Ο ναυλωτής θα πληρώνει… τους ρύπους

Η Ευρωπαϊκή Ενωση υποχρεώνει τους ναυλωτές πλοίων να πληρώνουν δικαιώματα για τις εκπομπές αερίων ρύπων CO2 από τα πλοία, σύμφωνα με κείμενο που αναμένεται να κατατεθεί σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς συζήτηση. Πρόκειται για το κείμενο που τροποποιεί το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (EU ETS) και το οποίο προβλέπει την επέκτασή του και στον ναυτιλιακό κλάδο, μια προοπτική με την οποία δεν είναι σύμφωνη η ευρωπαϊκή ναυτιλία. Ωστόσο το σχέδιο του κειμένου που διέρρευσε χθες περιλαμβάνει και μια πρόβλεψη θετική για τη ναυτιλιακή βιομηχανία καθώς επιβάλλει στους ναυλωτές την υποχρέωση να αγοράζουν αυτοί δικαιώματα ρύπων και όχι ο ιδιοκτήτης του πλοίου.

H Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) έγκαιρα είχε επισημάνει ως θετικό το γεγονός ότι η ΕΕ αναγνώρισε τον δομικό ρόλο του ναυλωτή, σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

«Η αναγνώριση της ευθύνης των ναυλωτών, για την κάλυψη του κόστους συμμόρφωσης στο πλαίσιο του EU ETS, δείχνει τη σωστή κατεύθυνση που θα πρέπει να έχουν οι συζητήσεις κατά την επόμενη φάση της νομοθετικής διαδικασίας, με τη συμμετοχή και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου», είχε δηλώσει ο πρόεδρος της ΕΕΕ Θεόδωρος Βενιάμης, σχολιάζοντας την παρουσίαση από την ΕΕ της δέσμης μέτρων «Fit for 55», στην οποία περιλαμβάνεται η ένταξη της ναυτιλιακής βιομηχανίας στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) καθώς και μια γενικόλογη αναφορά για τον ρόλο των ναυλωτών.

Σύμφωνα με το κείμενο που διέρρευσε χθες, φαίνεται ότι η ευθύνη του ναυλωτή «κλείδωσε» και η εν λόγω εξέλιξη στον βαθμό που επισημοποιηθεί πλήρως σήμερα έχει πολύ μεγάλη σημασία για την ελληνική ναυτιλία. Κατά κανόνα, τα πλοία που ανήκουν σε έλληνες πλοιοκτήτες ναυλώνονται βάσει ναυλοσυμφώνων κατά χρόνο (time charter party contracts). Οι ναυλωτές διαδραµατίζουν δοµικό ρόλο στη ναυτιλία, καθώς είναι εκείνοι που διαχειρίζονται εµπορικά το πλοίο και οι οποίοι ελέγχουν τις παραµέτρους λειτουργίας του, όπως είναι το δροµολόγιο, το είδος και η ποσότητα του φορτίου, καθώς και η ταχύτητα του πλοίου, οι οποίες µε τη σειρά τους καθορίζουν το αποτύπωµα άνθρακα του πλοίου κατά τη διάρκεια των εν λόγω ναυλώσεων.

Οπως επισημαίνει η ετήσια έκθεση της ΕΕΕ, η bulk / tramp ναυτιλία είναι τελείως ασύµβατη µε το EU ETS. Τούτο, καθώς οι ναυλωτές είναι αυτοί οι οποίοι κατά κύριο λόγο καθορίζουν τη λειτουργία και την ενεργειακή απόδοση του πλοίου µε τις αποφάσεις τους σχετικά µε την ταχύτητα, τη θαλάσσια διαδροµή, τα φορτία και τα ναυτιλιακά καύσιµα. Εποµένως, οι υπεύθυνοι για την εµπορική εκµετάλλευση του πλοίου πρέπει να καταστούν υπεύθυνοι και για τις εκποµπές και το αποτύπωµα του άνθρακα του πλοίου, καθώς και για τα σχετικά κόστη.

Η ελληνική ναυτιλία, σημειώνει η ΕΕΕ, αποτελεί πρωτίστως µια βιομηχανία που απαρτίζεται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ειδικεύεται στις bulk / tramp μεταφορές, δηλαδή τα πλοία εκτελούν μη τακτικά δρομολόγια. Ο τομέας της bulk / tramp ναυτιλίας είναι ένας επιχειρηματικός τομέας µε χαρακτηριστικά τέλειου ανταγωνισμού, καθώς ο κλάδος αποτελείται από χιλιάδες εταιρείες παγκοσμίως και δεν κυριαρχείται από περιορισμένο αριθμό πολύ μεγάλων εταιρειών – συμμαχιών, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ναυτιλίας τακτικών γραμμών και στους περισσότερους βιομηχανικούς τομείς και τομείς παροχής υπηρεσιών παγκοσμίως.

Δικαιώματα

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο εκτελών χρέη γραμματέα της Ενωσης των εφοπλιστικών φορέων της ΕΕ (ECSA) Σωτήρης Ράπτης, τόνισε ότι το κείμενο που διέρρευσε φαίνεται να περιλαμβάνει την ξεκάθαρη βούληση της Επιτροπής να πληρώνει για τα δικαιώματα ρύπων του πλοίου ο ναυλωτής. Επίσης ξεκάθαρη είναι και η άλλη πρόταση που περιλαμβάνεται και αφορά τη δημιουργία ειδικού Ταμείου (Ocean Fund) από το 75% τουλάχιστον των εσόδων που προέρχονται από δικαιώματα ναυτιλίας για την υποστήριξη έργων ενεργειακής απόδοσης και αξιοποίησης τεχνολογιών απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές από τα πλοία και τα λιμάνια. Πρόκειται για δύο προτάσεις που έχει καταθέσει η ευρωπαϊκή ναυτιλία μέσω της ECSA στην ΕΕ και φαίνεται να γίνονται αποδεκτές.

Παράλληλα όμως το κείμενο περιλαμβάνει και ορισμένες προτάσεις οι οποίες δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση, σύμφωνα με τους εκπροσώπους της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Για παράδειγμα, η πρόταση να συντμηθεί ο χρόνος πλήρους προσαρμογής της ναυτιλίας στο EU ETS, από το 2026 στο 2025, είναι μια αρνητική εξέλιξη. Το κείμενο θα υποβληθεί σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πιο συγκεκριμένα στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, όπου εν ευθέτω χρόνω θα αρχίσει η σχετική συζήτηση, με τους ναυτιλιακούς παράγοντες να ευελπιστούν ότι οι αλλαγές δεν θα είναι προς το χειρότερο για τη ναυτιλία, όπως συνήθως πράττει το Ευρωκοινοβούλιο.