Ελβετία – Η χώρα των Άλπεων δεν γνωρίζει τι θα πει πληθωρισμός 

Την ώρα που οι Κεντρικές Τράπεζες βλέπουν με ανησυχία τον πληθωρισμό να σκαρφαλώνει και αναζητούν τρόπους πώς να μεταβάλουν την επεκτατική πολιτική που για χρόνια ακολούθησαν, δίχως να ανακόψουν την δυναμική των οικονομιών στερώντας τους τη ρευστότητα – το οξυγόνο που χρειάζονται δηλαδή για να αναπτυχθούν – η Τράπεζα της Ελβετίας έχει την πολυτέλεια να παρακολουθεί ήρεμη και ψύχραιμη τις εξελίξεις. Την Τρίτη το Ομοσπονδιακό Γραφείο Στατιστικών ανακοίνωσε ότι το 2021 έκλεισε για την οικονομία των Άλπεων με πληθωρισμό μόλις 0,6%.

Καθ’ υπερβολήν θα έλεγε κανείς ότι μαζί με καθετί άλλο στις χιονισμένες πλαγιές της φημισμένης οροσειράς, έχουν παγώσει και οι τιμές. Για την ακρίβεια οι τιμές άρχισαν κάπως να ξεπαγώνουν την άνοιξη του 2021 επηρεασμένες από την εκτίναξη του κόστους της ενέργειας, των μεταφορών και επίσης από τις ανατιμήσεις των πρώτων υλών και των εξαρτημάτων που προκάλεσαν οι αλλεπάλληλες εμπλοκές και αρρυθμίες στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Μετά τον αποκλεισμό της Διώρυγας του Σουέζ που προκάλεσε η προσάραξη του γιγαντιαίου φορτηγού πλοίου Ever Given τον περασμένο Μάρτιο, οι τιμές πήραν «κάπως» την ανιούσα και στην Ελβετία – διότι το 2020 έκλεισε με πτώση των τιμών 0,7%. Η επιστροφή από τον αντιπληθωρισμό, ωστόσο, στην ελβετική περίπτωση δεν θύμιζε σε τίποτα το φαινόμενο που βίωσαν (και βιώνουν) οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου ο πληθωρισμός «έτρεχε» με ρυθμό 6,8% τον περασμένο Νοέμβριο, ή η Βρετανία (5,1%) ή η ζώνη του ευρώ (4,9%).

Διπλή ασπίδα στις ανατιμήσεις

Η ελβετική εξαίρεση αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην ισχύ του νομίσματος της χώρας. Το ελβετικό φράγκο λειτούργησε και εξακολουθεί να λειτουργεί ως ασπίδα στη διεθνή τάση για ανατιμήσεις των αγαθών και των υπηρεσιών, που προστάτευσε αποτελεσματικά και προστατεύει την αγοραστική δύναμη των Ελβετών. Η αύξηση του κόστους των εισαγομένων προϊόντων (συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ενέργειας εν γένει που αποτιμάται σε δολάρια) μοιάζει να απορροφήθηκε σε μεγάλο βαθμό από το ισχυρό φράγκο.

Διαβάστε επίσης: Ευρωζώνη – Στο 5% ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο – Στο 4,4% στην Ελλάδα

Ως εκ τούτου ο αντίκτυπος στην εσωτερική κατανάλωση ήταν περιορισμένος και σε καμιά περίπτωση δεν σήμανε το συναγερμό στην Τράπεζα της Ελβετίας, όπως συνέβη στην αμερικανική Fed, στην Τράπεζα της Αγγλίας ή στην Ευρωτράπεζα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αύξηση του κόστους των εισαγομένων προϊόντων περιορίστηκε στο 1,5% την χρονιά που πέρασε, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα η αύξηση του κόστους των προϊόντων που παρήχθησαν στην Ελβετία έφτασε μόλις το 0,3%.

Η ασπίδα προστασίας όμως των Ελβετών από το «τέρας του πληθωρισμού» είναι διπλή. Ουσιαστικά ο πληθωρισμός στη μικρή περίκλειστη – πλην πάμπλουτη – χώρα των 8,6 εκατ. κατοίκων «τσίμπησε» λόγω της εκτίναξης των τιμών των καυσίμων και δευτερευόντως λόγω των ανατιμήσεων στα ενοίκια. Και ένας σημαντικός λόγος που συγκρατήθηκαν οι επιπτώσεις της εκτίναξης των διεθνών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στα ύψη είναι, πέραν του συναλλαγματικού, το ότι οι ενεργειακές ανάγκες της Ελβετίας καλύπτονται μόλις κατά 10% από φυσικό αέριο, ενώ το 60% της κατανάλωσης καλύπτεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Μια ήδη πανάκριβη οικονομία

«Η Ελβετία είναι ήδη μια πολύ ακριβή οικονομία, με υψηλούς μισθούς και με περιορισμένες δυνατότητες των επιχειρήσεων να προχωρήσουν σε αυξήσεις των τιμών και εν γένει να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις του λειτουργικού τους κόστους», εξήγησε στη γαλλική «Le Figaro» ο Λομπάρ Οντιέ, επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Ελβετίας.

Το 2015 η Εθνική Ελβετική Τράπεζα (BNS) ήταν η πρώτη από τις Κεντρικές Τράπεζες των αναπτυγμένων οικονομιών που υιοθέτησε τα αρνητικά επιτόκια. Και δεν μοιάζει διατεθειμένη να αλλάξει πολιτική και να «ξεκολλήσει» το βασικό της επιτόκιο από το -0,75% που βρίσκεται σήμερα. Δεν το σκέπτεται διότι θα ενισχυόταν ακόμα περισσότερο η ισοτιμία του ελβετικού φράγκου έναντι του δολαρίου, του ευρώ και των άλλων νομισμάτων με αποτέλεσμα να ακριβύνουν ακόμα περισσότερο οι εξαγωγές των ελβετικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.

Εξάλλου η συγκυρία δεν πιέζει την BNS για να προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων. Αν και ο πληθωρισμός έκλεισε στο 1,5% το 2021, την εφετινή χρονιά ο Λομπάρ Οντιέ και οι συνάδελφοί του προβλέπουν να περιοριστεί στο 1%. Προβλέπεται να παραμείνει δηλαδή ο πληθωρισμός αρκετά μακριά από τον στόχο 2% που και η Τράπεζα της Ελβετίας έχει θέσει ως ιδανικό για να υπάρχει επαρκές κίνητρο για ανάπτυξη και παραγωγή δίχως να απειλείται η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.

Διαβάστε επίσης: Ιταλία – Σε υψηλά 13 ετών ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο

Επιπλέον, ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλός ενώ η ελβετική οικονομία έχει ήδη ανακάμψει από την κρίση της Covid. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της χώρας έχει επιστρέψει στα προ-πανδημικά επίπεδα. Το 2021 ενισχύθηκε κατά 3,3% και το 2022 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προβλέπει να αυξηθεί περαιτέρω κατά 3%.

Αβεβαιότητες, αντιεμβολιαστές και ολίγον… μπάχαλο

Ασφαλώς τόσο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση όσο και οι ισχυρές τοπικές κυβερνήσεις των καντονιών που απολαμβάνουν ένα καθεστώς εκτεταμένης αυτονομίας και αυτοδιοίκησης, εκφράζουν την ανησυχία τους για τις υγειονομικές εξελίξεις και τις αβεβαιότητες που παραμένουν και συνιστούν εν δυνάμει απειλές για την ελβετική οικονομία.

Ήδη τα κρούσματα έχουν φτάσει τα 20.000 ημερησίως, σύμφωνα με σημερινή (Τετάρτη, 5 Ιανουαρίου) ανακοίνωση της επίσημης κυβερνητικής ιστοσελίδα Swissinfo.ch. Οι θάνατοι στη χώρα έχουν ξεπεράσει τις 12.000, ενώ μόνο το 67% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο, καθώς ένας ιδιότυπος «ρομαντικός εθνικισμός» συντηρεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο σε μέγεθος και δυναμισμό αντιεμβολιαστικό κίνημα στη χώρα.

Επιπλέον, επικρατεί μια κάποια σύγχυση σε ό,τι αφορά τα υγειονομικά μέτρα στην Ελβετία, διότι κάθε καντόνι υιοθετεί δικά του πρωτόκολλα και επιβάλλει δικές του απαγορεύσεις με αποτέλεσμα αλλού να μην μπορεί να μπει κανείς δίχως πιστοποιητικό εμβολιασμού σε εστιατόρια και καταστήματα και αλλού να μην είναι απαραίτητη ούτε καν η χρήση μάσκας.