Μια συζήτηση περί Κοινωνιολογίας

Το δίλημμα Λατινικά η Κοινωνιολογία υπήρξε λανθασμένο από την σύλληψη του. Πανεπιστημιακός καθηγητής στις ανθρωπιστικές επιστήμες τo χαρακτήριζε σε πρόσφατη συνομιλία μας, μια «ανόητη διαμάχη». Πόσο μάλλον όταν η επιστροφή των (κατά τη γνώμη μου χρήσιμων) Λατινικών στα πανελλαδικών εξεταζόμενα μαθήματα, είχε σαν αποτέλεσμα τον εξοστρακισμό -σχεδόν- όλων των μαθημάτων των κοινωνικών επιστημών από το λύκειο.

Θυμίζω: η Κοινωνιολογία δεν υπάρχει πλέον στην Γ τάξη του λυκείου ούτε ως μάθημα επιλογής. Ούτε ως μάθημα γενικής παιδείας. Γενικώς δεν υπάρχει. Καταργήθηκε. Ενώ μέχρι πριν από δυο χρόνια, το δίλημμα ήταν απλά αν θα εξετάζεται για τις πανελλαδικές εξετάσεις ή όχι.

Διαβάστε ακόμη: Μα πώς πρέπει να διδάσκουμε τα λατινικά;

Να προσθέσουμε εδώ ότι οι αλλαγές αυτές έγιναν πάνω στην ήδη λανθασμένη πολιτική «φροντιστηριοποίησης» της Γ Λυκείου που εισήχθη επι υπουργίας Κ. Γαβρόγλου. Η πολιτική αυτή έφερε την 6ωρη διδασκαλία την εβδομάδα στην Γ λυκείου των τεσσάρων πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων. Και εκτόπισε από την τάξη, κάθε έννοια διδασκαλίας των μαθημάτων γενικής παιδείας. Η γενική μόρφωση των μαθητών έτσι, στην κρίσιμη τελευταία τάξη της σχολικής ζωής τους, φαίνεται ότι στριμώχνεται σε μια από τις τελευταίες θέσεις των προτεραιοτήτων των υπουργών παιδείας των τελευταίων ετών. Λανθασμένα «μπαλώματα» σε ένα ήδη λανθασμένα εξεταστικοκεντρικό λύκειο.

Ωστόσο, την ουσιώδη αλλαγή που έκανε στην εκπαιδευτική διαδικασία η απόφαση κατάργησης της διδασκαλίας της Κοινωνιολογίας, την κατάλαβα κατά την διάρκεια επίσκεψης σε ιστορικό σχολείο της Αθήνας για τις ανάγκες του ρεπορτάζ. Παιδιά τα οποία πλέον ψηφίζουν, στα 17 τους, δεν είχαν ιδέα από βασικές αρχές συγκρότησης της κοινωνίας γύρω τους, κοιτούσαν με το βλέμμα θολό στο άκουσμα του ονόματος γνωστών κοινωνιολόγων και γενικά ήταν εμφανές ότι, μην ξέροντας την ιστορία του παρελθόντος, δεν μπορούσαν να μιλήσουν για το μέλλον. Ένα κενό έχασκε. Ένα τεράστιο εκπαιδευτικό κενό. Δημιουργούσε θλίψη. Απωθούσε τα λόγια. Άφηνε θέση μόνο στις σκέψεις. Κι αυτές, με βεβαιότητα, πεσιμιστικές.

Οι εκπαιδευτικοί των μαθητών, με στωικότητα, ανέφεραν πόσο οι ίδιοι προσπαθούν στην διάρκεια άλλων μαθημάτων να αναπληρώσουν αυτό το κενό. Ο υποδιευθυντής του σχολείου, οικονομολόγος, αλλά χωρίς πολιτική ταυτότητα, ευσυνείδητος στην διδασκαλία του, παλιός καλός καθηγητής του δημόσιου σχολείου, έσκυβε το κεφάλι του.

Πριν το 2019, η Κοινωνιολογία διδασκόταν ως μάθημα γενικής παιδείας στην Γ τάξη δυο ώρες την εβδομάδα. Εκτός από την Κοινωνιολογία κόπηκαν όμως και τα μαθήματα: «Βασικές αρχές Κοινωνικών Επιστημών» από τη Θεωρητική Κατεύθυνση της Β’ Λυκείου και «Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία» από τη γενική παιδεία της Β’ Λυκείου. Το μάθημα της «Πολιτικής Παιδείας» της Α’ λυκείου μειώθηκε από 3 σε 2 ώρες και έγινε «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» με νέο πρόγραμμα σπουδών.

Έτσι στη λυκειακή βαθμίδα, το Σύνταγμα, οι ιδεολογίες, τα πολιτικά κόμματα, η λειτουργία της κοινωνίας και της δημοκρατίας κτλ. διδάσκονται σε δύο μόλις ώρες στην Α’ Λυκείου.

Ας δούμε την άλλη όψη του νομίσματος: Στην Γ τάξη του Λυκείου, οι μαθητές-υποψήφιοι των Ανθρωπιστικών σπουδών διδάσκονται σήμερα πέντε διαφορετικά γλωσσικά μαθήματα (Αρχαία ελληνικά, Λατινικά, Νέα ελληνικά, δυο ξένες γλώσσες). Όσα δε εξ αυτών εξετάζονται πανελλαδικά, τα διδάσκονται και 6 ώρες την εβδομάδα.
Έξι ώρες Λατινικά λοιπόν. Αλλά καμία η Κοινωνιολογία.

Μοιάζει εκδικητικό. Απέναντι όμως σε ποιον; Σε αντίπαλες ιδεολογικά παρατάξεις; Σε βάρος των παιδιών;

«Η κοινωνία είναι το όλον γύρω μας. Η οικονομία είναι μόνο ένα μέρος της, όσο και αν τείνει να επικρατήσει όλων πιέζοντας δικαιοσύνη και παιδεία» έλεγε σοφά ο υποδιευθυντής του σχολείου, ο συνομιλητής μας.

Τα τελευταία χρόνια, η κάθε κυβέρνηση χρησιμοποιεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα ως μέθοδο για να φτιάξει τους δικούς της ψηφοφόρους…«Τι την θέλουμε την κοινωνιολογία» έλεγαν κάποιοι. «Για να βγούνε τα παιδιά μας Μαρξιστές;»

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι υπάρχει η κινηματογραφική βιομηχανία για να διδάξει όποιον ενδιαφέρεται περί κοινωνίας, συντάγματος, ή ναζισμού. Αυτοί ξέρουν καλύτερα…