Τόνγκα: Ο καπνός του ηφαιστείου στα πέρατα της στρατόσφαιρας

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα στον Ειρηνικό ήταν τόσο ισχυρή, που ο καπνός της έφτασε στο ύψος-ρεκόρ των 55 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης, στα σύνορα της στρατόσφαιρας με το υψηλότερο στρώμα της ατμόσφαιρας, τη μεσόσφαιρα, όπως δείχνουν νέα δεδομένα από δορυφόρους. Με δεδομένο ότι το σύνορο της ατμόσφαιρας με το διάστημα – η λεγόμενη γραμμή Κάρμαν – βρίσκεται περίπου στα 100 χιλιόμετρα υψόμετρο, το νέφος της έκρηξης έφτασε τουλάχιστον στη μισή απόσταση από το διάστημα, κάτι που δεν έχει ποτέ διαπιστωθεί στο παρελθόν.

Για «ανήκουστο υψόμετρο» έκαναν λόγο οι Βρετανοί επιστήμονες που μελέτησαν τα στοιχεία, σύμφωνα με το BBC. Η πιο ισχυρή έκρηξη ηφαιστείου στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα είχε συμβεί στο Πινατούμπο των Φιλιππίνων το 1991 και τότε η στήλη καπνού εκτιμάται ότι δεν είχε ξεπεράσει το ύψος των 40 χιλιομέτρων, αν και οι σημερινοί πιο ακριβείς δορυφόροι ίσως είχαν δώσει μεγαλύτερο ύψος για εκείνη την έκρηξη.

Η εκτίμηση του ύψους της στήλης καπνού από την έκρηξη της Τόνγκα βασίστηκε σε δεδομένα από τρεις μετεωρολογικούς δορυφόρους, έναν ιαπωνικό, έναν νοτιοκορεατικό και έναν αμερικανικό. Μόνο ένα μικρό μέρος του νέφους της έκρηξης, κυρίως υδρατμοί παρά στάχτη, έφτασε έως τα 55 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Το κύριο μέρος της στήλης έφτασε έως τα 35 χλμ.

Επιστήμονες της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) υπολόγισαν ότι η έκρηξη της Τόνγκα απελευθέρωσε εκρηκτική ισχύ ισοδύναμη με 10 μεγατόνους ΤΝΤ, κάτι που σημαίνει ότι ήταν 500 φορές πιο ισχυρή από την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Οι γεωεπιστήμονες κατατάσσουν την έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα στην κλίμακα 5 του δείκτη ηφαιστειακής εκρηκτικότητας (VEI). Πρόκειται για την ισχυρότερη έκρηξη μετά από εκείνη του Πινατούμπο, που είχε καταταχθεί στην κλίμακα 6 (η κλίμακα VEI φτάνει έως το 8 και, συγκριτικά η Μινωική έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας έχει ταξινομηθεί ως 7).

Η έκρηξη του Πινατούμπο είχε μειώσει κατά μισό βαθμό την μέση παγκόσμια θερμοκρασία για τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς εκτίναξε 15 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα, εμποδίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στη Γη. Από την άλλη, η έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα, σύμφωνα με τον δρα Ρίτσαρντ Μπετς, επικεφαλής του τμήματος κλιματικών επιπτώσεων στη Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία, δεν αναμένεται να έχει ανάλογη κλιματική επίπτωση. Όπως ανέφερε, «το Πινατούμπο είχε σημαντική επίπτωση, αλλά οι εκπομπές του ηφαιστείου Χούνγκα-Τόνγκα ήσαν τουλάχιστον 30 φορές μικρότερες, κάτω του μισού εκατομμυρίου τόνου διοξειδίου του θείου, συνεπώς δεν περιμένουμε να οδηγήσουν σε μείωση της θερμοκρασίας, παρά την τεράστια έκρηξη που προκλήθηκε».

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ