Η ενεργειακή κρίση έγινε πλέον συστημικός κίνδυνος

Το ράλι στις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη έχει προκαλέσει μεγάλες πιέσεις στον προϋπολογισμό των νοικοκυριών και έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας και η εργασιακή ανασφάλεια, σύμφωνα με νέα στοιχεία του Bloomberg.

Οι χονδρικές τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν την περασμένη χρονιά κατά 300% όπως αναφέρεται λόγω χαμηλών αποθεμάτων, λόγω της αύξησης της ζήτησης από τις οικονομίες αλλά και από την πολιτική της Ρωσίας να μη στέλνει πολύ αυξημένες ποσότητες στην Ευρώπη. Η τάση αυτή έχει οδηγήσει σε πολύ υψηλότερα επίπεδα τον πληθωρισμό και πλέον η Bank of America εκτιμά ότι το κόστος της ενέργειας για τα νοικοκυριά θα αυξηθεί φέτος κατά 50% όπως αναφέρει ακόμη το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο. Η αμερικανική τράπεζα θεωρεί ότι η κρατική στήριξη στα νοικοκυριά θα επιτρέψει να απορροφηθεί περίπου μόνο η μισή από αυτή την αύξηση στο κόστος.

Μελέτη του Bloomberg Economics αναφέρει επίσης ότι αυτά τα προβλήματα με το υψηλό κόστος της ενέργειας θα αφαιρέσουν περίπου 1% από το ΑΕΠ. Η επίδραση θα είναι διαφορετική από χώρα σε χώρα της Ευρώπης, ανάλογα με τις συνθήκες και τα επίπεδα κρατικής στήριξης σε κάθε μία από αυτές, αναφέρεται ακόμη.

Οι οικονομολόγοι της UBS AG μείωσαν αυτή την εβδομάδα τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της Ευρώπης το 2022 στο 4,2% από 4,8% προηγουμένως. Αυτό αποδίδεται κυρίως στην εμφάνιση της μετάλλαξης Ομικρον και των νέων περιορισμών για την αντιμετώπισή της. Ομως η ελβετική τράπεζα βλέπει επίσης και επιπλέον κίνδυνο από την περαιτέρω αύξηση των τιμών της ενέργειας, όπως αναφέρει.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες, αν και ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει αργότερα φέτος δεν πρόκειται να εξαλείψει τα προβλήματα από το τωρινό ράλι της ενέργειας. Τα επιχειρήματα των κεντρικών τραπεζιτών για μια «παροδική» άνοδο του πληθωρισμού όπως τη χαρακτηρίζουν, δεν αλλάζουν το γεγονός ότι οι τιμές στην ενέργεια και τα προϊόντα αυξάνονται μήνα με τον μήνα.

Οι τιμές του φυσικού αερίου διαμορφώνονται στην Ευρώπη στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα από 150 ευρώ που είχαν φτάσει στα τέλη του 2021, αλλά εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότερες σε βάθος δωδεκαμήνου. Επίσης ένα κύμα κρύου λόγω χειμώνα ή μια αυξημένη ένταση μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας για γεωπολιτικούς λόγους θα μπορούσε να αλλάξει ξανά άρδην τα δεδομένα.

Εκτός από τα νοικοκυριά μεγάλες επιβαρύνσεις από την ακριβή ενέργεια έχουν και οι επιχειρήσεις οι οποίες με τη σειρά τους μετακυλίουν το υψηλό κόστος στους καταναλωτές για να προστατέψουν τα κέρδη τους. Σύμφωνα με το Bloomberg, η  πορτογαλική εταιρεία παραγωγής χαρτιού Navigator δήλωσε ότι θα αυξήσει την τιμή των χαρτομάντιλων κατά 15% λόγω του υψηλότερου κόστους ενέργειας, εφοδιαστικής και εμπορευμάτων. Η εταιρεία λιανικής πώλησης επίπλων Ikea αυξάνει τις τιμές κατά μέσο όρο κατά 9% στις αγορές της, για παρόμοιους λόγους σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα.

Μέχρι στιγμής η κρίση στην ενέργεια γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στην Ανατολική Ευρώπη, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό καταναλωτικής δαπάνης αφορά τους λογαριασμούς ενέργειας. Στη ζώνη του ευρώ ο πληθωρισμός πλέον διαμορφώνεται στο 5%, που αποτελεί ρεκόρ για την ήπειρο, με την Εσθονία και τη Λιθουανία να παρουσιάζουν διψήφια ποσοστά αύξησης τιμών. Η όλη κατάσταση έχει μπει στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η οποία ερευνά όλες τις εξελίξεις για να καθορίσει τη νομισματική της πολιτική, με τις φωνές για αύξηση των επιτοκίων να αυξάνονται.