![Η καινοτομία ως παιδί της ελευθερίας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/06/thumbnail_businessdaily-innovation-kainotomia.jpg)
«Πάνω στο γραφείο που κάθομαι τώρα υπάρχουν δύο αντικείμενα με το ίδιο περίπου μέγεθος και σχήμα. Το ένα είναι ένα ασύρματο ποντίκι υπολογιστή, το άλλο ένας χειροπέλεκυς από τη Μέση Εποχή του Λίθου, ηλικίας μισού εκατομμυρίου ετών. Έχουν σχεδιαστεί και τα δύο έτσι ώστε να ταιριάζουν στην ανθρώπινη παλάμη, να ανταποκρίνονται στους περιορισμούς που θέτει η χρήση τους από ανθρώπινα όντα. Ανάμεσά τους όμως υπάρχουν και τεράστιες διαφορές. Το πρώτο αντικείμενο είναι μια σύνθετη κατασκευή από πολλά υλικά, έχει περίπλοκο εσωτερικό σχέδιο και συμπυκνώνει ποικίλους τομείς γνώσης. Το δεύτερο αποτελείται αποκλειστικά από ένα υλικό και αντιπροσωπεύει τη δεξιοτεχνία ενός και μόνο ατόμου. Οι διαφορές τους αποκαλύπτουν την τεράστια απόσταση που χωρίζει την εμπειρία του σύγχρονου ανθρώπου από την εμπειρία των ανθρώπων που ζούσαν πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια.»
Με αυτά τα λόγια ξεκινά το εντυπωσιακό βιβλίο του «Ορθολογική Αισιοδοξία» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) ο γνωστός Βρετανός συγγραφέας Ματ Ρίντλεϋ (Matt Riddley), στο οποίο με τρόπο αδρό και απόλυτα τεκμηριωμένο, εξηγεί πώς και γιατί οι άνθρωποι, σε αντίθεση με όλα τα άλλα ζώα, μπορούν και αλλάζουν τη ζωή τους με θυελλώδη τρόπο. Αλλαγές όμως που γίνονται υπό συγκεκριμένες διανοητικές και ψυχολογικές συνθήκες.
Υπογραμμίζει δε, γιατί οι αλλαγές αυτές, με επιταχυνόμενο τρόπο, από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά εξασφάλισαν στον άνθρωπο ασύλληπτα επίπεδα ευημερίας, μακροβιότητας και συσσώρευσης πλούτου.
Στο πλαίσιο αυτό ο συγγραφέας, που για μια περίοδο υπήρξε και ο επιστημονικός αρθρογράφος του «Economist», σ’ ένα νέο βιβλίο του με τίτλο «How Innovation Works» υπογραμμίζει ότι ο ορθολογισμός επέτρεψε στον άνθρωπο να βρει βιώσιμες λύσεις και απαντήσεις σε θέματα της επιβίωσής του, παράλληλα δε, με τη συσσώρευση και κεφαλαιοποίηση γνώσεων να καταστήσει την καινοτομία κορυφαία πηγή ευημερίας.
Στον ενεργειακό τομέα για παράδειγμα, η ατμομηχανή, ο λαμπτήρας πυρακτώσεως και το τεχνητό φως, ο στρόβιλος, η πυρηνική σύντηξη του υδρογόνου, η επανάσταση του σχιστόλιθου στην Αμερική, είναι καινοτομίες που απελευθέρωσαν τον άνθρωπο από αμέτρητες δουλείες δίνοντάς του την δυνατότητα να κάνει περισσότερα με λιγότερα. Ταυτοχρόνως όμως ανέτρεψαν και τρόπους κατανάλωσης, οργάνωσης και αντίληψης για τη ζωή και τη βελτίωσή της.
Κλασσική από την άποψη αυτή η περίπτωση των λαμπτήρων LED, οι οποίοι χρησιμοποιούν μόνο το 10% της ενέργειας για την ίδια ποσότητα φωτός με τους προηγούμενους λαμπτήρες. Η αποτελεσματική παροχή ενέργειας έτσι αυξάνεται αναλογικά, με την καινοτομία, να είναι η λύση στο πρόβλημα της «σπανιότητας».
Από οικονομικής επίσης πλευράς, η καινοτομία έχει απεριόριστες δυνατότητες παραγωγής αποδόσεων, προτιμά την δημοκρατική και κατακερματισμένη διακυβέρνηση, απελευθερώνει χρόνο, βοηθά την διάχυση και κυκλοφορία της γνώσης από τη βάση προς τα πάνω και μέσα από αλληλεξαρτήσεις που δημιουργεί, εμποδίζει τη διαιώνιση της ακινησίας σε μεγάλους οργανισμούς και γραφειοκρατικά συμπλέγματα. Ως εκ της φύσεως της η καινοτομία είναι προοδευτική, γεγονός που αποτυπώνεται στην επιμήκυνση της ζωής του ανθρώπου.
Αυτή η διάσταση των καινοτομιών είναι και ο βασικός λόγος που οι γραφειοκρατίες και οι μεγάλοι οργανισμοί τις απεχθάνονται , όταν ιδιαίτερα προωθούν ανακατανομή της εξουσίας, μακρυά από τον έλεγχο τους. Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικές καινοτομίες στη ζωή του ανθρώπου έγιναν κοινωνικό αγαθό τόσο από μεγάλα ιδιωτικά ερευνητικά κέντρα ή κρατικές οντότητες, όσο και με τη βοήθεια ισχυρής κρατικής χρηματοδότησης. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι στις αναπτυγμένες φιλελεύθερες κοινωνίες η καινοτομία ναι μεν προϋποθέτει υψηλό δείκτη ελευθερίας, θεσμικής και πνευματικής, εξαρτάται όμως αρκετές φορές και από την κρατική οντότητα, ιδιαίτερα σε περιόδους πολεμικών συγκρούσεων.
Πολλές καινοτομίες έτσι μπήκαν στη ζωή των ανθρώπων μετά από πολέμους και με όρους που ευνοούν φαινόμενα συγκεντρωτισμού και κορπορατισμού. Το περίφημο «βιομηχανικό κατεστημένο» που ο Τζων Κέννεθ Γκαλμπραιίθ είχε περιγράψει για την Αμερική επιβεβαιώνει του λόγου το ασφαλές, χωρίς να αναιρεί όμως και το γεγονός ότι η άλλη όψη του νομίσματος, είναι η άποψη Ρίντλεϊ: η καινοτομία είναι κόρη της ελευθερίας
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![Η σιωπή περί του πληθωρισμού χρέους](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/03/xreos-600x338.jpg)
Η σιωπή περί του πληθωρισμού χρέους
Απίστευτη η διεθνής παραπληροφόρηση για τα μη ορατά και σοβαρά αίτια του πληθωρισμού και των συνεπειών του στις χώρες με δημογραφική κάμψη
![Για να μην πούμε το νερό νεράκι](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/08/shutterstock_1475717444-600x338.jpg)
Για να μην πούμε το νερό νεράκι
Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι άλλο ένα παράδειγμα της διαρκούς απρονοησίας που χαρακτηρίζει την αναμέτρησή μας με την κλιματική αλλαγή
![Οι διακοπές στα ελληνικά νησιά δεν μπορούν και δεν πρέπει να καταντήσουν ταξικό προνόμιο](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/08/1G228C-600x480.jpg)
Οι διακοπές στα ελληνικά νησιά δεν μπορούν και δεν πρέπει να καταντήσουν ταξικό προνόμιο
Η λογική «αν δεν μπορούν να πάνε στα νησιά, ας πάνε στα βουνά» στερείται σοβαρότητας, αγγίζοντας τα όρια του κυνισμού
![Εντιμο κράτος](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2022/12/dimosio1-600x399.jpg)
Εντιμο κράτος
Το Δημόσιο τελικά γίνεται αναγκαίο κακό.
![Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι μια περιφερειακή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/08/2023-10-12t160958z_1697126995_dpaf231012x911x014899_rtrfipp_4_conflict-war-politics-unrest-militaryequipment-defence_wide-b7204f785918e230d0fb7ac44ab2cd3e4d129b4a-1-600x337.jpg)
Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι μια περιφερειακή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή
Οποιαδήποτε κλιμάκωση της σύγκρουσης και εμπλοκή άλλων χωρών απλώς θα κάνει τα πράγματα πιο επικίνδυνα. Για όλους.
![Το δυτικό δωράκι σε Πούτιν και Ερντογάν!](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/05/putin-erdogan-600x363.jpg)
Το δυτικό δωράκι σε Πούτιν και Ερντογάν!
Οι δισεκατομμυριούχοι αυταρχικοί ηγέτες της Ρωσίας και της Τουρκίας είναι οι κερδισμένοι της πρόσφατης ανταλλαγής κατασκόπων και Ρώσων εκτελεστών συμβολαίων με δυτικούς δημοσιογράφους και αντιφρονούντες, του καθεστώτος Πούτιν στη Ρωσία
![Από τη Ραφήνα μέχρι την Καλαμαριά](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/07/rafina-600x334.jpg)
Από τη Ραφήνα μέχρι την Καλαμαριά
Υπάρχουν δύο παραδείγματα σημαντικών επενδύσεων που σχετίζονται με το τουριστικό προϊόν σε δύο νευραλγικές περιοχές πλησίον των μεγαλύτερων αστικών κέντρων, που και στα δύο υπάρχουν σημαντικές τοπικές αντιδράσεις
![Ευτυχώς που πέρασε η ενεργειακή κρίση…](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/ot_ape_energy-600x352.png)
Ευτυχώς που πέρασε η ενεργειακή κρίση…
Η παρέμβαση Σκυλακάκη ήταν αναγκαία
![Η βαριά σκιά μιας καταστροφής που είναι ήδη εδώ](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/08/kapnos-attiki-1-600x400.jpg)
Η βαριά σκιά μιας καταστροφής που είναι ήδη εδώ
Ο καπνός από τη μεγάλη φωτιά στην Εύβοια ήρθε να θυμίσει οδυνηρά ότι εξακολουθούμε να ζούμε σε μια εποχή καταστροφών
![Με λίγα «φτιασιδώματα»](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/11/anergia-ftwxeia-xrimata-epidoma-noikokyria-portofoli-600x336.jpg)
Με λίγα «φτιασιδώματα»
Το παζλ που έχει σχηματιστεί μας επιτρέπει να βλέπουμε με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον, υπό πολλές προϋποθέσεις