο ίδιος και το σύνολο της αντιπολίτευσης θα πρέπει να αναζητήσουν έναν (ή μία) κοινά αποδεκτό υποψήφιο (τη Μεράλ Ακσενέρ, ίσως;) που να έχει ανάλογες επιδόσεις.

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν εντείνει την εκστρατεία λάσπης. «Οφείλουμε να πείσουμε τον λαό μας ότι η Τουρκία θα αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες καταστροφές εάν ο έλεγχος της χώρας περάσει σε αυτούς, όπως είδαμε στην Κωνσταντινούπολη, μετά τις δημοτικές εκλογές» είπε.

Στο ίδιο πλαίσιο, οι Αρχές της χώρας ξεκίνησαν έρευνα σε βάρος εκατοντάδων υπαλλήλων του δήμου της Κωνσταντινούπολης, τους οποίους κατηγορούν για διασυνδέσεις με οργανώσεις μαχητών, προκαλώντας σφοδρές επικρίσεις του δημάρχου.