Ζούμε ήδη στην εποχή του metaverse;

Είστε έτοιμοι να ζήσετε σε έναν τρισδιάστο, κοινωνικά συνδεδεμένο, ανέμελο εικονικό κόσμο, ο οποίος δεν συνάδει με τη συνείδηση; Η προσπάθεια του Facebook να δημιουργήσει το metaverse κρίνεται τολμηρή, αν και μπορεί να μοιάζει με την αλλαγή κινητήρα αυτοκινήτου την ώρα που τρέχει με 160 χλμ/ώρα – δύσκολο να το κάνετε χωρίς να τρακάρετε. Δείτε το παράδειγμα της Apple, η οποία πέρασε από τους υπολογιστές σε iPod και iPhone. Το Facebook άλλαξε ακόμη και το όνομά του σε Meta. «Το όνειρό μας ήταν να κάνουμε τους ανθρώπους να νιώθουν πιο κοντά στους ανθρώπους που νοιάζονται», ανέφερε ο CEO Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Υποσχέθηκε, επίσης, «εμπειρίες γεμάτες συναισθήματα». Το Facebook μπορεί να χρειαστεί, έτσι κι αλλιώς, μια νέα πλατφόρμα, εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν διαλύσει την σημερινή στο όνομα της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.

Αυτό έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Ένας νέος εικονικός χώρος με το όνομα «Second Life» ξεκίνησε το 2003. Στον χώρο αυτό υπήρχε η δυνατότητα να αγοράσουμε ψηφιακά ακίνητα και ρούχα με πραγματικά χρήματα και να κάνουμε παρέα με άβαταρ. Τότε, όμως, μία τέτοια ιδέα ήταν πολύ πρώιμη. Οι επικριτές της ιδέας αυτής στη Silicon Valley υποστήριζαν ότι το “Second Life” (στα Ελληνικά: δεύτερη ζωή) ήταν για όσους δεν είχαν πρώτη.

Το metaverse σηματοδοτεί μία νέα εποχή στον τομέα της διεπαφής ανθρώπου-συσκευής. Οι πράσινες και πορτοκαλί οθόνες κειμένου έδωσαν τη θέση τους στη γραφική διεπαφή χρήστη της Apple και των Windows, κάνοντας τους υπολογιστές πολύ πιο εύκολους στη χρήση. Στη συνέχεια, τα αργά μόντεμ μάς έδωσαν τη δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο και αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε τις σελίδες αναζήτησης της Yahoo και της Google, οι οποίες αρχικά δεν μας έδιναν και πολλά αποτελέσματα. Έπειτα, τα γραφικά και οι φωτογραφίες ξεκίνησαν να τρυπώνουν στον κόσμο του διαδικτύου, ειδικά, καθώς τα ιστολόγια και τα κοινωνικά δίκτυα σημείωσαν άνθηση, και τα smartphone με κάμερες έκαναν πολλούς να είναι λάτρεις των φωτογραφιών. Στη συνέχεια, προστέθηκαν τα βίντεο, τα οποία έγιναν ιδιαίτερα  δημοφιλή σήμερα με το TikTok και τις κλήσεις Zoom. Aυτή η εξέλιξη δείχνει ότι οι άνθρωποι, πλέον, ξοδεύουν λιγότερο χρόνο σερφάροντας στον υπολογιστή και περισσότερο χρόνο αξιοποιώντας τη δυναμική του.

Σκεφτείτε το metaverse ως μία ακόμη αλλαγή προοπτικής. Τα βιντεοπαιχνίδια διαθέτουν ήδη τρισδιάστατους κόσμους, γεγονός που αποτελεί σημαντική εξέλιξη από το 2D Tetris. Η Epic Games, δημιουργός του “Fortnite”, έχει περισσότερους από 350 εκατ. εγγεγραμμένους χρήστες. Το Roblox, για τους μικρότερους σε ηλικία παίκτες, έχει περισσότερους από 160 εκατ. ενεργούς χρήστες. Υπάρχουν χιλιάδες τρισδιάστατα παιχνίδια σε smartphone. Υπολογίζεται ότι 2,5 δισ. άνθρωποι παίζουν βιντεοπαιχνίδια σε καθημερινή βάση, με τα βιντεοπαιχνίδια να αποτελούν μία αγορά 150 δισ. δολαρίων. Θεωρώ ότι το Facebook θα προσπαθήσει να «αγοράσει» από την αγορά αυτή—αφού ζητήσει, πρώτα, άδεια από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου.

Κανείς δεν διαβάζει τα εγχειρίδια για βιντεοπαιχνίδια. Οι παίκτες μαθαίνουν παίζοντας. Ολόκληρες γενιές έχουν μάθει πώς να αλληλεπιδρούν με τους υπολογιστές παίζοντας βιντεοπαιχνίδια, ακόμα κι αν σκοτώνουν εικονικά ο ένας τον άλλον.

Το Facebook πλήρωσε 3 δισ. δολάρια για την εταιρεία κατασκευής ακουστικών εικονικής πραγματικότητας, , το 2014 και, πιθανότατα, έβγαλε δισ. περισσότερα από αυτή του την ενέργεια. Το Facebook προωθεί την κοινωνική πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας, Horizon Worlds, στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να συναντηθούν, να αλληλεπιδράσουν και ίσως, τελικά, να κάνουν και εμπόριο. Oι τομείς της γυμναστικής και της εκπαίδευσης πιθανώς να αποτελέσουν τεράστιες αγορές metaverse.

Έπαιζα με τα διάφορα παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας από τότε που ο τεχνολόγος με τα χαρακτηριστικά ράστα, Τζάρον Λανίερ, τα έκανε μόδα, στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Αγόρασα ένα κιτ προγραμματιστών για το αρχικό Oculus Rift το 2012 και το Google Glass το 2013. Το 2019 δοκίμασα τα γυαλιά τεχνητής πραγματικότητας της Magic Leap, τα οποία εκπέμπουν φωτόνια απευθείας στον αμφιβληστροειδή, ώστε τα αντικείμενα να εμφανίζονται ως τρισδιάστατα στον πραγματικό κόσμο- ήταν πραγματικά εκπληκτικά, αλλά περιορισμένα και δυσκίνητα. Σήμερα, έχω ένα ζευγάρι γυαλιών Oculus Quest 2, αξίας 299 δολαρίων, τα οποία θυμίζουν αδιαφανή γυαλιά σκι. Είναι θεαματικό. Έχω «εγκλωβιστεί» εικονικά, έχω εξερευνήσει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και την Ανταρκτική. Στην πραγματική ζωή, μπορώ να μπω σε οποιοδήποτε τρενάκι του λούνα παρκ, χωρίς προβλήματα. Άρχισα, όμως, να νιώθω ναυτία μετά από μία ώρα χρήσης των γυαλιών Oculus. Το να κοιτάζεις μία οθόνη σε απόσταση αναπνοής από τα μάτια σου χρειάζεται εξοικείωση. Και να είστε προσεκτικοί—ένας τύπος που γνωρίζω κατέληξε στο νοσοκομείο, αφού χρησιμοποιώντας τα γυαλιά, έπεσε πάνω στα έπιπλα του σαλονιού του.

Είναι νωρίς, αλλά ποτέ μην υποτιμάτε το πόσο γρήγορα προχωρά η τεχνολογία όταν υπάρχει μια μεγάλη αγορά που μειώνει το κόστος. Πώς θα πληρωθούν όλα αυτά; «Οι διαφημίσεις… πιθανότατα θα αποτελούν και σημαντικό κομμάτι του metaverse», σημείωσε ο Ζάκερμπεργκ.

Πολλά προβλήματα από τον πραγματικό κόσμο θα εκδηλωθούν κρυφά και σε αυτόν τον νέο κόσμο. Κάποιος που δοκίμαζε το Horizon Worlds του Facebook δημοσίευσε, πριν από μερικές εβδομάδες, ότι το άβαταρ της είχε συλληφθεί από άλλο άβαταρ. Μου πήρε λίγο χρόνο να σκεφτώ αν κάτι τέτοιο ήταν δυνατό να συμβεί. Είμαι εναντίον κάθε μορφής σεξουαλικής παρενόχλησης. Tο metaverse έχει πολλά ζητήματα ακόμη να λύσει (κανόνες, περιορισμούς).

Τελικά, θα δούμε εικονικά έργα τέχνης και μη ανταλλάξιμα μάρκες (όπως θα μπορούσε να αποδώσει κάποιος στα ελληνικά τα Non-Fungible Tokens) να κρέμονται σε τοίχους; Φανατικούς εικονικής γυμναστικής; Μήπως δούμε κατασκευαστές ακινήτων να αγοράζουν εικονικούς κόσμους; Όλα είναι πιθανά, αυτό, όμως που είναι σίγουρο είναι ότι το metaverse, όπως κάθε νέα τεχνολογία, θα είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι πιστεύουμε. Κρατήστε, όμως, μία από αυτές τις σακούλες εμετού που μάς δίνουν οι αεροπορικές εταιρείες για παν ενδεχόμενο.