Η βαθμιαία κατανόηση της ΕΚΤ

Project Syndicate

Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου άλλαξαν ταχύτητα και ανακοίνωσαν σχέδια για σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής. Υπήρχε όμως μια αξιοσημείωτη εξαίρεση: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία λέει ότι δεν σκοπεύει να αυξήσει τα επιτόκια το 2022, παρόλο που γνωρίζει καλά τους σημερινούς κινδύνους πληθωρισμού.

Αντίθετα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αναμένει τώρα να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο τρεις φορές το 2022 και η Τράπεζα της Αγγλίας έχει ήδη αυξήσει το βασικό της επιτόκιο κατά 15 μονάδες βάσης. Επιπλέον, για να τηρήσει μια προηγούμενη υπόσχεση ότι δεν θα αυξήσει τα επιτόκια μέχρι να ξετυλίξει τον ισολογισμό της, η Fed θα επιταχύνει την κατάργηση των μηνιαίων αγορών περιουσιακών στοιχείων της.

Σημαίνει αυτό ότι η ΕΚΤ είναι «χαλαρή απέναντι στον πληθωρισμό», καταλαμβάνοντας μια πολύ πιο ακραία θέση μεταξύ των μεγάλων κεντρικών τραπεζών του κόσμου; Δικαιολογείται η ταμπλόιντ της Γερμανίας, η «Bild», να χαρίζει στην πρόεδρο της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ τον τίτλο «Madame Inflation»; Οχι και όχι.

Αν και η «Bild» μπορεί να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια την παραδοσιακή γερμανική άποψη ότι ο πληθωρισμός μετράει στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, αυτή η προοπτική είναι απελπιστικά ξεπερασμένη στην Ευρώπη του 2022. Η Λαγκάρντ κατανοεί ότι η απόσυρση των νομισματικών κινήτρων ύστερα από μια κρίση μπορεί να είναι μια δύσκολη αποστολή.

Η πολύ γρήγορη αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να διαλύσει τη νομισματική ένωση αυξάνοντας το κόστος δανεισμού και πνίγοντας την ανάκαμψη των υπερχρεωμένων κρατών-μελών όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Οι οικονομολόγοι αναφέρουν αυτόν τον «κίνδυνο κατακερματισμού». Ο κατακερματισμός της νομισματικής ζώνης είναι ένα χρόνιο ζήτημα για την ευρωζώνη, επειδή, σε αντίθεση με τη Fed και την BOE, οι οποίες υποστηρίζονται και οι δύο από μια ενιαία δημοσιονομική Αρχή, η ΕΚΤ λειτουργεί με 19 ανεξάρτητες δημοσιονομικές Αρχές.

Η μεγαλύτερη πιθανή πηγή κινδύνου κατακερματισμού σήμερα είναι η Ιταλία, με το δημόσιο χρέος ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ και τη μακρά ιστορία πολιτικής αστάθειας. Είναι αυτονόητο ότι η προσπάθεια της Λαγκάρντ να διαχειριστεί τον κίνδυνο κατακερματισμού της ευρωζώνης θα είναι πολύ πιο εύκολη εάν ο προκάτοχός της στο τιμόνι της ΕΚΤ παραμείνει στην τρέχουσα θέση του (ως πρωθυπουργός της Ιταλίας) μέχρι τη λήξη της θητείας του το 2023. Κατά την άποψή μου, θα κάνει ακριβώς αυτό. Ωστόσο, κάποια πρόσθετη ενθάρρυνση από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο θα μπορούσε να βοηθήσει πολύ προς τη διασφάλιση ότι ο Ντράγκι θα παραμείνει στη θέση του – και ότι η ευρωπαϊκή ανάκαμψη θα παραμείνει σε τροχιά.

O Krauss Melvyn B είναι επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στο New York University