Οικονομία – Η «αβάντα» του χαμηλότερου ελλείμματος και η έξοδος στις αγορές

Με την αβάντα του χαμηλότερου ελλείμματος κατά 2 δισ. ευρώ το 2021 ξεκινά το τρέχον έτος δίνοντας μεν άλλον αέρα στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ( για έκτακτα μέτρα στήριξης και για αποφάσεις περί ενδεχόμενων μόνιμων ελαφρύνσεων μετά το 2022), όμως το πουγκί των παροχών μένει ερμητικά κλειστό.

Οι καλύτερες επιδόσεις για το 2021 φέρνουν ικανοποίηση στο υπουργείο Οικονομικών που υπολογίζουν ότι το έλλειμμα θα «κλείσει» εν τέλει κάτω από το 7% (με ανάκαμψη άνω των προβλέψεων του 6,9%). Ταυτόχρονα στέλνει και ισχυρό σήμα στους αγορές σε μία περίοδο που η Ελλάδα διεκδικεί διακαώς την επενδυτική βαθμίδα.

Πηγές του οικονομικού επιτελείου βάζουν χαλινάρι στις όποιες σκέψεις ότι δίνεται σήμα για άνοιγμα της βεντάλιας παροχών καθώς μπορεί τα στοιχεία να είναι θετικά όμως ο προϋπολογισμός ακόμα «κουβαλά» έλλειμμα από το σοκ της πανδημίας. Οι όποιες αποφάσεις μόνιμων παρεμβάσεων, όπως για παράδειγμα η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, θα αφορούν το έτος μετά το 2022 λαμβάνοντας υπόψη την πορεία των οικονομικών μεγεθών αλλά και τη συζήτηση που έχει ανοίξει στην Ευρώπη για τις αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες.

Ο στόχος για έλλειμμα κάτω από 7%

Οι καλύτερες επιδόσεις για το 2021 έρχονται λίγες ημέρες μετά την αναβάθμιση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο αξιολόγησης Fitch και το πακέτο θετικών νέων στρώνει το έδαφος της προετοιμασίας της νέας εξόδου της Ελλάδας στις αγορές και την πρώτη της χρονιάς με την ενδεχόμενη έκδοση μακροχρόνιου τίτλου, ποσού κοντά στα 3 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών οι εκτιμήσεις φέρνουν πλέον το έλλειμμα κάτω του 7% για το 2021 και έτσι βελτιώνεται περαιτέρω η εικόνα στο χρέος – ειδικά αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για ανάκαμψη πάνω από 7%. Ως προς το 2022 πηγή του υπουργείου Οικονομικών αναφέρει ότι παραμένει ο στόχος του 1,4% του ΑΕΠ για πρωτογενές έλλειμμα και εξέφρασε αισιοδοξία για την πορεία της πανδημίας ενώ για την ακρίβεια εκτίμησε ότι ο βασικός δείκτης είναι η πορεία του φυσικού αερίου.

Αβεβαιότητες

Το τρέχον έτος επιφυλάσσει και πολλές αβεβαιότητες με τη νούμερο ένα να παραμένει η πανδημία και οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού αλλά και η πορεία της ακρίβειας που μπορεί να κόψει από την ιδιωτική κατανάλωση. Εξ ου και από το οικονομικό επιτελείο δίνεται το σήμα για συνέχιση των μέτρων στήριξης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων για όσο διαρκούν οι κρίσεις όμως τα πακέτα ενίσχυσης θα είναι σταδιακά και πολύ στοχευμένα.

Η στρατηγική του υπουργείου Οικονομικών έχει βασικό άξονα την σταδιακή βελτίωση της δημοσιονομικής εικόνας της χώρας κατά το τρέχον κομβικό έτος ( όπου η χώρα θα εξέλθει από την ενισχυμένη εποπτεία) και την επιστροφή σε πλεονάσματα από το 2023. Σε αυτό το πλαίσιο οι αποφάσεις μόνιμου χαρακτήρα που έχει στο συρτάρι η κυβέρνηση θα βασίζονται στο μόνιμο
δημοσιονομικό χώρο που δημιουργείται και από τις επιδόσεις της ανάπτυξης Κατά τη διετία έχουν δοθεί περί τα 43 δισ. Ευρώ σε μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας. Σε ό, τι αφορά την ενέργεια, από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα, η κυβέρνηση έχει διαθέσει πάνω από 1,3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των νοικοκυριών.

Αυξημένα φορολογικά έσοδα

Τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού δείχνουν ότι η χρονιά έκλεισε με φορολογικά έσοδα αυξημένα κατά 743 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου, παρά την παράταση που πήρε η πληρωμή των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 10,985 δισ. ευρώ, μικρότερο κατά περίπου 2 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 12,946 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 18,195 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.

Το αποτέλεσμα αυτά διαμορφώθηκε από την υπέρβαση των καθαρών εσόδων του προϋπολογισμού κατά 800 εκατ. ευρώ αλλά και της συγκράτησης των δαπανών κατά 1,144 δισ. Ευρώ.

Σχολιάζοντας τα στοιχεία ο αναπληρωτής υπουργός οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης τόνισε ότι «από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του δωδεκαμήνου προκύπτει αξιόλογα καλύτερο έλλειμμα για το 2021, έναντι αυτού που ενεγράφη στον προϋπολογισμό του 2022. Σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού είναι μικρότερο κατά δύο δις περίπου (1965 εκ. ευρώ)” και προσθέτει ότι “τα στοιχεία αυτά είναι προσωρινά και θα πρέπει να περιμένουμε, πριν καταλήξουμε σε οριστικά συμπεράσματα, την οριστικοποίηση των σχετικών στοιχείων για την οποία απαιτείται να γνωστοποιηθούν τόσο τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης όσο και τα φορολογικά έσοδα του πρώτου διμήνου του 2022 που εντάσσονται στον
προϋπολογισμό του 2021 (ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κ.α.). Σημειώνεται, όμως, ότι η πολύ καλύτερη εκτέλεση έχει επιτευχθεί, παρά το γεγονός ότι ανεστάλη, κατά δύο μήνες, η πληρωμή των τελών κυκλοφορίας».

Η προσωρινή εικόνα

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου, έχει ως εξής:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους 2.017 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 1.620 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 1.108 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 744 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,
δ) η επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 227 εκατ. ευρώ, για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία,
ε) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 741 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
στ) η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 117 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
ζ) οι δαπάνες σχετικά με το ταμείο εγγυοδοσίας επιχειρήσεων ύψους 220 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
η) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε επιχειρήσεις εστίασης για προμήθεια πρώτων υλών ύψους 243 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
θ) η συνεισφορά του δημοσίου για την αποπληρωμή επιχειρηματικών δανείων πληγέντων δανειοληπτών ύψους 259 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
ι) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε τουριστικές επιχειρήσεις ύψους 195 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
ια) η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ κατά την εφαρμογή των μέτρων στήριξης εργοδοτών και εργαζομένων ύψους 703 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων,
ιβ) η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ που σχετίζονται με την επιδότηση πάγιων δαπανών επιχειρήσεων ύψους 243 εκατ. ευρώ,
ιγ) η έκτακτη επιχορήγηση των Δήμων για την αντιμετώπιση της πανδημίας ύψους 101 εκατ. ευρώ,
ιδ) η επιχορήγηση προς τον ΟΑΕΔ για κάλυψη απώλειας εσόδων ύψους 571 εκατ. ευρώ,
ιε) η επιχορήγηση προς τον ΕΟΠΥΥ για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας, στο πλαίσιο των μέτρων κατά της πανδημίας ύψους 108 εκατ. ευρώ και
ιστ) η επιχορήγηση προς διάφορους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών νέων επιδοτούμενων θέσεων εργασίας ύψους 107 εκατ. ευρώ.