Ιατροί εργασίας: Παραγκωνισμένοι εν μέσω πανδημίας και αύξησης των εργατικών ατυχημάτων

Σε περίοδο πανδημίας και έξαρσης των εργατικών ατυχημάτων προκαλεί εντύπωση το γεγονός της ακραίας υποβάθμισης της ιατρικής εργασίας, μίας ειδικότητας που είναι απαραίτητη για την υγεία και την ασφάλεια εκατομμυρίων εργαζομένων στην Ελλάδα.

Η κατάσταση δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού, καθώς σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά της ΓΣΕΕ τα εργατικά ατυχήματα έχουν γίνει μάστιγα και η λίστα με τους νεκρούς δεν λέει να κλείσει. Την ίδια στιγμή η συνομοσπονδία καταγγέλλει ελλιπή μέτρα προστασίας που κοστίζουν ανθρώπινες ζωές.

Αλλά και η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη για λήψη αυστηρών μέτρων προστασίας της υγείας σε χώρους εργασίας, καθώς είδαμε σε αυτά τα δύο χρόνια εργοστάσια και επιχειρήσεις να μετατρέπονται σε εστίες διασποράς του κοροναϊού.

Σε αυτό το πλαίσιο οι εξειδικευμένοι ιατροί εργασίας αντί να ενισχύονται, παραγκωνίζονται.

Από τον Μάρτιο του 2020, εν μέσω πανδημίας, με ΠΝΠ του πρώην υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση, η ειδικότητα του ιατρού εργασίας ουσιαστικά ακυρώνεται, καθώς εξισώνεται με οποιαδήποτε άλλη ιατρική ειδικότητα και έτσι δεν υπάρχει υποχρέωση στον εργοδότη να προσλάβει με προτεραιότητα ιατρό εργασίας αντί άλλης ειδικότητας.

Μόνη προϋπόθεση για να προσληφθεί κάποιος γιατρός άλλης ειδικότητας ως ιατρός εργασίας είναι να «έχει εκτελέσει καθήκοντα ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις προ της 15ης Μαΐου 2009». «Δηλαδή αν ένας πχ παιδίατρος άσκησε καθήκοντα ιατρού εργασίας για έξι μήνες το 1995 και έκτοτε ασχολείται με την παιδιατρική, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία είναι ισότιμος με τον ιατρό εργασίας που έχει ειδικευθεί επί 4 έτη στο αντικείμενο αυτό και ασκεί μόνο την ιατρική της εργασίας», αναφέρει η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος Ευγενία Πανταζή που μίλησε στο in.gr.

Αυτό σύμφωνα με την κ. Πανταζή, σημαίνει ραγδαία υποβάθμιση για την υγεία και την ασφάλεια των εκατομμυρίων εργαζομένων στην χώρα μας, πέρα φυσικά από τον παραγκωνισμό για τους 160 ιατρούς εργασίας σε όλη την Ελλάδα που βλέπουν την ειδικότητά τους να καταργείται.

Τι κάνει ο ιατρός εργασίας

Οι ιατροί εργασίας μας εξηγεί, έχουν εκπαιδευτεί μαθαίνοντας ό, τι έχει να κάνει με την επαγγελματική ασθένεια, με το εργατικό ατύχημα, με μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των κινδύνων σε χώρους εργασίας, καθώς και με την προστασία της υγείας των εργαζομένων από νοσήματα που είτε προκαλούνται από την δουλειά που κάνει κάποιος είτε επιβαρύνονται εξαιτίας της.

«Μπαίνοντας σε ένα εργασιακό χώρο, ένας ιατρός εργασίας πχ μπορεί να αναγνωρίσει κατά πόσο ο θόρυβος σε ένα σημείο είναι πάνω από το κανονικό και άρα μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στους εργαζομένους. Στη συνέχεια πρέπει να γίνουν οι μετρήσεις θορύβου και ταυτόχρονα να γίνεται και ακοομέτρηση στους εργαζόμενους που εκτίθενται και να εκτιμάται ο κίνδυνος ανάλογα και με το πόσα χρόνια κάποιος δουλεύει στη συγκεκριμένη θέση».

Από την καρέκλα μέχρι τις καρκινογόνες ουσίες

Στο πλαίσιο της ιατρικής της εργασίας εμπεριέχεται και ο στοχευμένος έλεγχος σε εργαζομένους. Για παράδειγμα ένας εργαζόμενος σε απορριμματοφόρο ο οποίος παρουσιάζει ένα κοινό νόσημα, όπως πχ μη ρυθμιζόμενη υπέρταση θα πρέπει να μεταφερθεί σε άλλο πόστο όπου θα είναι το ίδιο παραγωγικός χωρίς να επηρεάζονται τα εργασιακά του δικαιώματα.

Από την καρέκλα που κάθεται κάποιος και πληκτρολογεί για δέκα ώρες μέχρι την έκθεσή του σε καρκινογόνες ουσίες που μπορεί να χρησιμοποιεί ένα εργοστάσιο, ο ιατρός εργασίας είναι εξειδικευμένος να κρίνει κατά πόσο ο εργαζόμενος κινδυνεύει και να εισηγηθεί μέτρα ώστε αυτό να αλλάξει.

«Για να το μάθουμε αυτό», συνεχίζει η κ. Πανταζή «εκπαιδευτήκαμε τέσσερα χρόνια, γιατί αυτή είναι η ειδικότητά μας. Όπως ο καρδιολόγος επέλεξε να ειδικευτεί στην καρδιολογία εμείς επιλέξαμε να ειδικευτούμε στην ιατρική της εργασίας».

Αχρήστευση της εξειδίκευσης – Κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων

Η εξειδικευμένη αυτή γνώση με την ΠΝΠ του 2020 ουσιαστικά παύει να θεωρείται απαραίτητη και το έργο του ιατρού εργασίας μπορούν να το παρέχουν ισότιμα γιατροί που όμως δεν έχουν εκ των πραγμάτων τα απαραίτητα εφόδια ώστε να διακρίνουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε ένα εργασιακό περιβάλλον και να εγγυηθούν την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων.

«Εκτός αν ο νόμος αυτός καταργεί πλέον τις ιατρικές ειδικότητες συλλήβδην και μπορεί κάποιος να είναι το πρωί γυναικολόγος, το μεσημέρι ιατρός εργασίας και το βράδυ καρδιολόγος», σχολιάζει η κ. Πανταζή.

Όπως αναφέρει το ζήτημα δεν είναι να πεταχτούν έξω γιατροί που αναγκαστικά εργάζονταν ως ιατροί εργασίας λόγω ελλείψεων στην ειδικότητα. Εξάλλου, επισημαίνει, το προηγούμενο νομικό πλαίσιο προέβλεπε ότι εάν δεν υπάρχει γιατρός εργασίας, τη θέση αυτή μπορούσε να αναλάβει κάποιος άλλος γιατρός άλλης ειδικότητας υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Συνολική υποβάθμιση της ιατρικής της εργασίας

Ωστόσο το πρόβλημα είναι συνολικότερο. Ενώ προβλέπονται πανελλαδικά 400 γιατροί εργασίας και υπάρχουν μόλις 160, την ίδια στιγμή δεν υπάρχει αντίστοιχη έδρα σε Ιατρική σχολή, ενώ και στο πανεπιστήμιο Αθηνών το μάθημα της ιατρικής εργασίας προ τετραετίας έγινε από υποχρεωτικό προαιρετικό.

Το ζήτημα της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων είναι συνολικά υποβαθμισμένο σε μια περίοδο που λόγω και της πανδημίας θα έπρεπε αν μην τι άλλο να δοθεί προτεραιότητα και να υπάρξει ένας συνολικότερος σχεδιασμός ώστε να αυξηθούν οι γιατροί εργασίας και οι εργαζόμενοι να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο προστατευμένοι.

Αντιθέτως αυτήν τη στιγμή καταγράφονται απολύσεις ιατρών εργασίας από τις επιχειρήσεις και αντικατάστασή τους από ιατρούς που δεν κατέχουν την ειδικότητα αυτή.

Ασφαλή λειτουργία εν μέσω πανδημίας

Τον Μάρτιο του 2020 στην έναρξη της πανδημίας, η επιστημονική Εταιρία των Ιατρών Εργασίας απευθύνθηκε στο υπουργείο Εργασίας, δηλώνοντας την πρόθεσή των ειδικευμένων ιατρών εργασίας, να συνεισφέρουν ούτως ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή λειτουργία όσων επιχειρήσεων δεν είχαν κλείσει λόγω lockdown.

Και εκεί η συμβολή τους θα μπορούσε να είναι καθοριστική προτείνοντας πχ τα κατάλληλα απολυμαντικά μέσα ανάλογα με τον χώρο, την προστασία που θα πρέπει να λαμβάνουν οι ευπαθείς ομάδες, τη συμβουλευτική υποστήριξη κλπ.

Ωστόσο, όχι μόνο δεν έλαβαν καμία απάντηση, αλλά η ηγεσία του υπουργείου κατήργησε «με ένα άρθρο» όλη την προηγούμενη νομοθεσία που ίσχυε από το 1985 και «αχρήστευσε» την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας.

Ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης έχει δεσμευθεί ότι θα συστήσει μία επιτροπή για το θέμα, ωστόσο ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί ούτε ο χρόνος ούτε το ποιοι θα συμμετέχουν, με την κ. Πανταζή να σχολιάζει ότι μάλλον το θέμα παραπέμπεται στις καλένδες.