Σύννεφα πάνω από το 2022

Project Syndicate

Παρά τις νέες μεταλλάξεις του COVID-19, το 2021 αποδείχθηκε μια σχετικά θετική χρονιά για τις οικονομίες και τις αγορές στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Αλλά το 2022 μπορεί να είναι πιο δύσκολο. Η πανδημία δεν έχει τελειώσει.

Η αβεβαιότητα και η αποστροφή του κινδύνου θα καταστείλουν τη ζήτηση και θα επιδεινώσουν τα σημεία συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πολλοί από τους κεντρικούς τραπεζίτες που επέμεναν ότι η πληθωριστική έκρηξη ήταν παροδική, τώρα παραδέχθηκαν ότι θα συνεχιστεί. Το επόμενο έτος φέρνει επίσης αυξανόμενους γεωπολιτικούς και συστημικούς κινδύνους. Στο γεωπολιτικό μέτωπο υπάρχουν τρεις μεγάλες απειλές που πρέπει να προσέξουμε.

Πρώτον, η Ρωσία ετοιμάζεται να εισβάλει στην Ουκρανία και μένει να φανεί εάν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο περιφερειακό καθεστώς ασφάλειας μπορούν να αποτρέψουν την κλιμάκωση της απειλής.

Δεύτερον, ο κινεζο-αμερικανικός ψυχρός πόλεμος γίνεται όλο και πιο ψυχρός. Τρίτον, το Ιράν έχει πλέον πυρηνικά. Ως αποτέλεσμα, το Ισραήλ εξετάζει ανοιχτά χτυπήματα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.

Το νέο έτος φέρνει επίσης αρκετές συστημικές ανησυχίες. Το 2021 οι καύσωνες, οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες, οι τυφώνες, οι πλημμύρες και άλλες καταστροφές αποκάλυψαν τις πραγματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η πολιτική δυσλειτουργία αυξάνεται τόσο στις προηγμένες οικονομίες όσο και στις αναδυόμενες αγορές.

Οι ΗΠΑ βιώνουν σχεδόν πρωτοφανή επίπεδα κομματικής πόλωσης, αδιεξόδου και ριζοσπαστικοποίησης που ενέχει σοβαρό συστημικό κίνδυνο. Τα λαϊκιστικά κόμματα (τόσο της Ακροδεξιάς όσο και της Ακρας Αριστεράς) δυναμώνουν σε όλον τον κόσμο, ακόμη και σε περιοχές όπως η Λατινική Αμερική, όπου ο λαϊκισμός έχει καταστροφική ιστορία. Η ομαλοποίηση των επιτοκίων από τη Fed και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα μπορούσε να προκαλέσει χρηματοοικονομικούς κλυδωνισμούς σε αυτές και σε άλλες εύθραυστες αναδυόμενες αγορές όπως η Τουρκία και ο Λίβανος, για να μην αναφέρουμε τις πολλές αναπτυσσόμενες χώρες με δείκτες χρέους που είναι ήδη μη βιώσιμοι. Τα δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια είναι και τα δύο ακριβά.

Οι τιμές των ακινήτων (τόσο στέγασης όσο και ενοικίασης) είναι υψηλές στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες οικονομίες. Και εξακολουθεί να υπάρχει μια τρέλα με μετοχές κρυπτονομισμάτων και SPAC (εταιρείες εξαγοράς ειδικού σκοπού). Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων παραμένουν εξαιρετικά χαμηλές και τα πιστωτικά περιθώρια – τόσο υψηλής απόδοσης όσο και υψηλής ποιότητας – έχουν συμπιεστεί, εν μέρει λόγω της άμεσης και έμμεσης υποστήριξης από τις κεντρικές τράπεζες. Οι φούσκες περιουσιακών στοιχείων και πιστώσεων ενδέχεται να ξεφουσκώσουν το 2022, όταν ξεκινήσει η ομαλοποίηση της πολιτικής. Επιπλέον, ο πληθωρισμός, η βραδύτερη ανάπτυξη και οι γεωπολιτικοί και συστημικοί κίνδυνοι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για διόρθωση της αγοράς το 2022. Ο,τι κι αν συμβεί, οι επενδυτές είναι πιθανό να παραμείνουν σε αγωνία για το μεγαλύτερο μέρος του έτους.

Ο Nouriel Roubini είναι καθηγητής Οικονομικών στη Stern School of Business του New York University, επικεφαλής οικονομολόγος της Atlas Capital Team, διευθύνων σύμβουλος της Roubini Macro Associates και συνιδρυτής της TheBoomBust.com