Κρατικές ενισχύσεις – Τι αλλάζει σε γεωργία, δασοκομία και αλιεία

Την αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας προτείνει η Κομισιόν, η οποία καλεί τα ενδιαφερόμενα μέλη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, σκοπός της προτεινόμενης αναθεώρησης είναι η ευθυγράμμιση των υφιστάμενων κανόνων με τις τρέχουσες στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, ιδίως την Κοινή Αγροτική Πολιτική  (ΚΑΠ), την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ) και το Ευρωπαϊκό Πράσινο Σύμφωνο. Τα κράτη μέλη και άλλοι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετέχουν στη διαβούλευση έως τις 13 Μαρτίου 2022.

Η Κομισιόν θεωρεί ότι οι υπό εξέταση κανόνες γενικά λειτουργούν καλά και είναι κατάλληλοι για τον σκοπό. Στην πραγματικότητα, ανταποκρίνονται σε μεγάλο βαθμό στις ανάγκες των σχετικών τομέων, ενώ συμβάλλουν στους ευρύτερους στόχους της πολιτικής της ΕΕ, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η φυτοπροστασία, η υγεία των ζώων και η δημόσια υγεία γενικότερα.

Ωστόσο, η αξιολόγηση κατέδειξε την ανάγκη για στοχευμένη αναθεώρηση των κανόνων, την αποσαφήνιση ορισμένων εννοιών, αλλά και να  ληφθούν υπόψη τόσο οι εξελίξεις στην αγορά όσο και οι τεχνολογικές εξελίξεις καθώς και οι τρέχουσες στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Πράσινου Συμφώνου, την στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα. Επιπλέον, οι κανόνες πρέπει να προσαρμοστούν ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να εφαρμόσουν γρήγορα τη μεταρρυθμισμένη Κοινή Αγροτική Πολιτική  (ΚΑΠ) και το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας  (ΕΤΘΑ).

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει ορισμένες αλλαγές στα διάφορα σύνολα κανόνων, όπως:

• Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της υπαίθρου: Η Επιτροπή προτείνει οι ενέργειες των κρατών μελών στο πλαίσιο της μεταρρυθμισμένης ΚΑΠ, που πραγματοποιούνται ως μέρος των στρατηγικών τους σχεδίων για την ΚΑΠ, να εξεταστούν σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, ώστε να μπορεί να πραγματοποιηθεί γρήγορα η απαραίτητη διαδικασία για την έγκριση των κρατικών ενισχύσεων. Η πρόταση εισάγει επίσης νέες κατηγορίες ενισχύσεων προς αξιολόγηση και έγκριση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, π.χ. βοήθεια για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εξάλειψη της εισβολής χωροκατακτητικών ξένων ειδών και αναδυόμενων ασθενειών με σκοπό την προστασία της υγείας των φυτών και των ζώων και της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, οι προτεινόμενες αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν περισσότερα κίνητρα για μέτρα διαχείρισης των δασών φιλικά προς το περιβάλλον και το κλίμα.
• Κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορίες στον αγροτικό τομέα: Η Επιτροπή προτείνει την ευθυγράμμιση των εντάσεων ενίσχυσης για ένα μέτρο που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΕΓΤΠΕ με εκείνες που προβλέπονται στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ . Προτείνει επίσης τη θέσπιση νέων κατηγοριών μέτρων ενίσχυσης που θα εξαιρούνται κατά κατηγορία, π.χ. ενίσχυση για την αντιστάθμιση των ζημιών που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη και ενίσχυση για την αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους όταν η γεωργική γη βρίσκεται σε περιοχές Natura 2000.
• Κατευθυντήριες γραμμές για την αναθεώρηση των κρατικών ενισχύσεων στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια: Η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση νέων κατηγοριών ενισχύσεων που θα αξιολογηθούν από αυτήν σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, ιδίως ενίσχυση για την πρόληψη, τον έλεγχο και την εξάλειψη της εισβολής χωροκατακτητικών ξένων ειδών και των αναδυόμενων ασθενειών και ενίσχυση για την αντιστάθμιση των ζημιών που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη (εκτός εάν απελευθερώνονται ομαδικά). Το προτεινόμενο σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών αποσαφηνίζει επίσης και εξορθολογίζει τους κανόνες σε ορισμένους τομείς, όπως εκείνους που σχετίζονται με τις ενισχύσεις για την ανανέωση του αλιευτικού στόλου στις εξόχως απόκεντρες περιοχές. Στόχος είναι να αυξηθεί η αναγνωσιμότητα των σχεδίων κατευθυντήριων γραμμών, διευκολύνοντας έτσι την εφαρμογή τους και παρέχοντας μεγαλύτερη σαφήνεια στα κράτη μέλη.
• Κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορίες στον τομέα της αλιείας: Η Επιτροπή προτείνει νέες κατηγορίες μέτρων ενίσχυσης που πρέπει να εξαιρεθούν από την υποχρέωση κοινοποίησης και έγκρισης από την Επιτροπή, ιδίως ενισχύσεις για αποζημίωση για ζημίες που προκαλούνται από προστατευόμενα είδη και ενισχύσεις για αποζημίωση για ζημίες που προκαλούνται από ορισμένα ακραία κλιματικά φαινόμενα.
• Κανονισμός  de minimis  για την αλιεία: Η Επιτροπή προτείνει επικαιροποίηση των μέγιστων σωρευτικών ποσών  ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που μπορεί να χορηγήσει το κράτος μέλος με βάση πιο πρόσφατα τομεακά δεδομένα.

Η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Margrethe Westeger, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε ότι «ο σκοπός των σημερινών προτάσεων είναι να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες μας για τις κρατικές ενισχύσεις για τους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας είναι φιλικοί προς το περιβάλλον. Οι αναθεωρημένοι κανόνες θα βοηθήσουν επίσης τα κράτη μέλη να παρέχουν ευκολότερη και ταχύτερη χρηματοδότηση χωρίς άσκοπη στρέβλωση του ανταγωνισμού εντός της ενιαίας αγοράς.  Ενθαρρύνουμε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να μοιραστούν τις απόψεις τους σχετικά με αυτό το έργο».

Εκτός από τη διαβούλευση που ξεκίνησε σήμερα, τα σχέδια αναθεωρημένων κειμένων του GEF, του WFG και του κανονισμού de minimis για την αλιεία θα συζητηθούν σε δύο συνεδριάσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Η πρώτη θα πραγματοποιηθεί στο τέλος της περιόδου διαβούλευσης και η δεύτερη αφού εξεταστούν τα έργα με βάση τα στοιχεία που ελήφθησαν κατά τη δημόσια διαβούλευση. Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών θα συζητηθεί επίσης σε πολυμερή συνάντηση με τα κράτη μέλη στο τέλος της περιόδου διαβούλευσης.

Η έγκριση των αναθεωρημένων κανόνων έχει προγραμματιστεί για το πρώτο εξάμηνο του 2022.