Bonus malus

Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους» και επειδή έχουν δει πολλά τα μάτια μας, καλό ήταν που το κυβερνητικό στέλεχος που εξήγγειλε μπόνους για τους δημοσίους υπαλλήλους διευκρίνισε τουλάχιστον ότι «δεν ψάχνουμε τρόπο να δώσουμε ένα ακόμα επίδομα στο Δημόσιο». Αν επανελάμβανε ότι θα προηγηθεί και μια αξιολόγηση, θα νιώθαμε ακόμα καλύτερα. Ποτέ δεν έβλαψε η επανάληψη. Ετσι, για εμπέδωση. Ειδικά σε ό,τι αφορά το ελληνικό Δημόσιο. Σκεφθείτε απλώς ότι η αξιολόγηση έχει εισαχθεί εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά οι προϊστάμενοι ακόμα και σήμερα βαθμολογούν τη μεγάλη πλειονότητα των υπαλλήλων με 8,9. Θα τους έβαζαν προφανώς άριστα.

Αλλά η ποσόστωση που είχε βάλει εισάγοντας το σύστημα αξιολόγησης ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης του 2014, σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προϋπέθετε ότι για να βάλουν πάνω από το 9 πρέπει να αιτιολογούν τη βαθμολογία τους. Πού χρόνος και πού όρεξη για τους προϊσταμένους να αναδείξουν τους πιο εργατικούς υφισταμένους τους. Αξιολογούνται οι περισσότεροι ως «σχεδόν άριστοι» και είναι όλοι χαρούμενοι. Αλλωστε διαχρονικά η συζήτηση είχε να κάνει περισσότερο με το «στίγμα», όπως το αποκαλούσαν το 2014 οι τότε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που αφήνει για το 15% των δημοσίων υπαλλήλων η χαμηλή, κάτω του 5 βαθμολογία. Αλλωστε μόνο στίγμα θα μπορούσε να αφήσει η αξιολόγηση στο Δημόσιο, γιατί για κυρώσεις οποιασδήποτε μορφής σαν αυτές που αντιμετωπίζει οποιοσδήποτε εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα ούτε λόγος.

To ζήτημα της αξιολόγησης

Το ζήτημα της αξιολόγησης και ανάδειξης τουλάχιστον των καλύτερων και πιο εργατικών και της με κάποιον τρόπο σύνδεσης με τις αμοιβές τους στροβιλίζει προφανώς στο μυαλό του Πρωθυπουργού. Το θέμα είναι πώς θα εφαρμοστεί. Η συνταγή «καρότο και μαστίγιο» δείχνει η πιο πρόσφορη. Την εφαρμόζει εδώ και έναν χρόνο στον ΕΦΚΑ ο Κωστής Χατζηδάκης. Ο ΕΦΚΑ είναι ο «πιλότος». Ηδη οι εργαζόμενοί του σε περίπτωση που πιάσουν τους στόχους έκδοσης νέων συντάξεων μπορούν να προσθέσουν στη μηνιαία μισθοδοσία τους έως και 480 ευρώ κάθε μήνα.

Μια αξιολόγηση δηλαδή στην πράξη, αντικειμενική και μετρήσιμη. Ηδη ο υπουργός Εργασίας έχει επεκτείνει το ίδιο πρόγραμμα ανταμοιβών στο τηλεφωνικό κέντρο του Ταμείου και σύντομα θα βρίσκεται παντού στον πολύπαθο οργανισμό. Αντίστοιχη κινητροδότηση ετοιμάζει για το σύνολο του Δημοσίου νομοσχέδιο που ετοιμάζει ο Μάκης Βορίδης, στο υπουργείο Εσωτερικών. Ο Χατζηδάκης το είχε πάει βέβαια λίγο πιο κάτω, απειλώντας όσους δεν πετυχαίνουν ένα μίνιμουμ στόχων ακόμα και με δυσμενή μετάθεση. Αλλά ακόμα και αν εφαρμοστεί η πρόβλεψη του νομοσχεδίου Βορίδη για την επανεκπαίδευση όσων υπαλλήλων δεν επιτυγχάνουν τους στόχους του τμήματός τους, πάλι κάτι θετικό θα προκύψει.

Πέρα από τις κυρώσεις, το θέμα της αξιολόγησης με «καρότο» ένα μπόνους μπορεί να αποδώσει, συνολικά στο Δημόσιο. Ειδικά μετά τις τεράστιες περικοπές που έχουν υποστεί την τελευταία δεκαετία. Το επόμενο ωστόσο που πρέπει να γίνει είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα προσφέρει τη δυνατότητα στους υπαλλήλους να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους.

Η διαχείριση του ανθρώπινου κεφαλαίου ξεχνάμε πολλές φορές πόσο σημαντική είναι για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Ισως το ανθρώπινο κεφάλαιο και η επένδυση σε αυτό να είναι πιο σημαντικά από τη χάραξη πολιτικών που δεν υπάρχει καμία περίπτωση να εφαρμοστούν. Το είδαμε στη (μη) εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, που ψηφίστηκαν με δυσκολία αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, γιατί πολύ απλά δεν αρκούσε η πολιτική βούληση αλλά χρειαζόταν να υπάρχει από πίσω ένας κρατικός μηχανισμός που θα τις εφαρμόσει…