Κορωνοϊός – Όσο η Δέλτα είναι παρούσα… το τέλος της πανδημίας αργεί

Την κρισιμότερη περίοδο στη μάχη της με τον κορωνοϊό διανύει η Ελλάδα, με τα κρούσματα να παρουσιάζουν μικρή πτώση, τη στιγμή που η παραλλαγή Όμικρον σαρώνει τη χώρα, ενώ το σύστημα υγείας δοκιμάζεται για ακόμα μια φορά.

Η κυριαρχία της Όμικρον στην κοινότητα επιβεβαιώνεται πλέον και από τις μετρήσεις στα λύματα της Θεσσαλονίκης, με το υπερμεταδοτικό αυτό στέλεχος να αντιπροσωπεύει σήμερα το 90% του ιικού φορτίου του φονικού ιού στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες, η κυριαρχία της Όμικρον θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της πανδημίας, αφού η ήπια νόσηση, σε συνδυασμό με τον μικρό αριθμό νοσηλειών, αλλά και τον εμβολιασμό των πληθυσμών, μπορεί να αποφέρει την πολυπόθητη ανοσία της αγέλης. Μάλιστα, δεν λείπουν και τα… αισιόδοξα σενάρια που μιλούν για το τέλος της πανδημίας μέσα στο 2022.

Ωστόσο, εκτός από την Όμικρον, υπάρχει η μετάλλαξη Δέλτα, η οποία αποτελεί το υπόλοιπο 10%. Πρόκειται για μια μετάλλαξη λιγότερο μεταδοτική, αλλά περισσότερο παθογόνα, η οποία φαίνεται να επιμένει, παρά την τάση αργής υποχώρησης.

Έτσι λοιπόν, παρά τα αισιόδοξα σενάρια, γίνεται κατανοητό πως εφόσον δεν εξαλείψουμε τη μετάλλαξη Δέλτα, το τέλος του κορωνοϊού δεν θα έρθει σύντομα.

Η μετάλλαξη Δέλτα διατηρείται στην κοινότητα

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας και μέλος της διεπιστημονικής Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ, Χρυσόστομος Δόβας, ο οποίος εκτιμά πως η πλήρης αποδρομή της Δέλτα θα συμβεί στο μέλλον, αλλά όχι άμεσα, ενώ επισημαίνει πως η απότομη μετάβαση στην Όμικρον στην παρούσα χρονική περίοδο εγκυμονεί κινδύνους.

«Επειδή η ανοσία της κοινότητας λόγω της έκθεσης στο στέλεχος Όμικρον είναι ακόμη μικρή, τα δεδομένα από τα λύματα έδειξαν ότι όταν η κινητικότητα είναι μεγάλη δεν αυξάνει μόνο το Όμικρον αλλά και το πολύ παθογόνο Δέλτα» υπογραμμίζει μιλώντας στο iatronet.gr.

Με βάση τη μέτρηση των λυμάτων στις 11/1, το ιικό φορτίο της Δέλτα στη Θεσσαλονίκη έχει μειωθεί στο μισό σε σχέση με τις 19/12, όταν ανιχνεύθηκε το Όμικρον για πρώτη φορά.

«Η διασπορά του στελέχους Δέλτα από την ημερομηνία ανάδυσής του Όμικρον και μετά παρουσιάζει αυξομειώσεις, όμως ως γενική τάση βαίνει μειούμενη με αργούς ρυθμούς με βάση τις καταγραφές στα λύματα από τις 3/1 και μετά. Αυτό είναι ενθαρρυντικό, παρόλα αυτά η σχετική επιβάρυνση στο σύστημα υγείας παραμένει ακόμη σημαντική και θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί σε εκτιμήσεις για σύντομη αποδρομή του Δέλτα» αναφέρει ο καθηγητής, προσθέτοντας, πάντως, πως υπάρχει βάσιμη αισιοδοξία ότι αυτό θα συμβεί στο μέλλον, μέσω της ανοσίας από τη μόλυνση με Όμικρον.

«Υπάρχουν επιστημονικές αναφορές που εκτιμούν ότι η μόλυνση από Όμικρον μπορεί να προστατεύει στην μόλυνση από το Δέλτα και στον βαθμό που αυτό ισχύει, σε συνδυασμό με τα μέτρα περιορισμού και τις τάσεις που βλέπουμε μας κάνουν αισιόδοξους για την αποδρομή του Δέλτα στην κοινότητα στο μέλλον».

Πώς η Όμικρον οδηγεί στην ενδημικότητα

Παράλληλα, ο κ. Δόβας χαρακτηρίζει ως απλουστευμένη την άποψη που διατυπώνεται ότι ο συγκεκριμένος ιός εξελίσσεται αιτιοκρατικά σε λιγότερο παθογόνο γιατί η νόσηση μειώνει την πιθανότητα διασποράς του. Στην περίπτωση της COVID, εξηγεί στο iatronet.gr, σημαντικός αριθμός ατόμων που μεταδίδουν το ιό είναι ασυμπτωματικά, ενώ σε όσους παρουσιάζουν συμπτώματα η μετάδοση του SARS-CoV-2 σε άλλα άτομα συμβαίνει νωρίς όταν ο ιός αρχικά πολλαπλασιάζεται στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα του μολυνθέντος.

Επιπλέον, η βαριά νόσηση, όταν συμβαίνει, έρχεται αργότερα όταν έχουμε σοβαρή προσβολή στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα, έχοντας ήδη προηγηθεί η διασπορά στην κοινότητα. Δεν υπάρχει λοιπόν σημαντική εξελικτική πίεση για να γίνει ο SARS-CoV-2 λιγότερο παθογόνος, εφόσον είναι ήδη εξασφαλισμένη η ευχερής διάδοσή του.

Η περίπτωση ανάδυσης του στελέχους Δέλτα που είναι πιο παθογόνο από τα προηγούμενα, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Με βάση τα παραπάνω και την εξελικτική θεωρία σε αντίστοιχους ιούς, η ανάδυση νέων στελεχών λιγότερο παθογόνων αναμέναμε να είναι πιθανότατα αποτέλεσμα τυχαίας γενετικής παρέκκλισης και η επικράτηση τους είναι πιθανή μόνο σε συνθήκες χαμηλής κυκλοφορίας  του ιού δηλαδή αφού γίνει ενδημικός.

Στην περίπτωση του στελέχους Όμικρον, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. «Είχαμε μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη που δείχνει ότι ο ιός έχει, ευτυχώς, φυσικούς περιορισμούς σε ότι αφορά την ταυτόχρονη προσαρμογή του στα συστήματα του οργανισμού. Οι μέχρι τώρα έρευνες δείχνουν ότι μέρος της αυξημένης μεταδοτικότητας του οφείλεται στην προσαρμογή του στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα που συνδυάζεται όμως αναγκαστικά με μικρότερη προσαρμογή στο κατώτερο αναπνευστικό. Αυτά είναι καλά νέα γιατί δείχνουν ότι υπάρχει αντίστροφή σχέση της μεταδοτικότητας με την βαριά νόσηση και μας δίνουν ελπίδες ότι οδεύουμε σε μια περίοδο όπου ο ιός θα γίνει ενδημικός πιο σύντομα από ότι περιμέναμε. Μέχρι όμως να συμβεί αυτό θα προηγηθεί μια περίοδος με μεγάλες αβεβαιότητες και γι αυτό καλούμαστε όλοι, κοινωνία και πολιτεία, να επιδείξουμε κοινωνική υπευθυνότητα» επισημαίνει.

Αδύνατο να προβλεφθεί το μέλλον της πανδημίας

Σε κάθε περίπτωση, το τέλος της πανδημίας είναι… αδύνατο να προβλεφθεί, επειδή οι ιοί δεν εξελίσσονται πάντα με προβλέψιμο μοτίβο. Αυτό τονίζει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο του στο ABC News ο Δρ. Τζες Ντόουσον, προσθέτοντας ότι έχουν εντοπιστεί χιλιάδες παραλλαγές της COVID, καθεμία με μοναδικές μεταλλάξεις.

Όμως, οι περισσότερες νέες παραλλαγές εμφανίζονται και στη συνέχεια εξαφανίζονται γρήγορα, ανίκανες να ανταγωνιστούν την κυρίαρχη παραλλαγή.

Ορισμένες παραλλαγές, ωστόσο, έχουν ξεκάθαρα «πλεονεκτήματα στη συνεχή επιβίωση, όπως αυτές που αποφεύγουν το ανοσοποιητικό σύστημα και εξαπλώνονται εύκολα», δήλωσε η Δρ Αμπίρ Χουσεΐν του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον.

Όμικρον και τείχος ανοσίας

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η σφοδρότητα της Όμικρον στο πλαίσιο της υπάρχουσας ανοσίας μέσω εμβολίων και προηγούμενων λοιμώξεων.

«Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί μέσω της Δέλτα ή της Όμικρον εάν οι παραλλαγές εξελίσσονται σε περισσότερο ή λιγότερο μολυσματικές. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές οι παραλλαγές εμφανίστηκαν σε μια εποχή που είχαμε μεγάλη ανοσία στον κοροναϊό SARS-CoV-2 σε ορισμένες χώρες» δήλωσε ο καθηγητής μικροβιολογίας Άντριου Πέκοζ.

Τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί ή έχουν πρόσφατα μολυνθεί θα εμφανίσουν πιο ήπια συμπτώματα εάν νοσήσουν ή επαναμολυνθούν, σύμφωνα με μελέτες. «Αυτό δεν οφείλεται στο ότι η παραλλαγή είναι λιγότερο μολυσματική, αλλά επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα είχε προετοιμαστεί από προηγούμενο εμβολιασμό και μόλυνση» πρόσθεσε ο καθηγητής.

Ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Όμικρον δεν πρέπει να θεωρείται ως λιγότερο θανατηφόρα μορφή της COVID. Ακόμα κι αν είναι έχει μικρότερη θνησιμότητα, η παραλλαγή Όμικρον είναι σημαντικά πιο μεταδοτική, οδηγώντας σε περισσότερους θανάτους συνολικά, τονίζεται στο δημοσίευμα.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ προβλέπουν ότι 22.000 περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να χάσουν τη ζωή τους από επιπλοκές της COVID-19 τις επόμενες δύο εβδομάδες. Τα άτομα που δεν είναι εμβολιασμένα βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο, με αξιωματούχους να εκτιμούν ότι έχουν 17 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευτούν και 20 φορές περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους από COVID-19 σε σύγκριση με άτομα που έχουν εμβολιαστεί.

«Τα διαθέσιμα εμβόλια για την COVID παρέχουν ανοσία για μια σειρά παραλλαγών και συνεχίζουν να αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας» δήλωσε ο Δρ. Τζον Μπράουνσταϊν, επικεφαλής καινοτομίας στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης και συνεργάτης του ABC News.

Όσον αφορά το μέλλον της πανδημίας, οι ειδικοί λένε ότι νέες παραλλαγές ενδέχεται να εμφανιστούν στο μέλλον, αλλά δεν θα είναι εύκολο να γίνει κάποια πρόβλεψη.