Πώς το ΔΝΤ «αλλάζει» για να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις

Ο κόσμος αλλάζει. Από την COVID-19 και την κλιματική αλλαγή έως την ψηφιοποίηση και τα αποκλίνοντα δημογραφικά στοιχεία, οι χώρες μέλη του ΔΝΤ αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις. Οι επιπτώσεις αυτών των προκλήσεων γίνονται άνισα αισθητές σε όλες τις χώρες και αναπόφευκτα θα εμφανιστούν στο ισοζύγιο πληρωμών τους, υπονομεύοντας ενδεχομένως την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα.

Με αυτά τα λόγια οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Sanjaya Panth και Ceyla Pazarbasioglu, περιγράφουν σε άρθρο του στο IMFBlog , τις νέες προκλήσεις για το Ταμείο.

Το IMFBlog είναι ένα φόρουμ για τις απόψεις του προσωπικού και των αξιωματούχων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) σχετικά με πιεστικά οικονομικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής.

Οι αναλυτές αναφέρουν ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη του ΔΝΤ εξελίσσονται συνεχώς.

Και προσθέτουν:

Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό το Ταμείο να επανεξετάσει επίσης τις συμβουλές πολιτικής του , τις δανειοδοτικές του δραστηριότητες και τη δημιουργία ικανοτήτων για να δει εάν αυτές θα πρέπει να προσαρμοστούν επιλεκτικά και με ποιους τρόπους, ώστε να ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες ανάγκες των μελών του. Οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανθεκτικότητας και Αειφορίας έχουν, για παράδειγμα, στόχο να βασιστούν στην ιστορική κατανομή SDR του 2021 ύψους 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να ανταποκριθούν στις μακροπρόθεσμες χρηματοδοτικές απαιτήσεις των μελών που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη καθώς προσαρμόζονται σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.

Πολλές μακροπρόθεσμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οι χώρες χαμηλού εισοδήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με ζητήματα ανάπτυξης. Ωστόσο, η χρηματοδότηση της ανάπτυξης από μόνη της δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των επικαλυπτόμενων παγκόσμιων στόχων δημόσιας πολιτικής που απαιτούν δράση από όλα τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Το Ταμείο παραμένει εντός της εντολής του επιδιώκοντας να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητες αλλαγές κατεύθυνσης για να διασφαλιστεί ότι το ΔΝΤ θα συνεχίσει να εκπληρώνει την εντολή του που ορίστηκε πριν από περισσότερα από 75 χρόνια στα Άρθρα της Συμφωνίας του—ιδίως να βοηθά τα μέλη να ξεπεράσουν προβλήματα ισοζυγίου πληρωμών χωρίς να καταφεύγουν σε μέτρα που απειλούν εθνικά ή διεθνής ευημερία.

Αλλαγή κατεύθυνσης

Όταν το ΔΝΤ άνοιξε τις πόρτες του το 1947, η χρηματοδότηση θεωρήθηκε ως άμεσος δανεισμός ισοζυγίου πληρωμών πολύ μικρής διάρκειας, έτσι ώστε ο αποδέκτης να μπορεί να ξεπεράσει τους προσωρινούς κραδασμούς και να διατηρήσει την ισοτιμία έναντι του δολαρίου ΗΠΑ ή του χρυσού.

Ωστόσο, οι χρηματοδοτικές διευκολύνσεις του Ταμείου έπρεπε να εκσυγχρονιστούν με την πάροδο του χρόνου καθώς εξελίχθηκε η φύση των προβλημάτων του ισοζυγίου πληρωμών των μελών του. Για παράδειγμα, η πλέον κύρια συμφωνία Stand-by Arrangement (SBA) θεωρήθηκε ριζική καινοτομία όταν εισήχθη το 1952 επειδή παρείχε στο μέλος διαβεβαιώσεις για μελλοντική χρήση των πόρων του ΔΝΤ, εφόσον συνέχιζε να πληροί τις προϋποθέσεις για κάθε δόση δανείου, αντί να καλύψει μια άμεση ανάγκη.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το Ταμείο αναγνώρισε ότι το σοκ στην τιμή του πετρελαίου θα επηρέαζε διαφορετικά τα μέλη του ανάλογα με τους λογαριασμούς τους για τις εισαγωγές πετρελαίου – και ως εκ τούτου θα προκαλούσε κινήσεις τρεχουσών συναλλαγών και παρατεταμένες πιέσεις στο ισοζύγιο πληρωμών. Ως εκ τούτου, το ΔΝΤ εισήγαγε κάπως μεγαλύτερα και πιο ευνοϊκά χρηματοδοτικά μέσα. Με την ευρεία υιοθέτηση των ευέλικτων συναλλαγματικών ισοτιμιών περίπου την ίδια περίοδο, το ΔΝΤ αναθεώρησε επίσης τις δραστηριότητες εποπτείας του.

Οι προσαρμογές και οι καινοτομίες συνεχίστηκαν καθώς αναγνωρίστηκαν νέες προκλήσεις.

Η ταχεία εκταμίευση έκτακτης βοήθειας του Ταμείου (χρηματοδότηση και ελάφρυνση χρέους) ενισχύθηκε, μεταξύ άλλων μετά από φυσικές καταστροφές όπως ο ιός Έμπολα στη δυτική Αφρική και ο σεισμός στην Αϊτή. Έτσι, όταν ξέσπασε η πανδημία COVID 19, το Ταμείο είχε ήδη τη μοναδική θέση να ενεργήσει γρήγορα για να παρέχει προσωρινή υποστήριξη σε χώρες μέλη που έχουν ανάγκη, την οποία ακολουθεί με παραδοσιακά προγράμματα δανεισμού καθώς η κρίση συνεχίζεται.

Οι Προκλήσεις για το μέλλον

Καθώς ο κόσμος βγαίνει από την πανδημία, τα παραδοσιακά βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα χρηματοδοτικά σοκ δυστυχώς θα επαναληφθούν. Η πιο έντονη από την αναμενόμενη νομισματική σύσφιξη ενόψει των πληθωριστικών πιέσεων στις προηγμένες οικονομίες θα έχει, για παράδειγμα, δευτερογενείς επιπτώσεις στο ισοζύγιο πληρωμών των χωρών των αναδυόμενων αγορών.

Οι χώρες με υψηλό χρέος θα πρέπει να εργαστούν για να αποτρέψουν δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές κρίσεις. Και οι μεγάλοι εξαγωγείς και εισαγωγείς εμπορευμάτων θα πρέπει να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών.

Βοηθώντας τις χώρες να αντιμετωπίσουν τέτοιες προκλήσεις, το Ταμείο θα συνεχίσει να αναπτύσσει την παραδοσιακή του εργαλειοθήκη εποπτείας, δανεισμού και ανάπτυξης ικανοτήτων, αν και μερικές φορές μπορεί να απαιτούνται μικρές τροποποιήσεις.

Η εποπτεία

Ωστόσο, η αυξημένη εστίαση της εποπτείας και του δανεισμού σε μακροπρόθεσμα ζητήματα είναι επίσης κρίσιμη στην τρέχουσα συγκυρία. Τα βαθιά ριζωμένα διαρθρωτικά ζητήματα γίνονται πολύ πιο διαδεδομένα στον σημερινό κόσμο. Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα για να αποφευχθούν μεγαλύτερα και πιο επώδυνα προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών στο μέλλον.

Η Κλιματική αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλη την ανθρωπότητα, αλλά ο αντίκτυπός της στις χώρες είναι ανόμοιος. Ομοίως, δεν θα είναι όλες οι χώρες εξίσου σε θέση να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από την ψηφιακή αλλαγή, όπως τα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας. Υπάρχουν αρκετά διαφορετικές δημογραφικές πιέσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Διευρύνονται οι ανισότητες εισοδήματος και φύλων.

Η επιτυχής αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί συνεργασία μεταξύ του Ταμείου και άλλων ιδρυμάτων που διαθέτουν εμπειρία σε αυτούς τους τομείς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα.

Ψηφιακή αλλαγή

Η ψηφιακή αλλαγή θα επηρεάσει το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και τις ροές κεφαλαίων επιταχύνοντας την οικονομική καινοτομία. Και αν δεν αξιοποιηθούν σωστά οι δημογραφικές πιέσεις, οι χώρες με νεαρό ταχέως αναπτυσσόμενο πληθυσμό θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν υψηλότερη ανεργία, ενώ οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αγαθών και υπηρεσιών θα μπορούσαν να γίνουν προβλήματα για τις γηράσκουσες κοινωνίες.

Έτσι, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη του ΔΝΤ εξελίσσονται συνεχώς. Ωστόσο, η ανάγκη για συμβουλές πολιτικής —και, κατά καιρούς, χρηματοδότηση— από το Ταμείο παραμένει. Ως εκ τούτου, το ΔΝΤ συνεχίζει να προσθέτει επιλεκτικά στις εργαλειοθήκες του όπως και στο παρελθόν για να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις σε συνεργασία με άλλα ιδρύματα.