Σε… δίαιτα το ΧΑ – Οι 30+1 εταιρείες τροφίμων που έφυγαν από το ταμπλό την περίοδο 2002-2022

Πριν από 20-25 χρόνια οι εταιρείες του κλάδου τροφίμων και ποτών –και όχι μόνο φυσικά- έκαναν ουρά στην είσοδο της πάλαι ποτέ Σοφοκλέους. Σήμερα οι εισηγμένες του κλάδου μετριούνται στα δάχτυλα, ενώ εύρωστες γνωστές εταιρείες – συνήθως οικογενειακές – ούτε καν εξετάζουν το ενδεχόμενο εισόδου στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά. Πιθανόν γιατί με τη δημόσια εγγραφή τους, οι ιδιοκτήτες νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο της διοίκησης, αφού κάνουν τους μετόχους «συνεταίρους», αναφέρουν οι υπέρμαχοι του χρηματιστηρίου.

Η αρτοβιομηχανία Καραμολέγκος, με τη γνωστοποίηση της προαιρετικής δημόσιας πρότασης πριν λίγες ημέρες, γίνεται η 31η εταιρεία από τον κλάδο τροφίμων και ποτών που φεύγει από το Χ.Α.

Αν και η απόφαση της διοίκησης της ιστορικής αρτοβιομηχανίας δεν εξέπληξε τους παροικούντες την επιχειρηματική Ιερουσαλήμ, καθώς ήδη οι προθέσεις για έξοδο από το Χ.Α. είχαν διαφανεί από τον περασμένο Οκτώβριο (τότε είχε μεταβιβαστεί το 20,1% της εταιρείας που κατέληξε στον Μανώλη Καραμολέγκο), επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την άποψη ότι οι επιδόσεις του ελληνικού «ναού του χρήματος» δεν αποτελούν σοβαρό λόγο παραμονής μιας εταιρείας στο ταμπλό.

Εμφανείς και αφανείς λόγοι αποχώρησης

Η μαζική αποχώρηση εταιρειών από το χρηματιστήριο τα προηγούμενα χρόνια -όχι μόνο για τον κλάδο τροφίμων- είναι γεγονός, παρά ταύτα οι λόγοι πίσω από το φαινόμενο είναι πολλοί και διαφορετικοί, πάντα σε σχέση με το οικονομικό, κοινωνικό ή νομικό περιβάλλον.

Πέραν των «αναγκαστικών» διαγραφών λόγω χρεοκοπίας, ένας από τους λόγους που έχει οδηγήσει σε διαγραφή των μετοχών πολλών εταιρειών – και από τον κλάδο των τροφίμων – είναι η –για πολλούς- κατάχρηση του λεγόμενου squeeze out. Όταν δηλαδή οι μεγαλομέτοχοι έχοντας συγκεντρώσει άνω του 90% των μετοχών της εταιρείας προχωρούν σε υποχρεωτική δημόσια πρόταση προς τους μετόχους μειοψηφίας οδηγώντας τους τελευταίους προ τετελεσμένου ασχέτως εάν επενδυτικά συμφωνούν.

Και σ’ αυτή την περίπτωση το επιχείρημα περί απαξίωσης του εγχώριου χρηματιστηρίου ως επενδυτικού θεσμού είναι μάλλον πρόφαση. Πόσο μάλλον όταν το τελευταίο διάστημα γίνεται σοβαρή προσπάθεια δημιουργία ενός πιο ελκυστικού περιβάλλοντος, με απλοποίηση διαδικασιών και παροχή κινήτρων, εισαγωγή νέων επενδυτικών κεφαλαίων, εισαγωγή νέων παραγώγων με στόχο την αύξηση της ρευστότητας, καθώς και με προώθηση της Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG), με ειδική σήμανση ESG και δημιουργία δείκτη ESG.

Σοβαρός λόγος εξόδου ειδικά για τις μικρομεσαίες εταιρείες είναι επίσης και η μείωση κόστους, αφού έρευνα έχει δείξει ότι το κόστος συμμετοχής στο χρηματιστήριο μπορεί να φτάσει το 1%-3% του κύκλου εργασιών.

Σε ότι αφορά τις εισηγμένες εταιρείες που ελέγχονται από ξένα κεφάλαια, οι μητρικές εταιρείες επιλέγουν την έξοδο από περιφερειακές αγορές και τη διαπραγμάτευση μόνο σε ένα από τα μεγάλα χρηματιστήρια σε Ευρώπη ή Αμερική. Έτσι απαλλάσσονται από την υποχρέωση περιοδικής δημοσιοποίησης στοιχείων, αγοράς ιδίων μετοχών, ή αύξησης κεφαλαίου.

Οι εναπομείναντες

Είτε μέσω εξαγορών (απορρόφηση από μη εισηγμένη και διαγραφή λόγω δημόσιας πρότασης) και συγχωνεύσεων (απορρόφηση από άλλη εισηγμένη με τελική κατάληξη τη διαγραφή) είτε μέσω delisting με απόφαση του βασικού μετόχου ή λόγω κανονισμού (χαμηλή παραγωγική δραστηριότητα) είτε εξαιτίας πτώχευσης (οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στη διαγραφή), οι μετοχές του κλάδου των τροφίμων και ποτών έχουν αποδεκατιστεί.

Έτσι, στο χρηματιστηριακό ταμπλό έχουν μείνει πλέον μόλις 7 εταιρείες τροφίμων και οσονούπω 6 μετά την φυγή της Καραμολέγκος, 2 εταιρείες στον κλάδο «Γεωργία, Αλιεία, Εκτροφή και Φυτείες» (εάν μπορούμε να τις εντάξουμε στον ευρύτερο κλάδο τροφίμων), 2 εταιρείες στον κλάδο «Απόσταξη και Οινοπαραγωγή», μόνο 1 στα «Αναψυκτικά» και 2 στο «Λιανικό και Χονδρικό Εμπόριο Τροφίμων».

Ο κλάδος που τον πήρε η θάλασσα

Μάλιστα πλέον λείπουν από το Χ.Α. ολόκληροι κλάδοι, όπως αυτός των ιχθυοκαλλιεργειών. Οι εταιρείες που ήταν εισηγμένες στο ΧΑ είχαν 38.000 μετόχους και ήταν οι εξής: Δίας, Seafarm, Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, Σελόντα, Νηρέας, Γαλαξίδι, Interfish.

Ακολουθεί και άλλη εταιρεία τροφίμων την Καραμολέγκος;

Εκτός από την οικογένεια του Μ. Καραμολέγκου ελέγχει στην ουσία το 93,46% της εταιρείας, και Σπύρος Θεοδωρόπουλος είναι πια απόλυτος κυρίαρχος στην αλλαντοβιομηχανία Νίκας και βάσει του νόμου θα προχωρήσει σε υποχρεωτική δημόσια πρόταση για την εξαγορά και των λοιπών μετοχών.

Άλλωστε στην ανακοίνωση της εισηγμένης αλλαντοβιομηχανίας μετά και την ολοκλήρωση της συμφωνίας της Chipita AE με τον όμιλο Mondelēz International αναφέρεται ότι «πληρώθηκαν οι όροι για την υποβολή υποχρεωτικής δημόσιας πρότασης σύμφωνα με το Άρθρο 7 του Ν. 3461/2006, όπως ισχύει» και πως «η υποβολή της δημόσιας πρότασης θα γίνει σύμφωνα με τις προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας και κανονισμών».

Προς το παρόν πάντως, δεν είναι ξεκάθαρο εάν η εταιρεία θα βγει εκτός Χ.Α.

Το χρονικό της μεγάλης φυγής

Από τη φυγή της σοκολατοποιίας Παυλίδης, μιας εκ των παραδοσιακότερων βιομηχανιών της χώρας που στο χαρτοφυλάκιο των προϊόντων της μάλιστα φιλοξενεί το αρχαιότερο ελληνικό brand name, έως την επικείμενη έξοδο της Καραμολέγκος έχουν μεσολαβήσει ακριβώς 20 χρόνια.

Σε αυτές τις δύο δεκαετίες στη λήθη της χρηματιστηριακής ιστορίας έχουν περάσει εταιρείες όπως η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης, η Cardico, η Ξιφίας, η Κατσέλης, η Ατλάντικ και η Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες.

Ωστόσο παρά τις πολλές αποχωρήσεις που αφορούν εταιρείες οι οποίες οδηγήθηκαν σε πτώχευση, ένας μεγάλος αριθμός εισηγμένων που προχώρησαν σε delisting συνεχίζουν να έχουν ξεχωριστή θέση στην ελληνική οικονομία. Τέτοιες εταιρείες είναι η Παυλίδης η Vivartia, η AB Βασιλόπουλος, η Γρηγόρης, Κανάκης, η Elbisco, η Chipita κ.λπ.

Μόνο την περίοδο 2019-2020 διαγράφτηκαν 5 εισηγμένες από τον κλάδο των τροφίμων. Αναλυτικά, το 2020 υπήρξαν 3 διαγραφές εισηγμένων εταιρειών και συγκεκριμένα τις 14 Ιουλίου διεγράφησαν Νηρέας και Σελόντα, ενώ στις 4 Δεκεμβρίου διεγράφη από το Χ.Α. η υπεραιωνόβια εταιρεία Χατζηκρανιώτη, λόγω αναστολής διαπραγμάτευσης για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σε ότι αφορά τις δύο εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών, άλλοτε leaders του κλάδου, υπέβαλλαν αίτημα διαγραφής από το Χρηματιστήριο μετά από την εξαγορά του 100% των μετοχών τους από την Andromeda Seafood.

Το 2019 διεγράφησαν από το χρηματιστηριακό ταμπλό η Κρητών Άρτος και η Κανάκης.