Η ιστορία του ζιβάγκο, από τους ιππότες στον Μεσαίωνα στην Ελίζαμπεθ Χολμς

Στα διάφορα αφιερώματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη ζωή και το έργο της Τζόαν Ντίντιον, μετά τον θάνατό της, τον προηγούμενο μήνα, βρίσκεται και μία φωτογραφία «επιτομή» του κομψού διανοουμενισμού, στην οποία η συγγραφέας, καθισμένη στη γραφομηχανή της, φοράει ένα μαύρο ζιβάγκο. Πόζαρε με ένα παρόμοιο ρούχο για τη διαφήμιση της Gap, το 1989, και, παρόλο που το ζιβάγκο δεν αποτέλεσε ποτέ κομμάτι της βαλίτσας της, ήταν κάτι που θα έπρεπε πάντα να κουβαλάει μαζί της. Ενέπνεε αυτό το λιτό και αυστηρό στυλ που έδειχνε τόσο μέσω της πρόζας της όσο και μέσω του ντυσίματός της.

Στην πραγματικότητα, τα ζιβάγκο είναι άνετα και κλασικά. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που τόσες πολλές επωνυμίες – από τη Givenchy, τη Paco Rabanne και την Prada μέχρι την Officine Générale, την Alex Mill και την Ann Mashburn- υποστήριξαν με ενθουσιασμό τα πλεκτά με ψηλό λαιμό, αυτή τη σεζόν, σε έντονες αποχρώσεις και μοτίβα. Είναι μία τάση που ξεκίνησε από τότε που ο Ραφ Σίμονς φόρεσε ζιβάγκο σε έντονα χρώματα στην πασαρέλα του Calvin Klein, το 2017.

Το ότι τα ζιβάγκο επανήλθαν στη μόδα κρύβει μία αίσθηση νοσταλγίας, δήλωσε ο Σόμσακ Σικουνμουόνγκ, design director της Alex Mill. «Ο καθένας μπορεί να θυμηθεί κάποια φωτογραφία ενός στυλάτου γονέα ή δασκάλου ή συγγραφέα που φοράει ένα τέτοιο ζιβάγκο. Είναι κάτι το συνηθισμένο.» Επιπλέον, υποστήριξε, τα ζιβάγκο βγάζουν κάτι το κουλ, κάτι που επιβεβαιώνεται από το ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι κάθε χειμερινής κολεξιόν.

Δεν συμφωνούν, όμως, όλοι με τις απόψεις του Σικουνμουόνγκ. Οι απόψεις για τα ζιβάγκο διίστανται – είτε τα αγαπάτε γιατί σας θυμίζουν τον αγαπημένο σας διανοούμενο/μουσικό τζαζ/λαϊκό τραγουδιστή είτε σας κάνουν να νιώθετε ότι πνίγεστε. Αυτός ο ψηλός λαιμός, όμως, δεν αποτελεί ελάττωμα, αλλά πλεονέκτημα. Προστατεύει αυτόν που το φοράει, κυρίως από το κρύο, αν και οι ιππότες στον Μεσαίωνα έβαζαν τα αυθεντικά ζιβάγκο κάτω από τον σιδηρόπλεκτο θώρακά τους, για να αποφύγουν ερεθισμούς και τραυματισμούς. Και το ασυμβίβαστο προφίλ που δημιουργεί αυτή η τσάκιση του ρούχου στον λαιμό αποτελεί στρατηγική.

«Φτιάχνει τη σιλουέτα», υποστήριξε ο Πιερ Μαχέο, σχεδιαστής και ιδρυτής της Officine Générale. «Δίνει έμφαση στο πρόσωπο και όλα τα υπόλοιπα εξαφανίζονται». Αυτό ισχύει, πρωτίστως, για το μαύρο ζιβάγκο, το οποίο ο κ. Μαχέο αποκάλεσε «το σμόκιν των πουλόβερ».

Το ζιβάγκο, όπως το ξέρουμε σήμερα, προέρχεται από τον 19ο αιώνα και το φορούσαν οι αθλητές, οι ψαράδες, όσοι έκαναν χειρωνακτική εργασία και παίκτες πόλο, γι’ αυτό και στην Αγγλία είναι γνωστό ως «λαιμός πόλο» (polo neck). Ο θεατρικός συγγραφέας, Νόελ Καόυαρντ, άρχισε να υιοθετεί τα ζιβάγκο τη δεκαετία του 1920. Αν και επέμενε ότι τα διάλεξε για άνεση και όχι για την εικόνα, ο αέρας αυτής της επιδεικτικής περιφρόσυνης για το κατεστημένο που του προσέδιδαν – καθώς, τότε, οι άνδρες της μεσαίας τάξης φορούσαν πάντα πουκάμισα και γραβάτες – έγινε της μόδας, και ειδικά στους καλλιτεχνικούς κύκλους. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, αστέρες όπως η Κάρολ Λόμπαρντ, η Γκρέτα Γκάρμπο και η Μαρλέν Ντίτριχ φωτογραφίζονταν φορώντας ζιβάγκο, συνήθως σε μαύρο χρώμα, ώστε να αναδεικνύουν καλύτερα τα φωτεινά τους πρόσωπα.

Το μαύρο ζιβάγκο απέκτησε νέα σημασία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Γαλλίδα τραγουδίστρια, Ζιλιέτ Γκρεκό, το έκανε μέρος του ντυσίματός της, μαζί με μαύρο παντελόνι, smokey eyes και μακριά, λυτά μαλλιά, στυλ που φαινόταν περίεργο για εκείνη την εποχή. Το μποέμ στυλ της Γκρεκό αποτέλεσε έμπνευση για τη σοφιστικέ εμφάνιση της Όντρεϊ Χέπμπορν ως υπάλληλος βιβλιοπωλείου στην ταινία του 1957 «Funny Face», μία σχεδόν μπίτνικ εμφάνιση, την οποία έπειτα άρχισε να υιοθετεί όλος ο κόσμος.

Από την Άντζελα Κάρτερ μέχρι τον Στιβ Τζομπς, το μαύρο ζιβάγκο έφτασε να αντιπροσωπεύει την αντισυμβατική λαμπρότητα. Ως CEO της Theranos , η Ελίζαμπεθ Χολμς, η οποία σε συνέντευξή της, το 2015, ανέφερε ότι «μάλλον» είχε 150 ζιβάγκο, τα οποία φορούσε συνεχώς σε μαύρη απόχρωση. Ωστόσο, όταν καταδικάστηκε για απάτη, αυτόν τον μήνα, απέφυγε αυτό το λουκ, για μια λιγότερο δυναμική εμφάνιση με business look σε ουδέτερους τόνους.

Όποιο και αν είναι το χρώμα, το ζιβάγκο κάνει μια ισχυρή δήλωση και συνδέεται με δυναμικές προσωπικότητες. Η Γκλόρια Στάινεμ, μετέτρεψε το λουκ σε πυλώνα του στυλ της, τη δεκαετία του 1970, ως ηγέτης του αμερικανικού φεμινιστικού κινήματος. Η λιγότερο διάσημη συνάδελφός της, Ντόροθι Πίτμαν Χιουζ , είπε, επίσης, «ναι» στο ζιβάγκο. Οι δυο τους πόζαραν φορώντας ζιβάγκο, με υψωμένες τις γροθιές τους ως ένδειξη αλληλεγγύης, το 1971.

Στο «Succession» του HBO, καθώς ο χαρακτήρας της Σιβόν «Σιβ» Ρόι άλλαζε από πολιτικός υπάλληλος αριστερών πεποιθήσεων σε πονηρός παίκτης της εξουσίας στην αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης της οικογένειάς της, φόρεσε ζιβάγκο, συχνά σε συνδυασμό με ψηλόμεσο παντελόνι. Η νέα κομψότητα της Σιβ ανέδειξε μια ακόμη λάτρη του ζιβάγκο, την Κάθριν Χέπμπορν.

«[Αυτός που φοράει ζιβάγκο] είναι κάποιος που νιώθει άνετα με τον εαυτό του. Είναι αρκετά σοφιστικέ. Πρέπει, ουσιαστικά, να είσαι φτιαγμένος για ζιβάγκο», είπε η Αν Μασμπερν, η συνιδρυτής του ομώνυμου brand της. «Είναι ανεπιτήδευτα σέξι», πρόσθεσε η ίδια. «Κάνει τους άλλους να μην κοιτάζουν μόνο το τι φοράς».

Μία γυναίκα που φοράει ζιβάγκο είναι εντελώς καλυμμένη. Δεν φοράει ντεκολτέ και δεν φαίνεται η κλείδα. Αντίθετα, το ζιβάγκο κατευθύνει το μάτι προς τα πάνω, στο ίδιο το άτομο. Η Γκλόρια Στάινεμ δεν μιλούσε αποκλειστικά για τα ζιβάγκο όταν είπε, «Μόδα στο παρελθόν σήμαινε να ακολουθείς το κύμα και να χάνεις τον εαυτό σου. Μόδα, σήμερα, σημαίνει να είσαι μοναδικός και να βρίσκεις τον εαυτό σου». Ωστόσο,  αυτός ο φεμινισμός της  – το να είσαι αληθινός – είναι αυτό που έχει να κάνει με το ζιβάγκο.