Η φαρμακευτική «Αρέθουσα» από την Ικαρία

Ένας αυτοφυής πληθυσμός φυτών της ελληνικής ρίγανης με υψηλή απόδοση σε αιθέριο έλαιο και καρβακρόλη, εντοπίστηκε μετά από έρευνα στην Ικαρία. Πρόκειται για την ποικιλία ρίγανης «Αρέθουσα» από την Ικαρία, η οποία αποτελεί τμήμα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της νήσου, καθώς αποτελεί ένα φαρμακευτικό αρωματικό φυτό (ΦΑΦ) μεταξύ άλλων σημαντικών που εμφανίζονται στην Ικαρία, τα οποία συνδέονται με τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της, τον ιδιαίτερο πολιτισμό της και τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας της.

Στην παραπάνω ανακάλυψη προχώρησε ομάδα καθηγητών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), σε συνεργασία με το Ινστιτούτο ΦΑΦ, εντός του 2021. Επιπλέον, στόχος της συνεργασίας τους είναι η επίλυση θεμάτων αιχμής του τομέα φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών, όπως η κατοχύρωση των ελληνικών ΦΑΦ, η αειφόρος παραγωγή τους, η ταυτότητα και πιστοποίηση των προϊόντων τους, καθώς και η διείσδυσή τους στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές.

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας χρονολογούμενης από το 2008 έως το 2010, υλοποιήθηκε Ερευνητικό Πρόγραμμα Εφαρμογής χρηματοδοτούμενο από το Δήμο Ευδήλου Ικαρίας, με αντικείμενο: «την Αποτύπωση, Αξιολόγηση και Αξιοποίηση των Φαρμακευτικών και Αρωματικών Φυτών της νήσου Ικαρίας», όπου εντοπίστηκε ένας αυτοφυής πληθυσμός φυτών της ελληνικής ρίγανης – Origanum  vulgare ssp. Hirtum – με υψηλή απόδοση σε αιθέριο έλαιο (8.5%) και υψηλή εκατοστιαία περιεκτικότητα σε καρβακρόλη (89%).

Μάλιστα, η ελληνική ρίγανη από την Ικαρία, αξιολογήθηκε ως προς την προσαρμοστικότητά της σε διαφορετικά περιβάλλοντα επί έξι χρόνια:

α) στην περιοχή προέλευσής της στην Αρέθουσα της Ικαρίας,

β) στο ΓΠΑ (Αγρός Εργαστήριου Γεωργίας),

γ) στο Αγρόκτημα του ΓΠΑ (Σπάτα) και

δ) στη Μήλο, σε φυτείες αγενώς αναπαραγόμενες από το μητρικό πληθυσμό.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του συγκεκριμένου πληθυσμού ρίγανης επιβεβαιώθηκε κατά το τρίτο έτος της καλλιέργειάς της στο ΓΠΑ, όπου εμφάνισε υψηλή απόδοση σε αιθέριο έλαιο (12%) και υψηλή περιεκτικότητα σε καρβακρόλη (95%), από τις υψηλότερες τιμές που έχουν καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία. Συγχρόνως, εκπονήθηκε επιχειρηματικό σχέδιο για καλλιέργεια της ρίγανης σε μικρή κλίμακα, προσαρμοσμένη στις συνθήκες της Ικαρίας.

Επιπρόσθετα, το 2021 εγκρίθηκε η εγγραφή της ρίγανης από την Ικαρία ως η 1η ποικιλία ΦΑΦ στον Εθνικό Κατάλογο με την ονομασία «Αρέθουσα», μετά από αξιολόγηση στο Ινστιτούτο Ελέγχου Ποικιλιών Καλλιεργούμενων Ειδών του ΥΠΑΑΤ.

Τα παραπάνω αποτελέσματα είναι προϊόν της μακροχρόνιας συνεργασίας (από το 2008) τριών καθηγητών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ) και συγκεκριμένα της καθηγήτριας Γ. Οικονόμου – Αντώνακα (Εργαστήριο Γεωργίας), του καθηγητή Π. Ταραντίλη, (Εργαστήριο Χημείας), καθώς και του Καθηγητή Κ. Τσιμπούκα (Εργαστήριο Διοίκησης Γεωργικών Επιχειρήσεων και Εκμεταλλεύσεων), οι οποίοι επιτελούν και ρόλο Συντονιστών του Ινστιτούτου Ιν. Φ.Α.Φ. (www.infafaua.com) και Κέντρου Αριστείας του ΓΠΑ (Ινστιτούτο Μελέτης και Προώθησης Φαρμακευτικών και Αρωματικών Φυτών – Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο ΓΠΑ).