Ακριβοί και ακριβότεροι…

Για όσους έβλεπαν εκτόνωση της κατάστασης με τις τιμές στο ρεύμα στις αρχές του νέου έτους, αρκεί να δουν και να συγκρίνουν τις τιμές του 2021 με αυτές των πρώτων ημερών του 2022, για να καταλάβουν ότι κάνουν λάθος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν στο 3ο τρίμηνο του 2021 που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία η μέση τιμή στη χονδρική διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στα 119,4 ευρώ/MWh. Στις αρχές του 2022 η μέση τιμή τρέχει ήδη με ρυθμό 211 ευρώ/MWh και είναι η δεύτερη ακριβότερη μετά από αυτή της Ιταλίας. Ολη η υπόλοιπη Ευρώπη κινείται κάτω από τα 200 ευρώ. Οτι είμαστε ακριβοί, δεν προκαλεί έκπληξη σε κανέναν. Είναι στην ουσία αυτό που βλέπουμε από το καλοκαίρι και μετά στα τιμολόγια του ρεύματος. Είναι τα ποσά που διαβάζουμε και τρίβουμε τα μάτια μας. Αυτό που προκάλεσε έκπληξη είναι ότι χωρίς να υπάρχει κάποια ικανή εξήγηση, συγκαταλεγόμαστε μεταξύ των ακριβότερων χωρών στην Ευρώπη στη χονδρική του ρεύματος.

Τι διαφορετικό κάνουν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Γιατί οι γειτονικές βαλκανικές χώρες, που βρίσκονται πολύ πιο πίσω από την Ελλάδα στην ανάπτυξη των φιλικών προς το περιβάλλον αλλά και φθηνότερων μορφών ενέργειας, παράγουν πιο φτηνό ρεύμα; Τι διαφορετικό συμβαίνει στη διαμόρφωση της τιμής στη χονδρική του ρεύματος και καταλήγει τόσο ακριβή στη λιανική; Τα επιχειρήματα που αναπτύσσουν πολλοί ότι για όλα φταίει η «πράσινη» μετάβαση, καταρρίπτονται στην πράξη. Τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά ακόμα και με τις παλιές συμφωνημένες ταρίφες, που είναι υψηλότερες από τις τιμές της νέας γενιάς ΑΠΕ, παράγουν ενέργεια κατά πολύ φτηνότερη από τις διαθέσιμες ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες. Τα υδροηλεκτρικά που επίσης συμμετέχουν ειδικά τον χειμώνα στο ενεργειακό μίγμα, παράγουν ρεύμα με μηδενικό κόστος. Ακόμα και η επενδυσή τους έχει αποσβεστεί. Αρα η «πράσινη» μετάβαση δεν φαίνεται πως επιβαρύνει στο μέγεθος που της καταλογίζουν. Αντίθετα όλες οι επενδύσεις που κινητοποιεί οδηγούν στη λογική προσδοκία ότι οι τιμές της ενέργειας θα είναι κατά πολύ μειωμένες από τις αντίστοιχες σημερινές.

Την ίδια στιγμή το κόστος του λιγνίτη συνεχίζει να επιβαρύνει μεν, λόγω ελλείψεων στην παραγωγή ρεύματος το ενεργειακό μίγμα, ωστόσο τα τέλη ρύπων με τα οποία επιβαρύνεται η παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη, επιστρέφουν στην ουσία ξανά στις τσέπες των καταναλωτών. Το έσοδο μπαίνει σε έναν λογαριασμό του κράτους (Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης) και επιστρέφει με τη μορφή επιδότησης στους καταναλωτές. Αν δεν φταίνε όλα τα παραπάνω, τότε δεν μπορεί, φταίει για όλα το φυσικό αέριο και η μεγάλη αύξηση των διεθνών τιμών του. Πιθανότατα να ισχύει ως επιβαρυντικός παράγοντας. Ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι επιβαρύνει υπέρμετρα την οικονομία, καθώς η επιβάρυνση που προκαλεί μεταφέρεται σε μεγάλο βαθμό στο εξωτερικό ως εισαγωγικό κόστος.

Φυσικό αέριο καταναλώνουν ωστόσο και οι υπόλοιπες χώρες. Οι περισσότερες σε μεγαλύτερο βαθμό από την Ελλάδα. Κι όμως εμείς ξεχωρίζουμε αρνητικά, καταγράφοντας από τις υψηλότερες τιμές παραγόμενου ρεύματος. Και το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο στην Ελλάδα εδώ και δύο δεκαετίες, ακόμα και μετά τη λειτουργία του χρηματιστηρίου ενέργειας πριν από ένα έτος, είναι πώς διαμορφώνονται οι τιμές του ρεύματος στη χονδρική και κυρίως βάσει ποιων πραγματικών παραμέτρων; Είναι κρίσιμο ειδικά σε αυτή τη συγκυρία, που κυριολεκτικά ο ένας (προμηθευτές) χρωστάει στον άλλο (παραγωγούς, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ) και μια νέα γενιά απλήρωτων λογαριασμών των απλών πολιτών πάει να δημιουργηθεί.