Είναι οι χρηματοδοτήσεις για το κλίμα η επόμενη φούσκα;

Project Syndicate

Tα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά την πρόσφατη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26) στη Γλασκώβη, οι ιδιώτες επενδυτές είδαν μια ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ιδιάζουσα μετάβαση των αναπτυσσόμενων χωρών σε καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η απάντηση των αναπτυσσόμενων οικονομιών στη νέα ώθηση για καθαρές μηδενικές εκπομπές έχει επικεντρωθεί δικαίως στην υποκρισία των πλούσιων χωρών όσον αφορά τα ορυκτά καύσιμα. Οι προηγμένες οικονομίες ζητούν από τις αναπτυσσόμενες χώρες να καταργήσουν σταδιακά τον άνθρακα και το φυσικό αέριο, ενώ συνεχίζουν να βασίζονται ιδιαίτερα στην τελευταία πηγή ενέργειας.

Η αποτυχία του πλούσιου κόσμου να βρει την απαραίτητη χρηματοδότηση απλώς εντείνει την υποκρισία. Αλλά οι φόβοι των αναπτυσσόμενων χωρών είναι άστοχοι. Ισως θα έπρεπε να ανησυχούν όχι ότι θα υπάρξει πολύ μικρή χρηματοδότηση για το κλίμα, αλλά μάλλον πολύ μεγάλη, ειδικά από τον ιδιωτικό τομέα. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί. Μια σιωπηρή συμφωνία – χρηματοδότηση με αντάλλαγμα τη μείωση των ορυκτών καυσίμων – βρίσκεται στη βάση της τρέχουσας πνευματικής συναίνεσης για την κλιματική αλλαγή: οι πλούσιοι παρέχουν τη χρηματοδότηση ενώ οι φτωχοί μετακινούνται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ομως, ενώ το βάρος πριν από μία δεκαετία ήταν στις κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών να δώσουν τα χρήματα, η προσδοκία τώρα είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας θα το κάνει. Αυτή η συμφωνία είναι προβληματική για δύο λόγους: σιωπηρή πολιτική συγκατάβαση και διαφαινόμενους οικονομικούς κινδύνους.

Αυξανόμενα στοιχεία δείχνουν ότι αυτή η δραστηριότητα εμφανίζει όλες τις παθολογίες που σχετίζονται με οικονομικές μανίες και φούσκες. Οι ευκαιρίες για πράσινα έργα στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι υπερβολικές.

Αμφισβητούμενα πρότυπα και αξιολογήσεις οδηγούν σε ασάφεια σχετικά με τον τρόπο μέτρησης του αντίκτυπου της χρηματοδότησης. Εάν τρισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης για το κλίμα πάνε στις αναδυόμενες αγορές, οι ροές θα μπορούσαν να ανέλθουν στο 5%-10% του ΑΕΠ αυτών των οικονομιών – παρόμοια με τις εκρήξεις χρηματοδότησης που προηγήθηκαν της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης του 1997 και της κρίσης του 2013.

Η συμβατική σοφία είναι ότι το επόμενο οικονομικό κραχ θα προέλθει από την κατάρρευση της φούσκας των κρυπτονομισμάτων. Αλλά η χρηματοδότηση για το κλίμα μπορεί να αποτελέσει σοβαρότερο κίνδυνο. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι  επιφυλακτικές απέναντι στα κρυπτονομίσματα.

Αντίθετα, η επένδυση για το κλίμα φαίνεται πιο σοβαρή και λιγότερο επικίνδυνη, και το φωτοστέφανο του αντιληπτού κοινωνικού καλού θα μπορούσε εύκολα να παρασύρει τις ρυθμιστικές Αρχές σε επιείκεια και απροσεξία. Οπως σοφά προειδοποίησε ο Mαρκ Τουέιν, «Δεν είναι αυτό που δεν ξέρεις που σε σκοτώνει. Είναι αυτό που ξέρεις πως δεν είναι έτσι». Η ιδιωτική χρηματοδότηση για το κλίμα θα μπορούσε να είναι η επόμενη οικονομική φούσκα – και ο κόσμος πρέπει να αφυπνιστεί για τον κίνδυνο.

Ο Arvind Subramanian, πρώην οικονομικός σύμβουλος της κυβέρνησης της Ινδίας, είναι καθηγητής Οικονομικών στο Ashoka University.